A PORTADA perfecta dun disco de rock and roll apareceu no nadal de 1979. E rebélanos, en primeiro plano, un baixista axeonllado que esnaquiza o instrumento contra o chan. Máis atrás, alguén correndo cara el. As letras en rosa e verde son unha homenaxe a unha portada do icónico Elvis. Dúas palabras formando un ángulo recto: London Calling. Chamada a Londres. Aluden á cabeceira que a BBC británica usaba durante a Segunda Guerra Mundial para abrir os seus boletíns radiofónicos, no asedio nazi: "This is London calling..." Con frecuencia, estes boletíns agochaban mensaxes cifradas para os membros da resistencia. Toda unha sutil declaración de intencións á xuventude, no ano en que Tatcher chegou ao poder. A mensaxe cifrábana Joe Strummer, guitarra e voz; Mick Jones, guitarra solista e voz; Paul Simonon en baixo e Topper Headon en batería.
Trátase dun dos mellores discos da historia do rock and roll. Saíu como disco dobre e contén 19 cancións, ordenadas estratexicamente. O resultado é imbatíbel e achéganos unha banda de rock no seu mellor momento. Coñeceran o éxito fulgurante en Inglaterra dende a súa irrupción no verán do 76, teloneando os Sex Pistols. Logo de tres discos, deron o salto aos Estados Unidos. Alí, en sucesivas xiras onde se fixeron acompañar de Bo Didley, Run D.M.C. ou Lee Dorsey, aproveitan o tempo para vencer os prexuízos que os punks británicos albergaban cara a música estadounidense. Os catro rapaces que forman The Clash van aos garitos da noite, asisten a concertos e escoitan as emisoras musicais —Reagan aínda non concentrara a propiedade das radios—. Descobren moitas músicas distintas.
Despois diso, péchanse no estudio con Guy Stevens, un profundo coñecedor da música dos 50 e 60, e peza fundamental do movemento mod. London Calling é un disco que naceu atemporal: hai temas propios do punk, pero tamén hai revisións do rythm and blues, rockabilly, soul de New Orleans, achegamentos ao jazz, pezas delicadamente pop, mesmo rap e hip hop, pero tamén ska e reggae, esta última resultou a única concesión permitida no punk británico. Todo isto foi posíbel polo xenio musical e a intuición destes catro británicos e a figura mefistofélica do seu axente, Bernie Rhodes, quen os puxo en contacto con outras arxilas culturais.
Dous anos despois, no 81, publican Sandinista!, un disco triple, de experimentación, envolto na absorción de máis influencias e, probabelmente, no fume do búnker da marihuana, un espazo que Strummer acondicionara preto do estudio como lugar de reflexión e delirio. Conquistan New York, contratados para actuar quince noites seguidas no Bond’s, un local de Manhattan. Scorsese fainos desfilar de extras en O rei da comedia, Warhol quere coñecelos... Strummer é claro: "Nunca andamos en limusinas. Eramos felices co que tiñamos, unha bolsiña de marihuana e unhas cervexas e xa estaba".
No 82 gravan un novo disco,Combat Rock, onde aparecen dous novos hits: Should I Stay or Should I Go? e Rock The Casbah. Fan unha xira por Extremo Oriente e os países da costa do Pacífico. Australia, Nova Zelanda, Xapón, Bangkok. Pasan días moi confusos en Tailandia. Strummer aparece na compaña duns monxes e Paul cae nun pozo de augas fecais, está a piques de morrer.
