O presidente do Goberno, Pedro Sánchez, presentou este xoves un Plan de choque de impulso á ciencia a curto prazo cun investimento de 1.056 millóns de euros para 2020 e 2021.
Tal e como explicou, este plan suporá a mobilización de 396 millóns de euros en axudas directas para a ciencia durante este ano, mentres que o resto, 660 millóns, serán para o 2021. A isto súmase un investimento de 508 millóns en préstamos para empresas innovadoras.
O plan inclúe 17 medidas ao redor de tres eixos: a investigación e a innovación en saúde, a transformación do sistema de ciencia e a atracción de talento, e o impulso á I+D+I empresarial e a industria da ciencia.
O primeiro deles, que terá unha dotación de 215,9 millóns, contempla o reforzo das capacidades humanas e materiais no ámbito da investigación e innovación en saúde, co obxectivo de reverter os retrocesos en financiamento e recuperar fondos para investigación e innovación sanitarias. En concreto, reforzaranse as capacidades do Instituto de Saúde Carlos III (ISCIII), o principal organismo público en biomedicina e saúde.
Entre as medidas acordadas dentro deste primeiro eixo, inclúense 6 millóns de euros para reforzar o Centro Nacional de Microbiología e o Centro Nacional de Epidemiología e o incremento en 50 millóns de euros dos fondos destinados á convocatoria de proxectos anual da Acción Estratéxica en Saúde, e o impulso da Estratexia de Medicamento Personalizado, cuxo lanzamento comezará no segundo semestre de 2020 e contará con 77,3 millóns de euros.
Tamén contempla a reforma da Lei de Investigación Biomédica de 2007 para desenvolver a carreira investigadora no Sistema Nacional de Saúde e o reforzo das instalacións de alta seguridade biolóxica, en especial as do Centro de Investigación en Sanidade Animal do Instituto Nacional de Investigación e Tecnoloxía Agraria e Alimentaria (CISA-CNIA), cun investimento directo de 29 millóns de euros.
O segundo eixo, para o que se mobilizarán 523,5 millóns, ten como obxectivo a transformación do sistema de ciencia e a atracción de talento para "resolver as deficiencias endémicas do sistema español". Para iso, Sánchez adiantou que o Goberno iniciará "en breve" unha reforma da Lei da Ciencia para poder dar estabilidade á carreira profesional dos científicos en todas as áreas de coñecemento, e que tamén se vai a dotar de máis fondos aos principais instrumentos de financiamento da ciencia en calquera das súas disciplinas.
O terceiro e último eixo deste Plan de choque, para que o que se investirán 317 millóns, é impulso da I+D+i empresarial e a industria da ciencia, xa que "a ciencia necesita envorcar os seus resultados para ser produtiva", segundo recalcou o presidente do Goberno, que insistiu na intención do Executivo de reforzar as bases do tecido produtivo de España. En concreto, deseñáronse cinco medidas que serán executadas polo Centro de Desenvolvemento Tecnolóxico e Industrial (CDTI), dependente do Ministerio de Ciencia e Innovación.
"Queremos que sexa un dos alicerces desta reconstrución, transformación económica, social, ambiental, dixital do país, con medidas concretas de carácter transversal en sectores estratéxicos", apuntou.
Este plan que se presentou este xoves nun acto en A Moncloa que contou coa asistencia de varios ministros, ten como propósito "dinamizar de forma inmediata o sistema público e privado de I+D+i, con medidas que se porán en marcha este ano e o seguinte", segundo anunciou Sánchez, aínda que recordou a importancia de investir "de forma sistémica" pola ciencia e a innovación.
En concreto, estiveron presentes a vicepresidenta cuarta e ministra para a Transición Ecolóxica, Teresa Ribeira; a ministra de Industria, Comercio e Turismo, Reyes Maroto; o ministro de Ciencia e Innovación, Pedro Duque; o ministro de Universidades, Manuel Castells; así como Luís Enjuanes Sánchez, profesor de Investigación do CSIC; Nerea Luís Mingueza, científica da UC3M; Luís Fernando Álvarez-Gascón, presidente do Foro de Empresas Innovadoras; e Helena Ferreiro, presidenta da Fundación I+E Innovación España.
MÁS DUNHA DÉCADA DE RECORTES
Neste sentido, recordou que a ciencia estivo "máis dunha década relegada, sufrindo as consecuencias das restricións financeiras, dos recortes", pero tamén sufriu a "ausencia dunha atención política máis estrutural".
Sánchez celebra que os científicos tiveron un "protagonismo inusitado, sen precedentes" durante a crise sanitaria, pero recalca que se España conta actualmente con 12 proxectos de vacina "é grazas a décadas de investigación básica anterior". "*Ata onde seríamos capaces de chegar se non existise esa renuncia que tivemos que afrontar nas décadas pasadas?", reflexiona.
Así, Sánchez mantén que "a ciencia non se pode interromper" e que, en situacións de crises como a actual que vivimos polo coronavirus, a mensaxe que hai que dar e, xa que logo, o que hai que facer, é "máis investimento, non menos", pois ademais, en España "hai talento dabondo" e é un país que "ten a capacidade de estar á vangarda da innovación e o desenvolvemento".
Se antes a ciencia e a investigación era "unha cousa secundaria e non rendible" da que acordarse cando "as cousas van ben e hai riqueza", en realidade, tal e como dixo o máximo responsable do Executivo, é "todo o contrario".
A IMPORTANCIA DA CIENCIA DURANTE A PANDEMIA
Durante o seu discurso, Sánchez destacou a importancia da comunidade científica durante a pandemia. "Sen o achegue da ciencia, desde logo a decisión pública non puidese ter a eficacia que tivo durante estas semanas tan difíciles e tan complexas", recoñeceu.
E encomiou aos científicos que asesoraron ao Goberno para a toma de decisións durante o Estado de Alarma, dos que destacou a súa "extraordinaria formación", a súa "un alto sentido do deber", o seu "alto sentido de compromiso coa súa disciplina, a ciencia", a súa "humildade" e o seu "alto grao de compromiso co seu país e co servizo público".
"Se algo demostra este plan é que desde o punto de vista do Goberno, comprendemos e aprendido en terceira persoa a importancia da ciencia neste momento tan crítico que está a vivir a humanidade", sinalou Sánchez, que recorda como todo o planeta está pendente dos avances da comunidade científica para lograr unha vacina ou tratamentos efectivos para o Covid-19.
E é que, tal e como advertiu, "España non pode seguir dando as costas á ciencia, á innovación, á investigación", senón que debe apostar "apostar con contundencia por elas". "Se queremos estar preparados para futuras urxencias sanitarias, que virán, e esta foi moi contundente, se queremos tomar medidas que garantan a saúde, o benestar, a competitividade, a cohesión, a prosperidade das nosas sociedades, se queremos crear empregos cualificados, unha sociedade máis xusta, unha economía máis resiliente en termos de sustentabilidade ambiental, temos que apostar pola ciencia", expresou.
Tanto o Plan de choque como as medidas a medio e longo prazo no marco do plan de recuperación, están imbricados na Estratexia Española de Ciencia, Tecnoloxía e Innovación 2021-2027, que se presentará nas próximas semanas e na que o Goberno de España leva traballando máis dun ano baixo a coordinación do Ministerio de Ciencia e Innovación.
