Espantallo amigo
MÁIS COMO istes rabuñeiros voadores non tardan en se decataren de que os homes de palla son inofensivos, acaban por se rir diles e decorarlles a vestimenta cos residuos da dixestión dos froitos roubados. De eiquí que o espantallo pasara ter o significado de home inútil que infunde un vano temor e tamén de persoa molesta, despreciable e aínda dun tipo finchado e faroleiro que non sirve pra ren.
Por eso ten razón Neira Vilas cando di que hai espantallos que semellan homes e homes que parecen espantallos e aínda pódia que o sexan. Máis co seu arte creador atinou a facer un heroe diste home de farrapos, erguéndoio da súa humildeza pra menos... e pra grandes, feitura e creación do gran poeta que é Neira Vilas, é unha boa persoa, un coitadiño, un soñador que "tiña un corazón mol, coma pantrigo quente e doíanlle as mágoas alleas", por eso iste home de farrapos pasou a súa vida facendo o ben, poñendo paz entre os nemigos naturaes e tratando de arranxar os malentendidos.
Neira Vilas é un dos mellores narradores en prosa galega. Dono dun léxico enxebre, popular e vivido non precisa acudir os diccionarios pra lograr unha expresión que recende a campía. A traveso dos seus escritos transparece a súa i-alma sinxela acugulada de amor á Terra-Nai. Os seus contos teñen a naturalidade do manantío que verque na fontela a traveso da folla da berza posta a xeito de cano e o seu lingoaxe é puro e limpo e sen lixos tremendistas innecesarios que o emporcallen. Leendo esta noveliña pra nenos gozan os grandes dunha paz, dun sosego, dunha benquedanza propia somente das edades e dos séculos dichosos dos que falaba Don Quixote no seus famosos discursos.
A noveliña de Neira Vilas é como un oasis de amor limpo e desintresado, de paz entre os homes e os paxaros
No actual panorama literario de realismos porcos, de psiquismos inquedantes, de truculencias arripiantes e de angurias morbosas e agoniantes a noveliña de Neira Vilas é como un oasis de amor limpo e desintresado, de paz entre os homes e os paxaros, de concordia entre os cás e os gatos e como un degaro d’unha vida sen loitas, sen rencores, sen odios, sen tiros e sen afogamentos atómicos ou pasionaes e como unha arela de tranquilidade, de agarimo que pon de manifesto a i-alma limpa, pura e franciscana do autor, anque as apareciencias nos engañen.
As ilustracións infantiles que acompañan a iste conto engaiolador son as máis axeitadas ó caso e os rapaces que as dibuxaron —os irmaos Alonso Pimentel, Xoán Lucas de Rego, Muñoz Pimentel, Rei Moure e Barreira Vázquez— atinaron a interpretar con grande xusteza o pensamento, a idea e a pantasía do autor. Edicións Celta, de Lugo, deron na diana ca presentación diste libro que pra nós, é o máis logrado de cantos teñen saído desta casa editora embalada nun camiño ascendente digno de loubanza. Pra Xosé Neira Vilas, pra o feixe, ou millor ramalliño de artistas que ilustraron o libro e pra os editores, a nosa noraboa.
[3 de maio de 1971]