Opinión

Na busca da Illa Esmeralda

Estampa irlandesa.ATR
photo_camera Estampa irlandesa.ATR

Hai acontecementos que marcan a vida de calquera persoa e non son eu diferente. Por exemplo, a lectura do Ulysses de James Joyce ou o nacemento dun fillo. No meu caso, ambos acontecementos están marcados pola mesma data, o xa famoso Bloomsday. Isto, o meu gusto polo rugby de seleccións nacionais e por certa cervexa negra e a amizade mantida co meu compañeiro -e especialista en Valente- Manus O’Dwyer fan que dende hai moito vexa con simpatía Irlanda.

Quizais tería sido máis sinxelo comezar esta peza con máis razóns nacionais e menos persoais, pero a pesares de Pondal e os rumorosos, nunca fun un deses galegos convencidos da herdanza celta que nos achega á verde Irlanda, á vella Inglaterra de Stonehenge ou a ese pintoresco lugar que é Cornualles. Prefiro enfocar o asunto de xeito sentimental, o mesmo ca Antonio Rivero, autor de En busca de la Isla Esmeralda, un dicionario de cultura irlandesa (Fórcola Ediciones).

Non se asusten con isto do dicionario, xa que non estamos ante un libro de consulta con vocación de definición sintética. O autor recolle o modelo dunha obra publicada pola mesma editorial –Pompa y circunstancia de Ignacio Peyró, xa comentada nestas mesmas páxinas– e debuxa un mapa emotivo da súa cultura, entendendo como tal dende a política ao fútbol gaélico pasando pola cervexa, a música, a xeografía ou a antigüidade medieval. A escolla dos elementos é excepcional e custa pensar en erros ou omisións de grande relevancia.

Na solapa podemos ler un breve perfil de Antonio Rivero. Non vén ao caso deterse nel aquí, pero si destacar un elemento: o seu fondo coñecemento da lingua gaélica. Como ben explica no artigo dedicado a ela, non se trata dun idioma sinxelo de aprender como adulto dadas as súas diferencias co español -declinacións, orde da oración, grafías alleas...-. Porén, durante todo o libro atopamos aquí e alá unha frase ou un refrán que Rivero nos ofrece para ilustrar, sempre con acerto, este ou aquel trazo dun personaxe ou un acontecemento.

Para desfrutar a fondo deste paseo sentimental quizás se precise, polo tanto, unha breve incursión na historia do país

Malia todo o formato escollido ten os seus problemas. O principal, que a historia e a cultura de Irlanda non son de común coñecemento mesmo para persoas que teñen unha ampla cultura, polo que ao escollerse unha orde alfabética non se atopará o apoio das típicas divisións ensaísticas en materias diversas nin tampouco a sempre útil orde cronolóxica. Para desfrutar a fondo deste paseo sentimental quizás se precise, polo tanto, unha breve incursión na historia do país, sobre todo a posterior á Grande Fame de 1846.

Tampouco resultan moi acaídos os intres nos que se filtra a ideoloxía do autor á marxe do tema irlandés. Vén ao caso o asunto agora que en España asistimos á polémica sobre o traslado dos restos dun ditador e a un evidente auxe da extrema dereita. En 2018 resulta un pouco estraño ver que alguén relativice o estraño episodio no que Éamon de Valera, o pai da moderna Irlanda, decidiu que era boa idea presentarse na embaixada irlandesa en Dublín e asinar o libro de condolencias... tras o suicidio de Adolf Hitler. A teórica xustificación para isto sería que Michael Higgins gabou a Fidel Castro tras o seu pasamento.

Mellor que regresemos á Illa Esmeralda, terra de fame e emigración -véxase a terríbel As cinzas de Ánxela- como Galiza, polo que o agarimo resulta natural. Para min Irlanda ten voz de muller. Podería ser a de Enya... pero en realidade é a de Dolores O’Riordan, a quen meses despois aínda moitos botamos a faltar. A súa era unha voz que podía ser lene ou racharse en mil anacos. E así o autor presenta tamén o país: atractivo, rachado pola historia, con miles de matices que recolle o seu estilo vivo e áxil para dar unha lectura excelente neste final de verán.

Comentarios