Repiten por Inglaterra e, en Estados Unidos de novo, o batería Topper Headon dá as primeiras sinais de naufraxio: vomita riba da tumba de Buddy Holly. Está enganchado á heroína. Nun ascensor, Strummer dille: "Que pinto eu cantando algunha destas cancións contra a droga contigo todo cego na batería, atrás de min?" Expúlsano do grupo e incorporan a Terry Chimes. Tocan para unha multitude no Shea Stadium de New York, como teloneiros de The Who. E no 83, comparecen para cincocentas mil persoas nun show en San Bernardino. O éxito contrasta coa confusión que reina no grupo. Mick Jones falta cada vez con máis frecuencia aos ensaios e, xusto o día en que aparece polo estudio Topper, o batería expulsado, Strummer e Paul deciden botar a Mick. O desastre foi sonado. O seguinte disco, Cut the Crap, foi vilipendiado pola crítica. E no 84, o grupo acabou. Xa estaba. Fixeran historia.
É fillo dun diplomático e percorreu o mundo, pero sentiu a chamada da música nunha escola inglesa de pago que detestaba
Pero como en calquera boa historia, todo comezara moito antes.
1974. Nunha casa ocupada de Maida Hills, en Londres, un tipo de 19 anos escribe cancións e ensaia co seu grupo, os 101’ers, cun amplificador e un altofalante. Construíra o seu equipo cun caixón que encontrara no lixo, cravándolle unhas táboas. É fillo dun diplomático e percorreu o mundo con seus pais (Turquía, México e Alemaña), pero sentiu a chamada da música nunha escola inglesa de pago que detestaba. Chuck Berry, os Stones e os Beatles. E negar sempre a autoridade. Tenlle botado o ollo a Pam —el chámaa Palmolive—, unha andaluza que o volve louco. El vagabundeou por escolas de arte onde non aprendeu nada, e comezara a tocar no metro cun bluesman negro. Canda el, percorreu Francia, Bélxica e Holanda facéndose chamar Woodie —polo cantautor Woodie Wuthrie—. Acabara en Gales, traballando de sepultureiro, pero perdera o traballo por quedar durmido nun nicho. Agora está de volta en Londres: ten un grupo, ten cancións. Pero aínda non encontrou a tecla. Chámase John Graham Mellor. Pero xa se sente Joe Strummer. "Ola, son Joe". Ela sorrí. E por ela saberá de Lorca e soñará con Granada.
1963. Tamén en Londres, un neno de oito anos chamado Mick Jones escoita os seus pais berraren. Súa avoa lévao ao soto, un antigo refuxio antiaéreo. El asústase. Pasa longos ratos só, pensando e coleccionando obxectos. Crea o seu propio mundo para aturar a dor do divorcio parental. Súa nai marcha a Estados Unidos. E súa avoa converterase na súa nai. Pasa os tempos mortos indo da vivenda de protección oficial a outro refuxio antiaéreo onde xoga cos outros. Colecciona autógrafos de futbolistas e, cos aforros, merca discos de Hendrix e Cream. Con 11 anos, decide ser guitarrista, pero non quere ir a clase. Practica cos discos dos Stones ata que domina cada solo. Tempo despois, irá á escola de arte, vestido coma se fose Johnny Thunders. Gústanlle os Dolls, MC5 e os Stooges. Encontra un emprego na oficina da Seguridade Social e, durante un tempo, traballa abrindo paquetes, na época en que o Ira estaba moi activo, cunha campaña de cartas bomba. Nun garito coñece a Bernie Rhodes, parécese a Gene Vincent. Fanse amigos.
The Clash ofrecen algo verdadeiro, loitan polo que cren e esa crenza é xulgada como xusta pola mocidade
Parte do punk quedábase en dicir: "Eu dou noxo, ti das noxo, o mundo dá noxo e a ninguén lle importa". E cando xurdiu, seguramente foi un bo comezo, pero non parecía abondo. A dos 70 non fora unha década doada en Inglaterra: dificultades económicas, a semana laboral de tres días por escaseza de combustíbel e moita xente nova nunha situación cada vez máis precaria, entre importantes disturbios raciais coa comunidade negra nas principais cidades.
