Blog |

O neno vudú

Patti Smith di que os músicos dos 60 son "os nosos deuses gregos". Entre o Olimpo, Jimi Hendrix brillou con luz propia

Jimi Hendrix
photo_camera Jimi Hendrix

EN XUÑO do 1967, o festival de Monterrey (California) definiu a cultura moza dos anos 60. A maioría dos músicos tocou de balde e a organización destinou os beneficios das entradas a obras benéficas. A marihuana e mailo LSD, parte do ritual do pop psicodélico, estaban ao alcance de todos. Tamén abundaban as flores, nos vestidos e no cabelo das rapazas, nos petos das camisas dos rapaces. Entre os postos de comida e bebida había tendas florais. Nunha das fotografías do evento, Jimi Hendrix mira despreocupado os testos de margaridas. Pero no verán do amor non todo eran flores. Esa mesma noite, o propio Hendrix e Pete Townshend, de The Who, ofrecéronse paus antes de decidir, a cara ou cruz, quen pechaba a xornada. Non era unha data calquera. Ambos viñan de Londres e debutaban nos Estados Unidos ante unha multitude. Primeiro tocou The Who, que rematou o recital cunha arroutada: Townshend destrozou a guitarra e tirouna contra os amplificadores. Logo saíu a Jimi Hendrix Experience, que ofreceu un espectáculo incendiario, no senso figurado e literal. Ao rematar a última canción, o líder da banda usou a gasolina do seu chisqueiro para facer arder a súa Fender Stratocaster. Os hippies flipaban, agás Ravi Shankar. Impermeable ao influxo —foi o único que cobrou por actuar—, o sitarista indio preguntou quen era aquel tipo que maltrataba a súa ferramenta de traballo. Os estadounidenses coñeceron daquela ao mellor guitarrista da historia do rock —segundo Rolling Stone—, un emigrante retornado.

Jimi Hendrix naceu en Seattle cinco décadas antes do estoupido do grunge nesa cidade multicultural do oeste dos Estados Unidos. Medrou nunha familia pobre e rota. Seus pais divorciáronse cando o neno tiña nove anos, e aos 15, súa nai faleceu de cirrose. Entón mercou a súa primeira guitarra; aprendera a tocar nun ukelele dunha corda. Na adolescencia foi detido por roubo e afrontou o dilema habitual dos rapaces negros na América de finais dos anos 50: cárcere ou exército. Jimi optou pola milicia, pero era un rapaz suave. Abandonou o corpo e mudouse a Nova York no 1964. Nos primeiros meses na Gran Mazá viviu da súa moza, unha rapaza menor de idade que traballaba como prostituta. Pouco a pouco, o talento abriuse paso. En setembro, logo de tocar para Wilson Pickett ou Isley Brothers, converteuse en guitarrista da banda de Little Richard. Conxuráronse a calidade e a casualidade: Hendrix coñeceu a Richard de neno, cando o autor de Tutti Frutti era xa unha celebridade. As súas nais eran veciñas en Seattle, e Jimi e seu irmán Leon fóronlle levar chícharos á señora Penniman. Daquela, viron á entrada da casa unha limosina negra brillante.

Nos cinco anos que traballou, o talento e o carisma de Hendrix inspiraron material para cen discos

Despois de traballar para Richard, Solomon Burke ou Isley Brothers, Hendrix tentou abrirse paso como solista. Pero non atopou un camiño ata que Chas Chandler, baixista dos Animals, flipou con aquel guitarrista zurdo nun concerto. En outubro do 1966, o músico británico levouno a Londres e alí comezou a lenda de Jimi Hendrix. O mito conta que foi un furacán: aos dous días de aterrizar na vella Europa tiña moza e grupo. «Apareció en el momento y lugar exactos, cuando la pasión por el soul cedía ante el descubrimiento del blues», asegura Diego Manrique. O Swinging London foi tamén un acicate para o artista. "Ao vir a Inglaterra xurdiu un montón de material", explicou o baterista Mitch Mitchell no documental Kiss The Sky (1989). Coa axuda de Mitchell, o mellor bastón posible, e o baixista Noel Redding, o mozo fundou The Jimi Hendrix Experience, unha banda de rock psicodélico que puxo a escena musical anglosaxona patas arriba. Monterrey foi a confirmación.

