Opinión

O Príncipe Galín reina no Burgo das Nacións

Son os cincuenta anos do Maio do 68 e tiña pendente unha conversa con Ramón Villares, así que decidín xuntar ambos os dous motivos para achegarme a Santiago

Brassens. AEP
photo_camera Brassens. AEP

A MIÑA VIDA soñada consiste en regresar á Compostela unha e outra vez. Os asesinos volven ao lugar do crime para comprobar o seu grao de culpabilidade. Os que fomos felices nun lugar volvemos para medir a nostalxia que damos soportado.

A Compostela que vivín entre 1983 e 1986 continúa ardendo como o lume inesperado debaixo dese parque temático de suor peregrinado, cunchas enlamadas, polbo mauritano e recendo docemente desagradable a torta de Santiago.

Como Ramón Villares accedera a recibirme no despacho do Consello da Cultura —que segue presidindo—, aparquei medio quilómetro máis abaixo do Obradoiro. Gústame ir asomándome a esa praza dende os sumidoiros do horizonte; préstame ir desvelando a fachada da catedral, que, parece mentira, é obra de galegos.

Deixei o coche detrás do Burgo das Nacións, onde un militante de Bandera Roja presentou ao Zeca Afonso en 1972. O músico portugués estreou ese día Grândola Vila Morena, unha canción coa que dous anos máis tarde culminou a escala de Richter das revolucións. O militante comunista que o presentou tamén acabaría ascendendo, pero unicamente medio quilómetro: dende o Burgo das Nacións ata o Pazo de Raxoi, no Obradoiro. Emilio Pérez Touriño tardou 33 anos en percorrer esa distancia, uns cinco minutos a pé en realidade. Pasar do maoísmo ao socioliberalismo condiciona a unha dixestión pesada e a unha sesta retórica.

Os nenos da burguesía, que estabamos de reenganche, aproveitabamos aqueles happenings para ir deitarnos

Naquela Compostela frívola dos 80 vestiamonos de negro con calcetíns de cores e competiamos con San Martiño Pinario na altura dos pelos cardados. Daquela, o Burgo das Nacións era o viveiro dos Comités Abertos de Facultade. Desa residencia procedían os rapaces que irrompían nas nosas clases armados de pancartas negras e megáfonos con pegatinas para chamarnos ás filas da revolta proletaria. Os nenos da burguesía, que estabamos de reenganche e lacteamente adurmentados, aproveitabamos aqueles happenings para ir deitarnos. Cada véspera lectiva saíamos de noite coa excusa moral de que a caída da bomba nuclear debería sorprendernos bailando. Coñeciamos os nomes de Ronald Reagan e Yuri Andropov pola lenda ancestral do botón vemello, pero, sardonicamente, foron galegos quen rebentaron a pista de baile do Clangor, o noso patio de xogos.

A excusa que me levou a Santiago con 18 anos foron os meus pais. Veño dunha árbore xenealóxica de clase media que teima en perpetuarse como especie criando a camada no hábitat universitario. O motivo real que me animou a deixar Ribadeo para coller un autobús da Freire foi O Príncipe Galín. Algúns rapaces ribadenses maiores ca min, os que mandáramos en avanzada á modernidade compostelá, falaban pasmados daquel personaxe que os arengaba na Quintana dos Mortos. Debuxaban a Galín vestido coa boina decaída, a camisa vermella superposta nunha azul, os pantalóns e a capa negros, e os zapatos afiados con tacón de aceiro brunido. "O Príncipe Galin anímanos a facer unha revolución, aínda que non deixa claro se debe ser a popular ou a nacional", confesaba Fredo, o fillo do farmacéutico que descendeu a unha filoloxía en vez de ser candidato numerus clausus a boticario opulento.

O Príncipe Galín tiña bigote ancho, como se deixan os monarcas carnavaleiros, e borrara o seu nome civil, como fan os papas de Roma. A biografía que lle escribían os maiores mentres fumaban marihuana nas sombras do Cantón falaba de que escapara cun circo no seu Ferrol. Era unha mentira que, probablemente, lle escoitara a Fellini. Tamén dicían que actuara de coraza na Sorbona no Maio do 68 verdadeiro, é dicir, parisino. Presumía de ter discutido filosofías con Deleuze, Badiou ou Sartre, e de ter coñecido o pensador Agustín García Calvo. Isto último era certo.

Departía coa súa corte xunto co vizconde Fernando Arrabal nunha orxía de impostura, coroas bañadas en prata de Britannia e peles de leopardo de Xudea

Contaban tantas cousas sobre Galín... Recibía —aclamado xa como Príncipe de Galicia e Señor das Curuxeiras— no hotel L’Etoile de París. Departía coa súa corte xunto co vizconde Fernando Arrabal nunha orxía de impostura, coroas bañadas en prata de Britannia e peles de leopardo de Xudea. Dicían que, en 1972, protestando por estar encarcerado e non poder asistir ao concerto do Zeca Afonso no Burgo das Nacións, disfrazárase do Che Guevara para facer folga de patio.

Eu cheguei a Santiago en 1983, pero Galín xa fixara a corte en Madrid. A noticia que me contaron sobre el nese ano é que estaba colaborando con García Calvo para publicar en castelán as cancións de George Brassens. O cantante francés escribía letras anarquizantes, propias do príncipe ferrolán: "No mundo non hai maior pecado/ que non seguir ao abandeirado". Galín gravaría eses temas nun disco en 1991, pero daquela perdínlle a pista.

As pintadas siguen sendo breviarios de pensamento. Os baixos do Burgo das Nacións están agora adornados por ducias de pintadas feministas, a ideoloxía que substituíu á loita de clases no corazón dos marxistas que apostataron. Alegroume comprobar que a mocidade volve estar disconforme, aínda que non baile porque os vai esmagar a bomba de Trump ou King Jon Un.

Ao cabo do paseo, cheguei ao despacho de Ramón Villares, no outeiro de Raxoi. Falamos caudalosamente, durante un par de horas; pero esquecín preguntarlle por aquela primavera murcha do 1968 e tamén polo Príncipe Galín. Falamos sobre Galicia e os seus maios frustrados. Villares é o embaixador da República de Venecia en Compostela, pero non logra ser alleo ao país. Vive excesivamente preocupado por Galicia para o que Galicia llo agradece.

Botei anos preguntando polo paradoiro do Príncipe Galín, o único monarca que eu respecto porque recitaba A iliada de memoria. Apareceu de novo na miña vida cando vin a película de Basilio García Patino sobre o 15M. Alí estaba Galín, advertindo aos rapaces cun megáfono de que as revolucións florecen na primavera e de que calquera pode ser rei da súa monarquía.

Comentarios