Opinión

O máis grande

Muhammad Ali. ARQUIVO
photo_camera Muhammad Ali. ARQUIVO

A lista de deportistas que tiveron a honra de acender o lume olímpico é gloriosa: non só se esixe o triunfo atlético senón tamén unha especial significación dende o punto de vista social. Por exemplo, en Seúl 88 quen levou o lume por derradeira ocasión foi Sohn Kee Chung, gañador da maratón de Berlín 1936... baixo bandeira xaponesa, posto que Corea estaba invadida polo Xapón. 

Quizais a imaxe máis inesquecíbel deste acto deixouna en 1996 un home negro. Vestía cun chándal branco e tremía visibelmente, polo que ninguén que vise a imaxe podía obviar que padecía a enfermidade de párkinson. Estaba en Atlanta, a sé daqueles Xogos Olímpicos, unha cidade na que corenta anos antes nin sequera tería podido entrar ao estadio ou tomado un café libremente nun bar polas leis racistas e segregacionistas. Era Muhammad Ali, campión olímpico en Roma 60 e o mellor deportista do século XX —unha condición que chocaba poderosamente coa vulnerabilidade que transmitía nese histórico intre—. 

Para os nacidos nos 70 e nos 80, Ali era unha lenda da que pouco ou nada sabiamos. Eran os tempos anteriores ás plataformas de vídeo e as historias sobre a súa grandeza pasaban de boca en boca entre os amantes do boxeo, deporte moi popular na España da xeración anterior. Para os nacidos a finais dos 2000 e principios dos 10, non é nin sequera iso: o meirande deportista do século XX é simplemente un descoñecido. 

Para rescatalo das poutas do esquecemento chegou ás librarías hai unhas semanas a magnífica Vida de Ali de Jonathan Eig, peche dun ano excelente para o ensaio en español e en galego. Na súa versión orixinal en inglés o libro de Eig apañou premios diversos, nomeadamente a condición de finalista do Pulitzer na categoría de Biografías. Non é para menos, posto que o xornalista realizou un traballo excepcional de documentación e análise que, estrañamente, tardou varios anos en chegar ao mercado español. Aparece da man de Capitán Swing, co seu habitual coidado na edición —unha portada magnífica—, aínda que, desta vez, con algunhas imprecisións na tradución de termos específicos de deporte que diminúen a calidade do texto. 

O éxito de Eig baséase na súa capacidade de fuxir da haxiografía, un xénero que ten lastrado a maioría dos textos —de todo tipo— escritos sobre Muhammad Ali, tanto no deportivo coma no social... sen caer na posición do censor ao que todo o do personaxe lle parece mal. Si, Ali foi un magnífico boxeador pero non o mellor de todos e os seus combates máis lembrados (Kinshasa, Manila) pertencen a unha época de decadencia na que resistir non era unha estratexia, senón unha necesidade. Si, Ali foi un símbolo da resistencia contra a guerra de Vietnam, pero estaba lonxe de ter algo semellante a un pensamento pacifista; non, Ali non foi unha bandeira dos dereitos civís senón un negro nado en Kentucky en plena segregación, o que facía inevitábel que pelexase pola súa liberdade persoal. 

E, sobre todo, si, Ali foi un personaxe pouco simpático no aspecto humano. Nunca dubidou en insultar aos seus rivais, enganar ás súas parellas e mesmo agredir a uns e outras. Porén, e coma observou a súa némese xornalística, o gran Howard Cosell, e confirma Eig, había algo que o absolvía: non tiña un lado escuro, o que se vía era o que había. Quizais por iso apenas tivo rival nas famosas enquisas de final de milenio sobre os mellores deportistas —Michael Jordan?—: moitos igualaron, nos seus deportes, os seus logros; ningún creou un mellor personaxe. Se non me cren, lean a Jonathan Eig e comprobarano.

Comentarios