Un emprendedor francés foi pioneiro en conseguir lanzar ao mercado no país veciño unha cesta de alimentos composta por produtos como un brick de leite, unha ducia de ovos ou unha botella de aceite cunhas características elixidas polos propios consumidores a través de internet e a uns prezos que permiten mellorar a remuneración aos produtores no campo.
Pois agora, esa iniciativa inédita no mundo terá, máis de dous anos despois, a súa réplica en España da man dunha francesa que leva un cuarto de século fincada en Madrid e que se viu seducida por unha idea baseada no comercio xusto que en Francia triunfou.
A ‘alma mater' do proxecto chámase Annaïck Locqueneux García, quen, animada polos tres socios da iniciativa lanzada en territorio galo e movida por esa filosofía de dar ao consumidor o poder de decidir como quere que sexan os alimentos que come e que prezo está disposto a pagar por eles aventurouse a lanzar en España o que define como un movemento colectivo chamado a cambiar as regras de xogo do mercado.
Ese é o obxectivo último do a iniciativa ‘¿Quen é o xefe?', bautizada así por ser a tradución da corrente creada en Francia. O seu artífice en España comezou hai uns meses a traballar no seu desenvolvemento co lanzamento, como primeiro paso, dunha páxina web —lamarcadelconsumidor.es— a través da cal calquera usuario pode elixir tres produtos que quere crear entre unha lista de nove: leite, ovos, aceite de oliva, fariña, arroz, pasta, mexillóns, chocolate e zume de laranxa.
Nos centos de votacións rexistradas estes meses o leite levouse a palma, polo que será a primeira referencia en saltar ao mercado para facerse oco entre as que hoxe envasan as industrias coas características que elas mesmas deciden e que a distribución vende a un prezo sobre o que os consumidores non teñen voz nin voto.
Entre este mes e o que vén estará listo o cuestionario no que os participantes na iniciativa poderán seleccionar os criterios de produción e fabricación que queren ver concentrados nun cartón de leite. Por exemplo, que proceda de granxas españolas, que as vacas pasten no campo, que estea garantido o benestar animal, que o envase sexa dun determinado xeito e, algo fundamental, se están dispostos a pagar un pouco máis e canto por ese produto para que o gandeiro reciba unha remuneración "xusta" que lle permita vivir do seu traballo.
De feito, cando o usuario marque unha característica poderá ver ao momento o impacto económico que terá no importe de venda final e os motivos. En Francia, o brick creado está nos lineais de calquera supermercado a 1,08 euros —o leite enteiro— e as granxas que a fornecen teñen asegurados 39 céntimos por litro. As vendas bateron todas as previsións e xa superan os 70 millóns de litros anuais.
Entre este mes e o que vén estará listo o cuestionario no que os participantes poderán elixir os criterios de produción e fabricación que queren ver concentrados nun cartón de leite
No país veciño houbo unha industria que creu no proxecto e envasa a materia prima cos criterios elixidos por votación e unha distribuidora, Carrefour, que foi a primeira en comercializar o produto. Esta cadea xa abriu a porta a vender tamén o leite creado en España e, en canto ao envasado, algunha empresa mostrou a súa disposición a colaborar, aínda que a súa impulsora avisa de que se trata dunha cuestión de valores e non de volumes. ¿E para cando o brick con selo do consumidor? Quizais de face ao verán.
O feito de que na súa traxectoria profesional figure o nome de oenegués como Save the Children ou Axuda en Acción demostra que iso de axudar ao próximo vai no seu ADN e, sen querer anotarse tantos, faino tamén dalgún modo co lanzamento en España dun movemento chamado a dar máis poder ao consumidor e, ao tempo, a contribuír a mellorar a renda dos produtores. Ao principio, cando contou os seus plans, houbo quen pensou que estaba un pouco tola, aínda que puido constatar entre a súa contorna que ás persoas "encántalles a idea de poder ter unha incidencia real sobre o que van consumir". Iso ten un prezo e ve "xusto" que se repercuta ao agricultor ou gandeiro. "¿Quen nos alimenta?", pregunta Annaïck de forma retórica. E con esa visión embarcouse nun proxecto que ten como fin lograr "un reequilibro de forzas entre produtor, distribuidor e consumidor máis equitativo".
Envorcada coa iniciativa, visitou recentemente varias explotacións lácteas en Galicia para coñecer a súa forma de traballar e as súas principais demandas. quedou cunha frase que escoitou nunha granxa: "Deica pouco o leite en orixe vai custar menos que a auga". Annaïck preguntou aos gandeiros canto máis necesitaban cobrar para "vivir dignamente" e di que non lle falaron de "fortunas", senón de catro "ou cinco céntimos máis" por litro. Se cada español consome de media 70 litros ao ano, asumir esa subida en orixe no prezo final suporíalle "3,5 euros máis" no conxunto dos doce meses.
A súa "aventura" xa tivo eco noutros países interesados en reproducir o proxecto. "Chamáronme de Marrocos", conta. Tamén en Bélxica e en Italia tratan de desenvolver unha iniciativa que en Francia xa foi moito máis alá do leite, pois os consumidores crearon máis dunha vintena de produtos: manteiga, queixos, ovos, pito, mel, marmelada, fariña, viño, fresas, ensalada e ata pizza ou chocolate. Annaïck descoñece o lonxe que chegará o movemento en España, pero ilusión non lle falta.
