Blog | El Ojo Público

Alta traición

O 28 de novembro de 1966, meses despois de converterse nunha celebridade coa súa novela A sangue frío (1966), o escritor Truman Capote (Nova Orleans, 1924; Los Ángeles, 1984) organizou a festa máis grande xamais imaxinada no Hotel Plaza de Nova York. O White and Black Ball celebrouse coa desculpa de homenaxear a Katherine Graham (a propietaria do Washington Post) pero en realidade era o acontecemento social que Capote sempre quixo protagonizar.
Truman Capote
photo_camera Truman Capote. EP

UNHA SINGULAR festa de disfraces, na que todos os invitados debían levar unha máscara e ir vestidos de branco e negro, reuniuse toda a aristocracia neoiorquina en torno ao escritor de moda. A prensa tivo murmuracións e fotografías para encher unha década de xornais, e a clase alta de Nova York nomeou a Capote o seu anfitrión favorito, o seu amigo incondicional e o seu confidente oficial.

O White and Black Ball (Baile do branco e negro) é o centro de The Capote tapes (As cintas de Capote), o documental de Ebs Burnough no que se escoitan, por primeira vez, gravacións das innumerables entrevistas que George  Plimpton realizou para o seu libro Truman Capote: biografía oral (1997). O traballo de  Plimpton descubriu a un Capote baleirado polo éxito de A sangue frío, a súa última novela completa, e o camiño  autodestructivo que percorreu desde o cumio do Hotel Plaza ata a súa morte en 1984.

Tras unha infancia atormentada e difícil no rural sureño, que o propio Capote describiu como "un estado permanente de tensión e medo", Lillie Mae Faulk, a nai de Truman Streckfus Persons, marchou a Nova York co seu fillo e iniciou unha relación con José García Capote, un descendente de emigrantes canarios en Cuba. Joe Capote deulle o seu apelido e unha posición social que, en certa medida, marcou a personalidade de Truman. A súa primeira novela Outras voces, outros ámbitos (1948) é a autobiografía ficcionada dunha persoa de tan só 24 anos. Na contraportada, a foto de Capote mostrábao como irreverente e desafiante. O talento vai da man da valentía nun texto no que se adiantou décadas á transmisión dunha marca persoal e dunha imaxe transgresora que interpelaba ao lector dun xeito tan intenso como o facía a súa escrita.

Almorzo en Tiffany’s (1958) deulle un impulso a súa carreira, ao convertelo nun escritor susceptible de ser adaptado por Hollywood. En Almorzo con diamantes (1961), Blake Edwards converte a prostituta bisexual Holly Golightly nunha moza sen prexuízos que vive con intensidade a vida en Nova York. Todo o transfondo problemático da novela queda sepultado pola luminosa película protagonizada por Audrey Hepburn e George Peppard. Con todo, Capote viu con bos ollos a versión branca da súa propia obra, e non puxo ningún inconveniente a unha adaptación feita cos parámetros narrativos de Hollywood dos anos sesenta. O único que non soportaba era o final feliz e azucrado dunha película que, na súa cabeza, non era unha historia de amor. 

'A sangue frío' eleva a Capote aos altares literarios e xornalísticos, pero tamén o sitúa no centro dun debate que segue vivo e que el mesmo alimentou: a imposibilidade da obxectividade cando intervén un suxeito na narración dun feito

A súa exploración de novas formas de representación da realidade levárono a escribir A sangue frío, un relato onde se cruza a realidade coas achegas persoais do autor. Tomando como referencia o asasinato dos expresidiarios Richard Hickock e Perry Smith dunha familia completa nunha granxa de Kansas, Capote desprázase ao corredor da morte onde están á esperar ser aforcados e realiza un traballo que lle leva anos, ata que, por fin, a novela de non ficción é publicada en 1966. A sangue frío eleva a Capote aos altares literarios e xornalísticos, pero tamén o sitúa no centro dun debate que segue vivo e que el mesmo alimentou: a imposibilidade da obxectividade cando intervén un suxeito na narración dun feito. Cincuenta anos máis tarde, o true crime (crime real) é un dos xéneros seriados máis prolíficos nas novas plataformas de televisión. Moitos dos carreiros abertos por A sangue frío nese achegamento ao crime e á mente dos criminais están vixentes.