The Clash transcende o clásico espírito punk de impórtame-un-carallo-todo-poñámonos-cegos-imos-matar-alguén-vomítoche-enriba. Eles ofrecen algo verdadeiro, loitan polo que cren e esa crenza é xulgada como xusta pola mocidade. A súa paisaxe sonora é punzante e áspera, está inzada de guitarras desaforadas e fraseos no límite da afinación, pero nela fan gala dun constante humanismo. As súas reivindicacións promoven a dignidade das persoas e unha idea clara da xustiza, e fano cun halo cru e rebelde, cheo de poesía. Talvez non dispoñen dun programa coherente de cambio social nin o pretendan, pero apuntan cara a unha esperanza. E hai unha rectitude entre o que se canta e o que son. The Clash escriben para a xuventude desempregada no seu primeiro LP, de nome homónimo. Hai himnos como London’s Burning ou White Riot, onde chaman os brancos a responderlle á autoridade a semellanza da poboación caribeña e antillana, obxecto de violentas represións racistas por parte de organizacións policiais.
Promoven a igualdade, compartindo camerinos e habitacións de hoteis cos fans e fuxindo de comportamentos machistas, como ben acreditou o lendario crítico Lester Bangs en varias ocasións.
1962. Paul Simonon, un neno de sete anos, ve un coche da poli e unha ambulancia fronte a unha casa na que escoitara dous antillanos a berros. Houbo coiteladas. Uns minutos despois, os da cuadrilla lanzaran o reto de quen se atrevía a subir ao lugar. Ofrecérase Paul, acompañado de seu irmán pequeno. No interior da casa vitoriana, unha habitación na penumbra: hai restos de sangue na vella alfombra. Dous traxes escintilantes á luz dun quinqué. Os dous nenos rouban un par de moedas de prata. Mercan uns caramelos Snooks. Pasan as tardes roubando polas tendas de Brixton, entre os negros. Seu pai vaise da casa e, unha noite, súa nai e o novo acompañante deixan sos os nenos na casa. Os dous baixan ao soto cunha caixa de mixtos. Incendian a casa. A familia emigra a Siena, Italia. Alí deambulan sen ir á escola, pero aos cinco meses volven a Londres e parten rumbo a Dover. Paul comeza a saír a beber no Locarno. Andan a hostias cos éxitos de Lee Perry. Vaise vivir con seu pai a Portobello Road e cóllelle o punto ao reggae dos xamaicanos. No 73 bota un ano nunha escola de arte, pero abandona. Vai a unha audición duns tíos que queren montar un grupo. Pregúntanlle se é músico. Dilles que é pintor. Cólleno. Xa aprenderá polo camiño.
Topper para os amigos, é fillo de músicos e leva anos tocando a batería para combater a depresión que lle causa a alopecia
1965. Un rapaz tímido de Dover, Nicholas Headon, Topper para os amigos, é fillo de músicos e leva anos tocando a batería para combater a depresión que lle causa a alopecia. Gústanlle os discos de Gene Krupa e Buddy Rich. Seis meses despois de tocar o instrumento xa dá concertos. Consigue pequenos traballos, como obreiro no túnel a Calais. Con 19 anos, volve a Londres e coñece a Mick. Preséntase ás probas daquel novo grupo, uns tal The Clash. Aquel día toca London’s Burning á batería duascentas veces. O aspecto daqueles tres tipos intimidábao pero caíanlle ben. E intrigábao aquela enerxía que se formaba ao xuntárense os catro.
1986. Todo acabou pero comezará algo novo. Joe Strummer baixa dun bus. Diante del álzase Granada. O que facer? Onde ir? Pensa en Pam, a rapaza da casa okupa de hai catorce anos. E venlle á cabeza o seu amado Lorca: "Y yo me iré muy lejos/ más allá de esas sierras/ más allá de los mares/ cerca de las estrellas/para pedirle a Cristo/ Señor que me devuelva/ mi alma antigua de niño/ madura de leyendas/ con el gorro de plumas/ y el sable de madera".
