Blog | O Cabaret Voltaire

Unha carta que ten un 2 de bastos

Lugo é permeable. A cidade abrazoume en canto cheguei vivir a ela. A xente contestaba aos requerimentos e ofrecía o sal sen pedírllo. A sensación de abandono por non coñecer a ninguén tardou menos en desaparecer que  aprender as rúas de camiño entre o traballo e a casa. Todo fluía, pero so de luns a venres

OS SÁBADOS baixaba ao garaxe a media mañá e estaba baleiro. O vento corría libremente polas rúas, sen que houbese  sequera un municipal  que che advertise do famoso ventus validus, o vendaval que varre a cidade sen pararse a pensar, como o aspirador Roomba. Cada sábado, cada domingo, compraba unha ducia de xornais dos anos 90 porque non había con quen tomar un café, con quen discutir sobre as isoglosas ou  a quen atopar na cola da panadaría. Lugo era unha cidade sen lucenses, como aquela vez do século VIII que Odoario tivo que poñerse serio para que os nobres lle reconstruísen as casas e lle repoboasen a cidade.

A terceira fin de semana na que me atopei en solitario nunha urbe que non estaba confinada, preguntei aos amigos de novo onde foran o sábado e o domingo. Descubrín daquela que todos tiñan aldea, que é unha casa dos avós que forma un núcleo algunhas casas doutros avós lucenses. A casa da aldea ten unha dialéctica mixta entre a lembranza do verán e o suministro de chourizo, mestura a memoria e a zorza como se ambas fosen comestibles no mesmo prato.

A casa da aldea é distinta da casa da infancia. É un asunto xeracional, Na casa da aldea viven os avós e na casa da infancia, os pais. Berta Dávila decide visitar a casa da infancia, "un apartamento pequeño e antigo nunha das rúas da zona monumental" de Compostela  en Illa Decepción (Galaxia). Confesa o seu temor, lóxico, a que a casa se convertira noutro fogar, que a súa nenez cambiara de domicilio. Sendo cativa compuxera ao piano unha canción que falaba dun rei que sufre ansias "de ver o mundo máis alá do seu castelo". Todos fantasiamos con ter un castelo ao que regresar despois de respirar o aire fresco do estranxeiro.

Empezar unha historia de amor é coma trasladarse vivir ao estranxeiro porque todo é novidoso e fascinante. Para iniciar unha relacion é recomendable facelo nunha casa nova, libre de espíritos, manías e lembranzas individuais.O pasado deber ser novo e compartido. Dávila conta que o primeiro que fixo ao comenzar unha vida con Carlos foi mercar un piano dixital para seguir tocando a canción do castelo "seis andares más arriba, e vinte e cinco anos máis tarde".

A casa na que deixamos morrer a nosa vida para resucitala noutra esixe un respecto

Toda relación que emprendín no Lugo de 1993 foi laboral. Naquela cidade finisemanal sentíame como Lupe Gómez no seu Fisteus natal. Conta que na súa aldea de Curtis soamente queda quen terme dos nomes, que diría Uxío. En Fosforescencias (Alvarellos) cambia de casaen Sanrtiago  e bota de menos a súa, aínda que sabe que "non hai piscinas, non hai bolígrafos, non hai intelectuais. Só hai flores, vacas e tumbas". O lugar máis poboado da súa aldea é o cemiterio. "Os mortos de Fisteus son transparentes e descansan tranquilos e namorados, como a chuvia de Compostela". Supoño que nese camposanto a escritora comprendeu por que debe vestirse de loito para facer a mudanza. A casa na que deixamos morrer a nosa vida para resucitala noutra esixe un respecto. A memoria é unha canción triste sen letra que necesita o seu ritual para ser aprendida.

Esa obra conta a mudanza que Lupe Gómez fai dunha casa do  barrio compostelán de Basquiños —"onde o amor é unha nube tranquila"— a outra casa "con horta, camelias e esperanza" no mesmo barrio en setembro de 2011.Berta Dávila tamén se muda de casa en Santiago Illa Decepción (Galaxia). Non entendo que ninguén mude de vivenda en Compostela. Todo o que debes facer cando chegas a Santiago é procurarte unha ventá dende a que se escoite o tanguer da Berenguela e que recenda ás ameixas á mariñeira do Vilas, ancorarte a ela e non abandonala baixo ningunha tentación humana, que son as que carga o Diablo.

