NON FALTABAN moitos anos para que aquel home que apenas podía cos pantalóns (mais si coa pluma para asinar sentenzas de morte), viaxase ao val das sombras. Era pola tarde e saïamos dun pub que había cabo da gasolineira do Corgo, destino habitual de quen gustabamos de pasear o Seiscentos, coma quen pasea o can, ignorantes daquela do noso contributo ao cambio climático.
Eran os primeiros setenta, xa que logo, e a garda civil, sen dar explicación, impediu que nos incorporásemos á N-VI. Alí agardamos, non recordo canto tempo, uns metros máis atrás da beiravía, até que unha longa comitiva de autos negros pasou á velocidade dun meteorito. Daquela comprendemos. O ditador dirixíase ao ‘seu’ pazo de Meirás para pasar o verán e camuflar (ou exhibir, segundo os casos) axentes da orde pública en cada recuncho dos seus itinerarios. Á fin todo o país era a súa finca.
Tampouco se movía sen protección a súa dona, a dos ollos cobizosos, a das mercas que, na práctica, deviñan en expropiacións forzosas porque as facturas que ordenaba remitir ao palacio de El Pardo se perdían polas canles dunha burocracia que, a miúdo, non levaba a ningures. A ambición era dela, os calotes non sempre. Rodeada de lambecús (e perdoen a expresión, mais dicir aduladores non abonda), eran os gobernadores, presidentes de deputacións e outros cargos semellantes os que se comprometían a un pagamento que rara vez realizaban. Á fin os seus cargos estaban directamente ligados ao capricho do xeneral(ísimo por propia decisión) e os seus lacaios.
Da seguridade de tan ‘insigne’ familia ocupárase, coido que até 1956, a chamada ‘guardia mora’. Quen quixer, ten doado informarse dos abusos e impunidade duns homes afeitos a actuar antes de pensar. Referíndonos a eses anos, sei de primeira man o que acontecía en Sada cando a ‘entrañábel familia’ (véxase a prensa da época) decidía mollar algo máis que as canelas nas augas daquela praia da ría de Betanzos. Por razóns de seguridade, precisaban todo o areal para o baño. Desaloxalo da presencia molesta da xente que alí se recreaba, era algo visto e non visto. Unha camioneta esparexía os militares marroquís e, ao tempo que os seus peculiares uniformes perturbaban o ar, as súas ordes imperativas baleiraban a ribeira. Os meniños abandonaban chorando os castelos a medio construír e, xuro que non o invento, se se demoraban, mesmo eran arrastrados pola piroliña (non coido necesario outro termo) para desaloxar o espazo.
Con estes recordos no maxín, sen dúbida parte do universo simbólico dos herdeiros de Franco, non é doado que recoñezan que están a desfrutar da inxustiza e o ladroízo. Cuestión de memoria.