CANDO O PAPA Gregorio XIII dividiu anos, horas e o resto de medidas temporais, debera ter pensado en falar tamén do tempo inaccesible, do que de xeito obrigado pasa ante nós sen poder ser manipulado nin empregado, só alixeirado. O tempo da espera. Fun transportado como a salchicha dun perrito caliente, dirixido por unha man invisible ata a miña cama. Sentín unha mirada antiga na miña caluga coa ira ferida de quen foi esquecido por accidente. Xa pasaran días desde que tocara por última vez os Sete contos góticos de Isak Dinesen. Están tan ben escritos que sinto mágoa de avanzar na lectura. Case como se pedise desculpas ao espírito da danesa, pensei nas esperas que acurtaron a miña semana ata ese instante e ofrecínlle as miñas escusas como contos. Podo dicir, como Kurt Vonnegut en Matadoiro, que todo isto aconteceu, máis ou menos.
Sun Tzu na charcutaría
Agardando polo meu turno na charcutaría do supermercado de confianza, rematei de comprender por que había na porta un home vestido de marrón, cunha porra no cinto e cara de opositor frustrado. No espazo dos carros para cativos había agora un garda de seguridade, que ollou cara min como se fose un rexistro automático de facianas proclives ou non á delincuencia. Sentín un xulgamento ambiguo, froito de quen non sabe nada de onde se atopa.
A bocina que anunciaba o cambio de número na pantalla soaba menos rápida do desexado, os seis números que separan o 56 do 62 quixeron durar máis que a suma de todas as súas cifras. O atasco proviña da atención desviada da charcuteira máis capaz, a que lembra a miña compra habitual —queixo gouda, xamón serrano e lacón braseado— e non ten que achegarse a comprobar códigos. As súas mans ralentizadas e os seus ollos despistados indicaban que o seu oído estaba noutro lado.
Na mañá daquel mesmo día, dúas persoas entraron a roubar no supermercado. Ameazaron á caixeira, non quixen saber cal, e todo comezou a moverse no barrio. As luces azuis sinónimo de orde e disciplina acamparon na porta do local, pese a que a resolución xa parecía clara. Levaron os cartos e a capacidade para continuar a xornada sen esquecer que agora ser víctima tamén ía no contrato laboral.
A miña charcuteira escoitaba animosa as explicacións dun home avellentado co que coincidio ás veces, pero do que non teño claro nada salvo os seus odios patentes. Explicaba en alto as metodoloxías criminais para roubar e outras accións. Falou de como el tería parido todo e freado o avance do atraco, do seu dominio das armas grazas á mili e de como reaccionar ante un evento tan inesperado. "Era mellor pechar por aquí, empuxalos forzados ata esta rúa, cortar por esta".
Os seus nervios de aceiro fundíronse facilmente cunha pregunta da charcuteira.
—Vostede foi militar estratega antes?
Xuntando os beizos cunha forza incomprensible quixo deixar a pregunta no aire durante uns segundos. "Eu era o cociñeiro na mili", respondeu o ancián, que marchou minguado á mesma velocidade coa que os números comezaron a moverse ata chegar a min.
Clausura sen remitente
Agardei toda a mañá e parte da tarde dentro da casa facendo un esforzo por non saír. A luz entraba por todas as fiestras e permitíame ver como é a miña casa nas horas nas que non estou alí normalmente, como se fixese turismo e descubrira algo que non me estaba permitido, que pertencía a outra persoa que chegaría en calquera momento porque aquela, de feito, non era a miña casa.
Sabía que tiña un veciño que fai da súa ventá da cociña un palco privado para asistir ao espectáculo da rutina allea, pero non puidera ter adiviñado que se entregaba a esta actividade con tanta enerxía. Nas miñas horas de reclusión impostas por un gardián itinerante non se retirou da súa fiestra, sempre cun sorriso, sempre ollando.
Supoño que coñece todos os meus movementos, cal é a cadeira na que sento sempre cear, a orde nada que engado os ingredientes ao cociñar, cal é a miña especia más empregada ou en cal estante do armario teño a roupa de deporte. Decidín imitalo dentro dos límites do pudor que me podía permitir, sempre é interesante sacar coñecer a alguén descubrindo os seus pequenos xestos e manías.
