O protagonista é un universitario británico que volve á súa orixe, en Creta, para reabrir unha mina. Coñece un home rudo e feliz, Zorba, a quen contrata como capataz. Non reflexiona a decisión. Zorba o Grego está baseada nunha novela de Nikos Kazantzakis. Hai seis anos que a lin. Pareceume interesante por pasaxes, aburriume noutras. A paisaxe de Creta lembrábame Palestina –Israel, se son oficialista–: un deserto con oliveiras e cabras polos que as persoas matan e morren. Os labregos e os pastores das terras míseras adoitan sacralizalas. Aseguran que lles foron concedidas, libres de imposto patrimonial, por deuses –os da Biblia ou os do Olimpo–. A violencia motivada por un secarral non pode ter unha explicación racional, precisa da mítica. A novela de Kazantzakis e tamén a película –que protagoniza un expresivo Anthony Quinn– están atravesadas polo tempo; en concreto, polo xeito no que o percibimos. O foráneo inglés vive proxectado no futuro; Zorba, agarrado ao presente.
—Os sabios e os tendeiros pesan todo –sostén Zorba–. Cando morreu o meu fillo Dimitri, que tiña tres anos, bailei. Dixeron que estaba tolo, pero bailei. Soamente o baile contivo a miña pena.
O visitante tarda a película completa en comprendelo. Decátase cando fracasa o seu proxecto na mina. Daquela acepta bailar con Zorba. Ambos erguen os brazos, acompasados, para desafiar á frustración. O tempo e o amor. O amor é o segundo tema de peso. Un corazón humano pesa uns 300 gramos. Hai dúas personaxes, unha vella parisina atrapada na illa que atende un hotel de decadendentemente francés e unha viúva negraque vive nunha casa branca cunha cabra. Son dúas soedades distintas. Madame Hortense está soa rodeada de alfombras, tules, lámpadas e lembranzas. A viúva ten unha mesa, un prato e unha cama. Hai un xeito francés de estar so: entre luxos, aínda que sexan un atrezzo. Os gregos rodéanse doutros gregos, falan pola voz colectiva desde que Aristófanes os incluíu como coros nas obras de teatro para dar a réplica aos protagonistas, correxir aos malvados e sublimar os heroes.
Madame Hortense coida catro amores. Son almirantes con uniformes brancos curtado polos catro mellores xastres de Salónica. Son altos, fornido e barbudos.
—Podo distinguilos polos perfumes que usan.
O amor é unha virtude olfactiva. Eu teño namorado de colonias e de mans bonitas de mulleres ás que nunca lles vin a cara. As persoas que elixen un recendo agradadable son belas. Serge Gainsbourg, o cantante, gravou un anuncio da fragancia Pour Un Homme xunto a Jane Birkin en 1972, o mesmo ano en que Lou Reed gravou un disco en directo en París. Gainsbourg revelou que el recendía a esa colonia, así apartou o cinismo que o protexía da fereza de vivir. Era francés. Residiu na casa dos pais ata que se adentrou nos corenta anos. Non podía comprar os luxos que necesitaba para vivir pola súa conta. As composicións de jazz pagábanlle os Gitanes no estanco e pouco máis. O día en que cansou da falta de francos escribiu a canción Poupée de cire, poupée de son: «Son mellor, son peor/ que una boneca de porcelana/ Vexo a vida en rosa caramelo/ Boneca de cera, boneca de son». Entregoulla a France Gall. Ela tiña as características ideais para Gainsbourg: era unha boneca de cera loira e crioxenizada nos anos inmediatamente posteriores á adolescencia. Sen demasiada confianza, envioulla á cantante, de 17 anos, que ía representar a Francia en Eurovisión en 1965. Puxéronlle un abano de dez cancións. Gall acertou na elección porque foi a gañadora.
Outro compositor que escribiu para ela foi Claude François. Coñecéronse no Olympia cando ela tiña 16 anos e el, 41 e un matrimonio. Cando o deixou el escribiu Comme d’habitude, que popularizou Paul Anka e vostedes coñecen como My way por voz de Frank Sinatra. Poupée de cire, poupée de son pagou a primeira e derradeira casa de Serge Gainsbourg. O seu pai atopoulle unhas cabaleirizas do século XVII con dous andares. A deseñadora suíza Andrée Higgins recibiu a encarga en 1968 con perplexidade:
—Todo negro. Negro de arriba a abaixo. Paredes e teitos. Portas, ventás. Embaldosado nun dameiro branco e negro.
