Cochismo

Voulles presentar un neoloxismo e un concepto que precisaban para as súas vidas: o de cochismo —coa súa variante facer o cochismo—. Como non aparece no dicionario e procede das redes, imos ter que tentar unha definición: cochismo é a utilización intensiva do automóbil para se desprazar a certos lugares, nomeadamente o centro das cidades, cando existe unha alternativa máis rápida e menos contaminante. Coma sempre, unha vez establecido un concepto, chega o momento da extensión do mesmo: para ir traballar eu mesmo digo que teño que facer o cochismo, pois paso dúas horas diarias no meu vehículo por falla de alternativa no desprazamento.

Os libros sobre o lado negativo do mundo do coche non abundan na Galiza nin en España. Non somos Texas, pero todo adolescente varón nado dos setenta para diante viviu nunha civilización autocentrista: as pistas, o rally, as escalladas, o asento de atrás, mil nove TDI, o meu soño é o evo de Vallejo... Andar fóra diso era andar fóra do mundo en moitos intres. Catálogos, revistas e eventos de todo tipo conforman un mundo económico forte que tampouco incentiva moito levar a contra. Pero aquí somos teimudos e imos traer hoxe Carmaggedon —desafortunado título que, para os que xa temos unha idade, remite a un famoso xogo que consistía en atropelar xente—, unha reflexión do xornalista inglés Daniel Knowles sobre o coche como un axente de desigualdade e desastre no terreo ecolóxico. Publica Capitán Swing.

A cuestión, máis que a calidade que teña o ensaio, que é alta, é a aplicación que podemos facer del no noso contexto, moi distinto do estadounidense. Penso que, a pesar de certas limitacións, é alta. As principais diferencias entre o relatado por Knowles e a situación galega son tres: en primeiro lugar, en Europa non existe un lobby da industria automobilística con tal poder; en segundo lugar, as coñecidas carencias do transporte público en Estados Unidos, que en moitos lugares fan imposíbel o seu uso, e, por último, a existencia das enormes extensións do continente americano.

Mais as similitudes existen, sobre todo cando pensamos nas posicións de determinados partidos políticos do espectro da dereita e a ultradereita europeas. Certo é que moitas cidades camiñan cara a bicicleta e moitas rexións cara o transporte público interurbano, pero non é menos certo que, tal e como sinala o autor, a dereita leva a tempo a facer do coche un símbolo da liberdade. E, para exercer ese libre albedrío —a liberdade de contaminar e circular por onde che pete, supoño—, hai que organizar a vida de todos os cidadáns arredor do coche, vender unha boa cantidade de todocamiños urbanos e facer autoestradas de moitos carrís.

Dunha lectura repousada do libro só poden extraerse leccións positivas para o noso futuro. A ciencia demostra con claridade que, aínda que existan outras fontes importantes de contaminación —a industria, o exceso de viaxes en avión—, as emisións dos vehículos particulares son culpábeis en boa medida do cambio climático. Precisamos reducilas, pois como di o famoso lema, Non hai un planeta B. Pero existen alternativas, mesmo en grandes cidades coma Amsterdam e Nova York, para desfacer a apropiación dos espazos que levaron a cabo os cochistas. E estas pasan, tamén na Galiza, no investimento en transportes públicos e limpos... aínda que poda resultar gracioso ler a un señor de Lugo falar de trens ou a un visitante frecuente da Coruña pedir por un tranvía ou metro lixeiro. Queda moito camiño por percorrer... sen coche, por suposto.