Fosforencias é un libro bonito de cartas que Lupe Gómez dirixe a amigos. Sobre todo é a crónica dun cambio de casa que fixera en setembro do 2011. Marcha de Basquiños  para instalarse en Basquiños —"barrio cheo de fume, dor, emoción, nostalxia e romanticismo"— que a autora vai repartindo en cartas como quen reparte unha baralla entre varios xogadores. Hai cartas con reis de ouros e cartas co 2 de bastos. "Coloquei a roupa no armario, como se estivese colocando o futuro, o amor, as sombras, o traballo, os sentimentos e a pel do mundo".

Fosforencencias é un libro luminoso e Illa Decepción é un libro que ilumina


Lupe Gómez explica que envía cartas aos amigos para contarlles as alegrías da nova casa e as nostalxias da casa de Fisteus porque "as relacións amorosas funcionan ben nas correspondencias. O amor dura moitisimo tempo e nunca hai ruturas amorosas. divorcios nin malas palabras". A ira atopou un supercondutor no teléfono móbil. A tecnoloxía permite que un reproche percorra longas distancias en menos tempo que cae unha bágoa. As mensaxes son máis veloces que unha descarga eléctrica atravesando un océano da beira dun continente á beire de outro.

Fosforencencias é un libro luminoso e Illa Decepción é un libro que ilumina. Deduzo, pola lectura da obra de Lupe Gómez deduzo que ela vive soa no outono de escribilo, mentres que Berta Dávila vai inaugurar casa con Carlos. Dávila comprende o secreto de compartir espazo de xeito permanente con alguén: "Aprender a non estorbarse".

Eu descoñecía a riqueza e a versatilidade de ter aldea porque me criei nunha vila  e porque as casas dos meus avós foron vendidas tras as súas mortes, dado que xa non viviamos en Euskadi. O destino da miña familia, como o destino da familia de Berta Dávila é "o abandono e a renuncia". Ela botou conta das casas nas que viviu e sáenlle nove fogares na listaxe, unha cifra sorprendente para unha muller que pouco despega dos corenta anos.

A casa de Ribadeo na que me criei foi humillada por unha piqueta. Ás veces douna reconstruído. Era branca e con chimenea, como no poema de Aresti. Ascendía dous andares, estaba adornada por un xardín diante e un horto tatuado nas costas. Todavía podo entrar e sentar na sala co tapiz dos meus bisavós, visitar a cociña que recendía a biscoito, subir as escaleiras rotas pola luz viva do ventanal e deitarme na cama pálida para e ler o exemplar de A Illa do Tesouro descosido polo estrés lector ao que o sometía unha e outra vez. Esa visita soamente é posible se pecho os ollos e me concentro en cada habitación, no biscoito e no libro de Stevenson.

Aínda sendo conscientes de que ninguén vai sentir o mesmo ca nós por esa casa das primeiras tortas de aniversario nos empeñamos en amosala a cada novo amor

 A casa da nenez ten para cada un de nós unha lóxica e unha emoción intransferibles. É como cando se che aparece a Virxe en Fátima e che fai uns augurios sobre o Muro de Berlín que ti nin descifras. Son os teólogos quen analizan a saba santa da túa fascinación. Ti es quen de narrala coas túas palabras de neno que pastorea ovellas, pero non de tocar coa punta dos dedos toda a trascendencia contida nese acontecemento que presenciaches. Foches un elixido, pero non unha fin, senón un medio.

Aínda sendo conscientes de que ninguén vai sentir o mesmo ca nós por esa casa das primeiras tortas de aniversario nos empeñamos en amosala a cada novo amor, como se esa persoa fose capaz de ver a mesma aura que nós vemos arredor de cada sofá, de cada lámpada ou da mesa da cociña na que o Cola Cao quedou frío. Carlos conduce a Berta nunha viaxe imposible á súa infancia "coma se dalgún xeito o noso vínculo fose unha alianza e eu precisase ser dona, igual ca el, dos espazos que ocupan a súa memoria". É como se a memoria se puidese duplicar para pasala dun dispositivo a outro. O amor move montañas, pero non fai copias de seguridade.

Lupe Gómez aparenta vivir consigo mesma. Fala para darse a coñecer entre os veciños da nova casa, segundo o consello de Cicerón. Adoita visitar unha cafetería na que traballa camareiro de Zamora que ocupa moitas cartas, poemas e suspiros da escritora. O camareiro pasa a fregona a media tarde. Lupe pon esa acción de lavar o chan á altura complexa de calcetar. Ao cabo, fregar ten complexidade de alquimia porque "se botas moito xabón, a auga fai escuma e os clientes poden caer e romper unha perna". A preocupación da autora non é unha frivolidade porque o local está o conselleiro de Educación "comendo moitos chipirons e moito melón". Debe evitarse que un conselleiro abra a cabeza coma unha nécora por un exceso de xabón na receita do fregado.

Comentarios