NOVEMBRO é a miña semana do jazz. Falo de jazz, escoito jazz, aprendo todo o que esquecera do ano pasado. En Lugo non temos a escena de Pontevedra, non temos a escena da Coruña; deixamos que desputen, que discuten por quen vai en cabeza, por quen toca mellor as trompetas de Xericó que derrubarán as murallas.
En Lugo sabemos que a escena do jazz é tan pequena que cabemos. En Lugo temos a José Luis Díaz e a Alberto Grandío organizando o mellor festival pequeño de jazz dos pequenos de jazz de Europa. Quero dicir que eu falei con Ron Carter, o contrabaixista, que vestía un traxe negro e levaba uns calcetíns vermellos, nun salón do hotel Méndez Núñez; quero dicir que eu me emocionei durante uns segundos convencido de que podería entrevistar a Bill Evans porque viña tocar a Lugo, ata que, ben, caín na decepción de que Bill Evans, o pianista máis romántico do jazz, levaba corenta anos morto, dende aquela semana de setembro en que unicamente se alimentaba de caramelos porque dependía irremediablemente da heroína para saír da cama. Era o outro Bill Evans. Un home correcto que bebe zume de laranxa.
Xa ninguén se pica heroína. «A xente está volvendo ao cabalo, aínda que non se xoga tan forte coma antes. Os fieis de agora evitan a xiringa. Moitos levan gravata e non queren mancarse», escribe Diego Ameixeiras en O cervo e a sombra. Diego explica a mercaduría que ven na novela. «A cocaína regálache superpoderes, é un combustible instantáneo. A cambio, coa caída, devólveche o peso ampliado das túas angustias. Pero a heroína é diferente. O medo esfúmase e nada pode ferirche. Atopas calma e refuxio ata que, sen decartarte, regresan os problemas».
Diego ten 45 anos, a voz máis bonita da literatura galega e un estilo definido. Vai afinando novela a novela. Soamente lle falta deixar de exisirse escribir ben, relaxarse e deixar que a prosa flúa. Nada que non solucione a lectura da triloxía A crufixión rosada de Henry Miller: (Nexus, Plexus, Sexus) e liberarse das angarellas de escribir xénero. Negro.
A única Lady Gaga que soporto e que me prace é a da marabillosa voz sou
Lin O cervo e a sombra o venres. Espertei ás oito. Non traballaba, así estrenei un albornoz longo e azul ceo que me regalou á muller. No espello da entrada atopei a Tony Soprano. Parézome na estatura e na contorna de repolo, pero vou termando do pelo. Estou so na casa. Rogo a Alexa que soe o disco de Tonny Bennet e Lady Gaga, Love for sale (2018). A única Lady Gaga que soporto e que me prace é a da marabillosa voz soul. Puxen a pitar cafeteira —Bialetti, italiana; claro— tomei o café e volvín encamarme —con vocación de eternidade,coma una amigo fotógrado que agarda pola morte e a morte non lle vén—. Estiven lendo ata as doce menos vinte porque quedara en chamar a Diego Ameixeiras ás doce.
Por culpa do ruído da amizade que me atrona na redacción son incapaz de facer unha entrevista no silencio da miña casa. Dáme medo. No xornal teño que poñer cascos con música para poder escribir porque me distraen as conversas dos meus compañeiros e me vexo tentado a saltar a todas. Cando teño tempo libro busco a soedade. Gústame pasear en solitario, tomar café comigo mesmo. Mesmo falar sen ninguén que me escoite. Poño auriculares para que os viandantes me tomen por un conversador telefónico.
Estiven falando por teléfono con Abe Rábade, o noso pianista, o noso portento. Empezou falándome de Ovidio, do mito de Venus. Abe e máis eu lanzámonos a falar de mitoloxía grega. Deime de conta de que o chamara para facer unha información sobre jazz e non sobre Afrodita e Cleo, así que debo reconducir a conversa cara á música. Cóntame que vén de gravar Botánica, un disco sobre «árbores, plantas e a Devesa da Rogueira». Sabe un montón sobre botánica, máis do que eu esperaba dun pianita de jazz; máis ca min, dende logo, que me criei no campo e nunca conseguir diferenzar máis plantas que as silvas e as ortigas. O seu álbum vai chamarse Botánica, non parece haber remedio.