Na véspera defalar con Higgins, Brigitte Bardot anunciara ao cantante que concedera a outro o seu corazón volandeiro, así que Gainsbourg estaba valorando a posibilidade de lanzarse ao Sena para aliviar o peso da súa alma, negra tamén. A deseñadora plasmou as peticións do seu cliente ata o punto de decorar a casa con grandes paneis fotográficos con Brigittes Bardots a tamaño natural. Era a súa boneca de cera, a que lle derretira as ilusións. Tempo despois, cando Jane Birkin se instalou naquel cemiterio residencial,O Antro da Besta, pediu a Gainsbourg que as cambiase por retratos de Marilyn Monroe. Hai unha historia horrible de soedade que conta Emmanuel Carrère no novo libro (V13, Anagrama). Unha muller, Flo, que vive clamando polo amor e pola compañía sufre por un amigo, Greg, ferido nos atentados do V13 (venres 13 de novembro de 2015) en París. Ocupárase entregadamente de Greg e, ao tempo, organiza un colectivo de afectados no que establece un numerus clausus para entrar. Flo decide. Acaba convertida nunha experta en detectar impostores.
Había unha muller que vivía na base do Everest, pero nunca subira. Cada montañeiro que chegaba ao máis alto comparecía na súa casa para que o examinase. Ela decidía se pisara o cumio ou era un impostor con ansias de fama. O infortunio colócanos no corazón social, no cumio do Everest, e borra toda sensación de abandono. Flo erixiuse na Madame Everest dos atentados do V13. Decidía quen era vítima central e colateral, e quen estaba mentindo. A televisión nacional elevouna ao altar da ética con esa veloz superficialidade co que actúan o medios de comunicación masivos. A fin poden imaxinala. Greg non apareceu en ningúen hospital. Unha nai que perdeu un cativo marca o argumento:
—Diríase que hai a xente envexa a desgraza que nos aconteceu.
Flo cobrara 25.000 euros como vítima colateraral. Acaba de pasarlles aos periodistas máis audaces, os que vociferan a armonía do gol cada fin de semana na Cope, Paco González, Manolo Lama e Pepe Domingo Castaño. Un compañeiro, Willy Valadés, estafoulles unha fortuna.Por volta dos 400.000 euros. Tiempo de Juego.
Mentres leo a Emmanuel Carrère escoito a Lou Reed con John Cale e Nico nun directo en París de 1972, o ano. Ela a modelo alemá que cabalgaba pola praia da miña infancia nos anuncios de brandy Terry. Namorei do seu recendo a salitre. Reed, Cale e Nico soan acústicos, suaves para a fereza posterior do primeiro. Daquela, Lou Reed parecía amansado polas sesións de electroshok que lle receitaran os psiquiatras de Nova York para sandalo dunha enfermidadefabulada, homosexualidade.
Eduardo Blanco Amor entendeu irrefutablemente quen era e quen debía continuar sendo. O pai marchou da casa cando el tiña tres anos. A nai atendeu os catro cativos con axuda da avoa e dunha tenda de flores artificiais, velas e disfrades de antroido para nenos da rúa Juan de Austria, en Ourense.
Un irmán era militar, outro alegraba os prostíbulos cunha guitarra e Xabier era o máis especial. Andaba nunha bicicleta pola cidade regalando poemas de amor ás rapazas, que ansiaban a visita. Eduardo era gay, aínda que lle explicaron que se dicía marica os compañeiros do colexio. Parecíalles afeminado ir a misa os domingos con zapatos de charol e ribetes prateados, máis os rizos dourados que lle peitaba a nai.
Eduardo ocupouse de manter cheas as xarras de auga dunha cafetería e de servir sorbetes ás señoras cun sorriso. Ascendeu a conserxe da Deputación ata que o soprenderon sendo el mesmo, nunca deixou de selo, e foi despedido. Esgotado de tanta tensión, emigrou a Arxentina. Foi amante dun xuíz catalán que creara un club para homes tan excluivo como discreto.
Un día de 1928, con 29 anos, volveu a Ourense. A cidade non esquecera o seus zapatos de ir á catedral. Foi recibido nun pregón de antroido:
—Chegou o Eduardiño, o fillo da florista, e vén feito un cabaleiro con zapatiños de puta.
Cando chegou á casa a nai estaba enferma, sentada nunha cadeira. El púxose de xeonllos, apoiou a cabeza no colo dela e confesoulle:
—Mamá, viñen reconciliarme con Ourense.
A cidade non tiña ofensa que perdoarlle, pero tardou unha chea de anos en asumir a arrogancia. Agora vén de habilitar un roteiro baseado en A esmorga. Eduardo reconcilose coa súa cidade.