O seu próximo proxecto ía ser mastodóntico. Estaba convencido de que ía escribir a novela definitiva sobre o ecosistema da jetset neoyorkina. No canto de documentarse mediante entrevistas, ía facer cunha inmersión plena. En realidade, xa empezara a traballar na súa novela antes de escribir A sangue frío. O seu obxecto de estudo, a elite de Manhattan, baixaba a garda cando estaba el presente. Mentres asistía a festas, cada vez era máis común a súa visita aos platós de televisión, anticipándose á retransmisión en directo das miserias persoais que virían a continuación. Todo o mundo preguntáballe pola súa seguinte novela. El contaba que estaba envorcado en Pregarias atendidas. Filtrouse que a editorial lle dera un anticipo dun millón de euros, pero a súa presenza habitual en todos os acontecementos sociais da cidade e o evidente abuso de alcol na súa vida diaria, facían dubidar de que, realmente, estivese centrado na escritura. "Agora chámoa a miña novela póstuma. Porque ou a mato eu ou me mata ela".

En 1975, a revista Esquire publicou extractos dalgúns dos seus capítulos. Capote cambiaba nomes, pero narraba con precisión detalles íntimos dos seus amigos e, sobre todo, amigas de Manhattan. A alta sociedade quedou atónita. Non se podía crer que a privacidade da súa vida fora exposta por un dos seus. Como cando un membro da mafia cóntalle á Policía o armazón fiscal e delituoso dos seus compañeiros. Manhattan deulle as costas, e Capote quedou só. Completamente só.

A partir de entón refuxiouse na discoteca Studio 54, o sitio de moda no que o grupo de Andy  Warhol acolleuno cos brazos abertos. Viviu o exceso dos anos 60 en Nova York ata as súas últimas consecuencias. Un día chegou ao plató de televisión directamente desde a discoteca. "Hai 48 horas que non piso a cama. Non sei nin como cheguei aquí". A súa vida converteuse nun reality show. O mesmo reality que creara con ‘Pregarias atendidas’ e do que xa non podía escapar. 

"Cando escribe sobre os ricos ou os poderosos desborda desprezo", di nun momento o escritor Dotson Rader, amigo de Capote

Kate Harrington, filla adoptiva de Capote, conta que non parou de escribir ata a súa morte, pero a novela nunca se terminou, ou polo menos, non se coñece o paradoiro do seu manuscrito. O mito é perfecto nese sentido. Coñecemos algunhas pasaxes, as suficientes para acabar co respecto social que Capote tiña en Nova York, pero non temos constancia dunha obra pechada e conclusa. Plimpton asegura que unha das súas mellores amigas lle dixo que Capote lle deu a chave dunha caixa de seguridade e que alí estaba a novela. Pero ninguén sabe onde atopar esa caixa.

Non era a primeira vez que traizoaba a confianza dos seus interlocutores. Capote xa lla xogou a Marlon Brando en 1957, cando, durante a rodaxe de Sayonara (Joshua Logan, 1957), os dous se atoparon nun hotel de Kyoto e charlaron máis de sete horas. Sen gravadora nin bloc de notas na mesa, Brando abriuse e contoulle detalles sobre o alcoholismo da súa nai. Capote publicouno todo no New Yorker, no soado artigo O duque nos seus dominios.

"Cando escribe sobre os ricos ou os poderosos desborda desprezo", di nun momento o escritor Dotson Rader, amigo de Capote. É difícil que un relato como Pregarias atendidas, no caso de que se publicase agora, provoque a mesma expectación que no momento no que se escribiu. Á fin e ao cabo, todas aquelas celebridades ou xa morreron ou non importan. Pero quizá hai algo que o faría atemporal, e é o retrato desapiadado das elites. Esa necesidade miserable do ser humano de sentir mágoa polos privilexiados.

Comentarios