Lady Gaga convidou a Tonny Bennet a cantar con el nun concerto este verán. El cumpriu 95 anos. Esqueceu que padece alzheimer. É terrible. O meu Patxi pensaba que a súa muller era unha enfermeira. Aurora choraba: «Cincuenta anos xuntos». Diego Ameixeiras escribu unha novela sobre a memoria. Mateo vende cocaína e fai recados para unha profesora xubilada, Eulalia. Atende os pisos que ela aluga a turistas e leva flores ao irmán dela, fusilado polos bós na Guerra Civil. Mateo recoñece un amor de vello, Irene, cando ela regresa de Madrid a Ourense, e coñece unhas anarquistas que okuparon unha casa abandonada. Mateo trata de que un cura, o padre Andrés, lle salve a alma, que a extraía dese corpo arrasado, como facían os embalsamadores exipcios cos faraóns.
A vella garda do periodismo, os veteranos cos que aprendín, dicíame que nunca se debe empezar unha entrevista cunha pregunta tan densa. Recurro a esa técnica cando un escritor presenta un libro
Chamei a Diego Amexeiras tomando un café en La Modernita. Era venres. A xente que ofrece cebolas e verzas na Praza de Abastos berra moito. Falan co mesmo ton aínda que non estean vendendo.
—Oes, Diego, esta novela é moi da novela negra dos anos 70. Digo polas drogas e o desexo da relixión.
Ameixeiras quedou confuso. A vella garda do periodismo, os veteranos cos que aprendín, dicíame que nunca se debe empezar unha entrevista cunha pregunta tan densa. Recurro a esa técnica cando un escritor presenta un libro. Teñen un discurso preparado que van encaixando segundo lles van soltando preguntas. Prefiro sorprendelos e forzalos a que recolequen o discurso. Diego é intelixente. Logo retoma o seu sitio.
—O protagonista quere ter unha crenza, unha fe, algo auténtico que non atopa. Anda á deriva. Intenta solucionar os problemas da fe coa súa súa relación co crego. O padre Andrés non acaba de convencelo. Quere crer algo, recuperar a infancia. Admira a inocencia dos okupas, quere tela.
A maiores, Mateo proba outras metadonas. O amor. Irene reaparece:
—El intenta amosarlle que non é o tipo atormentado que ela coñeceu, pero segue sendo o mesmo —dime Diego.
A infancia.
—A morte dos pais déixao traumatizado. Ten que enfrontarse a esa ausencia dun modo razoable, vendo que tipo de persoa é. Acode a memoria dos pais. Visita os bares e os cines onde eles foron felices, onde viviron o seu amor. O mundo dos pais é máis ordenado que o seu —continúa Diego.
A cidade. Ameixeiras naceu en Laussanne, viviu na Coruña e estableceuse en Santiago. Un pertence ao lugar no que xugou ás canicas e probou a cervexa.
—Mateo percorre Ourense. O tema é cómo van sendo destruídos os lugares que queremos. As cidades son cada vez máis inhóspitas.
Hai unha semana vinun home tirado na rúa, cerca do cuartel. Había gardas civís rodeándoo. Unha ambulancia trataba de mantelo do noso lado da vida. Un home de pantalón e suadeira negra achegouse a min.
—Que fai quitando fotos?
Amoseille o carné de prensa. Identificouse. Abriu a billeteira. Vin un escudo cun aguia. Empezou a explicarme os meus dereitos.
—Coñezo o meu traballo.
Amezaoume con denunciarme. Son vasco. Teño aprobado con suficiente moitos controis. Xa non me poño nervioso. Escoitei o que os dous sabemos ata que el baixou a garda:
—É amigo meu.
Borrei as fotos que fixera. Levo toda semana pensando nese pobre home. No que me increpou. El non perdeu a vida, pero perdeu a amizade. Angústiame.
