Opinión

Ernaux, Dávila, Didion

As ganas que tiñamos de Annie Ernaux en galego. O acontecemento son cen páxinas; que marabilla poder ler a unha Nobel nun par de sentadas. Imaxinen con Proust.
Annie Ernaux

O conto foi tal que así: un martes chega Moisés Barcia, o capo da editora Rinoceronte, e anuncia que van traducir unha novelista francesa que olliño con ela. Para o xoves o nome desa autora francesa, olliño con ela, sae en todas partes porque lle dan o premio gordo da literatura mundial. Supoño que non serei o único en admitir que nin sabía quen era a tal Annie Ernaux, á vez que sentía unha pailana curiosidade polo brillo da vixente Nobel, por se quenes manexan un radar afinado tíñana fichada ou é deses escritores que hai que googlealos de tres maneiras diferentes para que aparezan. Dixen vixente premio Nobel como se fose o trofeo da Champions ou o Galego de Ralis, porque o seu puntiño deportivo ten: en Literatura, Francia, quince ganadores, cóllelle distancia aos Estados Unidos, con doce. Completa o podio Gran Bretaña, doce medallas suecas do señor que inventou a dinamita. Para Francia, que levan toda a vida anunciando que van firmes cara a irrelevancia e teñen unha cultura minguante, non está tan mal. Parecen galegos, sempre con présa por testemuñar a extinción!

Pasaron uns poucos meses. Entro á libraría polo de Annie Ernaux, que o están a sacar das caixas para o andel e o escaparate. Agardei un par de días porque non quero parecer esa clase de trastornado que pregunta polas novidades á media hora de seren anunciadas. En que cabeza cabe esa ansia por ter un libro á voz de xa, agás que sexas Marty McFly en Regreso ao futuro detrás do almanaque deportivo? Todo o mundo que coñezo ten unha lista de espera, e mesmo outra con libros que compras sabendo que igual nin os vas tocar. Se eu fose libreiro e entrase pola porta un Fran vencido polo impulso de querelo todo no momento mandaríao a Amazon de cabeza, ou indicaríalle onde teño os ‘premioplanetas’, que saen como as toupas no xardín, aí ladrillos de colorinchos co nome do famoso ben grande. E unha faixa tamaño Capitán Xeneral onde se len unhas barbaridades que asustan. Afortunadamente non levo este negocio e podo preservalo de tales habilidades de márketing.

Collo na man O acontecemento, coa súa capa ocre onde se ve un cuarto case baleiro –só unha cama pequecha e unha mesa de noite con almofías enriba- iluminado pola porta que se abre. Non ten faixa. Nada do Nobel. Nin unha fraseciña para aproveitar o tirón. O márketing de Moisés non debe ser moito mellor ca o meu. Cando pago, o libreiro dime: "Uf! É duro! É moi bo, pero, uf!..." e cala un segundo, como querendo fabricar un silencio entre tíos que evite facer explícito outro: "Uf! É que fala do aborto, que movida!".

Non sei se haberá quen penso que abortar é como tomar unha aspirina ou quitar unha moa. É un dicir, porque ben sabemos que si hai. O acontecemento é o aborto que viviu a autora cando estudante, aló polos 60. Chega o inverno e decátase de que quedara embarazada no verán. É como o reverso tenebroso dunha desas películas de Éric Rohmer onde sempre están de vacacións ou agardando por elas, parolando intensamente, os señores medrados interesados en baixarlles as bragas ás adolescentes. Ela non quere ter fillo ningún, pero carece da sorte de estar en 1975, que é cando Simone Veil, a superviviente de Auschwitz, redacta a lei que permite a interrupción voluntaria do embarazo en Francia. Ten que afrontar entón o abismo dun aborto clandestino. Unha soidade abrumadora, porque ninguén sabe ou quere saber como se fai tal cousa. Di Raúl M. Santos  na súa alucinante Cornucopia (Galaxia, Premio Torrente Ballester 2021) que igual os homes metémonos a feministas para quedar a ben coas mulleres, pola mala conciencia, como Alfred Nobel ca dinamita e as bombas.

Non hai neste libro boas intencións. Nin consignas instrutivas. Só unha muller que cando rematan as clases vai á dos seus pais, colle unhas agullas de calcetar e na cama da residencia feminina as mete no sexo ata que non aguanta a dor. A evidencia do dominio masculino do mundo, claro. Ernaux fala sempre da súa vida, como Proust, pero iso sabémolo a posteriori. Tamén Berta Dávila. Á súa clarividencia e atinado radar literario debémoslle o descubrimento desta autora ca que tanto comparte. E Joan Didion. Debémoslle tanto! Os seres queridos (Xerais, premio Xerais 2021) casa perfecto nesta tríade de reflexión sobre a soidade, a posesión do noso corpo e os accidentes. E coas maternidades alternativas a Isabel Pantoja subindo ao escenario aos seus fillos, e o público aplaudindo a rabiar porque si, porque Isabel tamén fai arte coa súa vida.

Comentarios