Hendrix deixou en vida unha excelente discografía —Are You Experienced (1967), Bold As Love (1967), Electric Ladyland (1968)—, pero os concertos causaban conmoción. O músico utilizaba técnicas como o feedback con virtuosismo e acadaba un timbre único. Navegaba entre as augas do blues (Voodoo Chile) e do rock (Purple Haze) e interpretaba baladas memorables (Little Wing). As súas versións eran arte por destrucción: logo de ouvilo, Bob Dylan cambiou para sempre en directo o arranxo de All Along The Watchtower. Segundo Chris Stamp, parecía un marciano coñecedor das raíces. "Había unha conexión co blues, mais soaba futurista", precisou o mánager. E soaba tamén desafiante. No 1955, o ano no que Emett Till morreu dunha tunda a man de dous rapaces brancos, o bluesman Muddy Waters reivindicou a negritude e botou un órdago lascivo á racista sociedade norteamericana: "Son un home, son un amante nato", cantou en Manish Boy. Trece anos despois, no 1968 do asasinato de Luther King, Hendrix lanzou outro desafío, Voodoo Child. Na introducción da peza, as guitarras semellan prender lume ao seu paso —Jim Sheridan utilizou a canción para presentar o conflito do Ulster na escena inicial de En el nombre del padre—. Provocado o incendio, o artista reclama orgulloso a súa autoría. "Fico fronte a unha montaña / e pártoa co borde da miña man", espeta.

"Visualmente ejercía de pavo real", apunta Manrique. Sucesor do bluesman dos anos 30 Charley Patton —que xa usaba o truco de tocar guitarra de costas—, predecesor dese imán chamado Prince, Hendrix cruzou a raia da raza. Cincuenta anos antes de que o nome de Idris Elba soase para interpretar a James Bond, o macho alfa da cultura occidental, o guitarrista converterase nunha icona sexual do primeiro mundo. "Eramos a primeira banda de rock cun mozo negro nunha situación de poder. Aquilo era unha ameaza para a autoridade", lembraban os seus compañeiros da Jimi Hendrix Experience. Do brazo das mulleres brancas máis desexadas, o músico padecía todo tipo de provocacións. "O día que mataron a Luther King estabamos nun bar con Robert Wyatt. Uns tipos descorcharon unha botella de viño e brindaron á saúde do asasino", relatou o promotor musical Mark Boyle. "Agardaban a que saltasemos. Jimi dixo que era mellor marchar", rematou. Outras veces, resultaba retador. Con 1,80 metros de altura e un rostro entre indio e africano, vestido coma un xitano bohemio e co pelo afro, Hendrix encarnaba a unha xeración que quixo vivir á marxe das convencións sociais. Por iso, durante as semanas que seguiron ao asasinato de King, o seu equipo estaba aterrado. "Criamos que en calquera intre podía ser tiroteado", explicou Boyle. Pero o artista negábase a cancelar concertos e tocaba con delicadeza e ferocidade.

Coma no verso de Purple Haze, Hendrix bicara o ceo. Mais o músico non tardou en coñecer a alienación que agardaba a unha estrela do rock. As xiras, máquinas de facer diñeiro, eran esgotadoras. A súa fama de virtuoso devorouno e, nos concertos, parte do público ansiaba máis as filigranas —velo tocar cos dentes— que a súa arte. O Black Power demandaba un maior compromiso coa causa afroamericana e chegou a esixirlle que deixara de tocar nalgúns festivais e que disolvese a súa banda interracial. Ao tempo, sentía a necesidade de evoluír, de apartarse do camiño que seguirían durante décadas ducias de guitarristas con exceso de confianza. Aspiraba a ser o mellor escritor de cancións, o que certifican algunhas das últimas gravacións, como a acústica e beatle Sunday November Morning. O éxito trouxo a infelicidade, e a ansiedade por liberarse persoal e artisticamente levouno a perder o control. O 18 de setembro do 1970, disque por accidente, un combinado de viño e barbitúricos acabou con el. Faleceu aos 27 anos, como tantos mitos do rock: Janis Joplin, Jim Morrison, Kurt Cobain.

Foi un final tráxico para unha historia vertixinosa. Nos cinco anos que traballou como solista, o talento e o carisma de Hendrix inspiraron material para máis de cen discos (directos, jam sessions, demos), ducias de libros e varias películas —a última, All Is By My Side (2013)—. Máis alá do frutífero negocio que supón o seu mito, o guitarrista tivo un enorme impacto na cultura contemporánea. Como asegurou John Mayer, "todo o mundo pasa algunha vez na vida polo aeroporto Jimi Hendrix".
 

Both Sides Of The Sky
Both Sides Of The Sky, á venda o 9 de marzo, pecha a triloxía de discos de gravacións inéditas de Jimi Hendrix: antes foron Valleys Of Neptune (2010) e Both Sides Of Hell (2013). Entre os reclamos do novo LP hai unha versión de Manish Boy e outra de Woodstock, da exquisita Joni Mitchell. Esta última peza está tocada a catro mans con outro mestre da guitarra —neste caso acústica e sen púa—, Stephen Stills. "Velo tocar era como ver moverse ao máis grande atleta, a Julius Erving ou Muhammad Ali", asegurou o músico texano, ex de Crosby, Stills, Nash & Young. Faise a boca auga.

Comentarios