No primeiro piso do edificio á fronte, xa que vivo nunha esquina, vive unha rapaza que estuda moito, polo tanto é a primeira ou das últimas da promoción. Non fai nunca a cama e ten a televisión acesa na habitación contigua ao seu cuarto, supoño que para ter ruido de fondo e non enfrontarse aos ruídos do corpo que se descobren en silencio. É moi dilixente, pero percibo tamén na súa entrega desmedida unha vontade por non decepcionar.
No terceiro piso do edificio no lateral vive unha parella que bota a vida na cociña, un cuarto ridiculamente rosa e rematado cunha lámpara das máis feas que teño visto. Os lumes atópanse pegados á fiestra, polo tanto vexo a cantidade indecente de comida que están preparando aínda cos pixamas postos. Caio na conta de que probablemente estén facendo ‘batch cooking’, é dicir, cociñar un día para o resto da semana. Automaticamente comprendo o tipo de vida que levan, as horas ás que non están na casa e sinto mágoa de que quizais picar cebola é das poucas cousas que poden facer xuntos.
Achegueime indiscretamente grazas á falta de dioptrías aos acontecementos doutros pisos á altura da miña vista ata que decidín enfrontarme ao reto de saber, de intuir, de comprender quen é ese ancián que mira, como o home de Moravia. Reposa incansable sobre o marco de madeira da súa fiestra, o cal permanece intacto parece desde décadas atrás. Leva unha bata peluda, gastada xa, de cadros azuis e ten un sorriso esculpido na faciana que non cesa. Está xenuinamente feliz. No fondo do seu cuarto non hai nada especial, nada que indique o que fixo, o que fai, o que foi.
Desapareceu do plano visible durante uns segundos para subir unha persiana contigua e abriu a fiestra para volver inmediatamente á súa habitual. Entón puiden construir o meu mapa conceptual. Nesa nova habitación descuberta colgaban uns chourizos da casa que están curando aínda. Colgan dunha percha de madeira pendurada dun cordel branco suxeito ao teito. Sei verdadeiramente quen é. O timbre rachou o meu pequeno momento National Geographic, era o repartidor que rematando a súa ruta tivo a ben entregar o paquete que dixera que chegaría horas antes. O intercambio durou o xusto para plasmar unha sinatura rápida e que desaparecese en microsegundos. Co paquete na man a liberdade foime devolta e saín do anfiteatro improvisado no apartamento.
O tango da lixivia
Agardar na lavandaría a que seque a roupa é un deses trámites que prefiro considerar pequenos luxos. Esa sala de silencio humano con fío musical é un dos espazos que mellor iguala ás persoas. O lavado dura 24 minutos, o secado dura 21 minutos. Ninguén vai máis rápido, ninguén pode fuxir á entrega do seu tempo. Para matar o rato acostumo escoitar música, un podcast ou ler un libro de pequenas historias, como A festa equivocada de Fran P. Lorenzo.
Avanzo entre as crónicas dunha Galicia que foi e en parte continúa a ser, aínda que con certo pudor. Na sala hai máis xente da habitual e son o único que fai algo, que non senta con paciencia e clava a mirada nun punto fixo. Non quixera ser lido erroneamente por estas persoas que comparten a miña mesma cadea e que co seu inmobilismo exercen presión.
Pechei o libro nun punto no que defendían a Maruja Mallo e deixeime levar pola danza aleatoria da miña roupa no interior da secadora. As sabas movíanse coa delicadeza do ballet ao tempo que calcetíns e roupa miúda trazaba liñas rectas como un proxectil.
Quedei case hipnotizado, atrapado no movemento circular que se aferrou á miña retina e secuestrou a miña atención. O meu único sentido libre, o oído, fíxome saber que no fío musical pasaban agora grandes pezas da música de antes, deses xéneros que para escoitar debes procurar a propósito.
Entregueime a imaxinar a beleza inusitada que habería nun tango improvisado, do que non teño ningunha noción, coa muller de curta estatura detrás de min. Que impresionante sería movernos con precisión naquel purgatorio cotián ao tempo que o compás dunha versión en italiano barata e previsible de Carlos Gardel, rodeados de cilindros que xiran ao unísono con patróns aleatorios de teas e cores. Que dure o mesmo que un centrifugado e abrase a alma igual que a lixivia nun pantalón negro.
A ilusión rachouse coa apertura automática da miña secadora e o timbre que acompaña. Esperei un minuto a que se rebaixara a temperatura e gardei a miña roupa, que conservaba ese grado de humidade incerto que ningunha máquina é capaz de evitar. Deixei o salón de baile sen comprobar se a miña parella improvisada seguía alí, se rematara o seu programa, se soaba algún tango.
