A cidade vén de ser recoñecida como Capital Española da Gastronomía e tal título debe ser comprobado como calquera profesional: sobre o terreo e con disposición de chegar a conclusións. O traxecto estivo acompañado por intervalos de sesta, rancheiras e o arrecendo a empanada doutra pasaxeira que comezou como algo positivo, pero se tornou molesto e cargante. Cos pés xa nas rúas de Oviedo, procuramos o apartamento e mudamos esa roupa que todos sabemos que existe para poñer cando se viaxa.
De novo fóra, non puiden evitar sentirme decepcionado pola capital asturiana. A mesma sensación que a primeira vez que a visitei. Como unha cidade definida como señorial amosa tan pouco? Nada salvo algún elemento rococó daba pistas sobre o que ese urbanismo é á luz do día. Con certa preocupación, botei a andar en compañía da tropa. O destino da primeira noite foi o restaurante Gloria, un espazo desenfadado no que os irmáns Esther e Nacho Manzano inclúen apostas máis sinxelas e pratos típicos do seu local Casa Marcial, recoñecido con dúas estrellas Michelín.
O criterio compartido, que viña definido pola fame de todos, axilizou o proceso de selección dunha carta ampla e vagamente estruturada. Para aproveitar o tiro, apostamos por dous clásicos de Casa Marcial que tamén serven en Gloria: croquetas de xamón e o arroz con pitu caleya ao estilo da casa. De acompañamento para calmar a sede na espera, optei por presentar na mesa un viño riesling de Alemaña.
A uva riesling é branca e dáse na zona do río Rin. Ocupa gran parte dos cultivos xermanos e tamén doutros países da súa contorna. O primeiro rexistro que se ten desta variedade data de 1435, durante o inventario duns condes dun pequeno principado. Pese a iso, sempre é preferible un riesling de Alsacia, a única rexión francesa que ten permitido empregar e explotar esta uva. Os alemáns saben facer varias cousas ben, pero de viño saben mellor en Francia.
O primeiro prato foi o de croquetas, de cor algo pálida para o esperable e un interior denso. O sabor a xamón serrano marcábase e volvíase máis intenso a cada bocado. Pese á fama, non foron de lonxe as mellores croquetas da miña vida. De feito, podería dicir que as mellores tomeinas no Caserío Meiroi, en Navia de Suarna. Nada ten que ver o feito de que a cociñeira sexa miña tía, porque todas as miñas tías e mesmo miña nai opinan que as súas croquetas son as mellores. Tanto é así que case podería escoitar un coro ao unísono coa voz de todas elas repitindo: "Nin Michelín, nin Michelón".
Inmediatamente chegou o arroz con pitu caleya. Esta elección fíxose sen coñecemento de que animal acompañaba ao gran, asumimos con obviedade que sería algún tipo de ave. O certo é que pitu caleya é un guiso asturiano no que os polos criados en liberdade, alimentándose de millo e miñocas, son os protagonistas. De novo, a intensidade fixo un acto de presenza dominante e sabroso. A combinación do viño riesling, que posúe un punto de acidez fresco e é adstrinxente para eliminar o graxo na boca, co prato de arroz xerou unha dinámica agradable que precipitou a fin da comida.
A continuación, dúas racións de arroz con leite e unha tarta de queixo con lascas de queixo incrustadas acompañaron a miña tarta de limón. Neste momento vital opino que as sobremesas han de ser lixeirais, afroitadas e hixiénicas, que limpen a lingua. Os catro comensais acordamos que o mellor estaban sendo estas culleradas finais. A tarta de limón conxuntaba un xeado de lima con crema de cítricos e un biscoito neutro, achegándose en cada bocado ao exceso de ácido, pero sen superalo.
Fóra, a néboa tupía unha cidade que non se deixaba intuír e mollaba os nosos cabelos de xeito innecesario. Atopamos vida nas rúas, quizas dunha forma excesivamente xuvenil, e logo dun dixestivo licor café chegamos ao apartamento para descansar.
A mañá seguinte comezou cun breve paseo baixo unha luz renovadora que obrou, xa si, a favor de que Oviedo semellase un lugar no que querer estar. As rúas fixéronme sentir como Clarín nesa persoal travesía á docería Rialto. Neste local icónico elaboran as clásicas galletas Moscovitas. Por iso, optamos por escoller outro pastel: o carbayón.
Esta elaboración consta dunha base de follado, un interior cremoso de masa de améndoa e unha cobertura moi brillante de xema e azúcar.Resulta denso e doce, como se cada bocado fose o vertido dunha formigoneira de pastelaría no teu interior. Con todo, foi agradable pois pedira un zume de laranxa.
Visitamos a catedral coa sinceridade de encher as horas e baixar o inxerido antes de xantar. O edificio é todo o maxestuoso que un pode agardar do investimento católico. Na Cámara Santa gardan o Santo Suario, una peza de lino que cubriu o rostro de Xesús, segundo o Evanxeo de San Xoán. Alí tamén se atopa a Cruz dos Anxos, signo de Asturias, que séculos despois foi roubada por un home do Grove para vender a un portugués.
Percorrendo o casco histórico da capital atopei semellanzas con Lugo e, asemade, un equilibrio na súa arquitectura que me fixo caer rendido. Recoñezo que adorei a visita. Todas as xoias vistas en dedos de señoras e conxuntos de roupa harmónicos trasladan no turista a sensación de ser máis de quen é. Preto da praza de abastos sentamos tomar un par de botellas de sidra. Cada mesa contaba cun aparello que garda o grao de inclinación preciso para escanciar e evita o ridículo público. Toda a cerimonia resulta allea, pero agradable.
Fronte ao Concello atopamos un cartel sobre o recoñecemento de Oviedo como Capital Española da Gastronomía. É pequeno e tímido, lanza así unha mensaxe clara de que alí xa todo o mundo sabía que a capital do comer era, de feito, esa mesma cidade.
Ás 14.30 horas achegámonos ao restaurante Gato Negro para sumerxirnos na cociña tradicional e clásica de Asturias. Media mesa escolleu fabada; a metade restante, pote asturiano. A continuación, media elixiu cecina con queixo; a outra, cachopo recheo de zorza e Cabrales. Debido á contundencia e profundidade dos sabores, elexín un viño Moscato d’Asti, de Piamonte. Este viño de agulla é doce e presenta burbulla, aínda que non chega a ser espumoso. Resulta lixeiro e agradable, sen ter que retraer a lingua antes dun trago; polo que é idóneo para purgar os excesos e as cremosidades residuais destes pratos asturianos. Ademais, o seu grao de alcol é baixo, polo que un dixestivo posterior queda xustificado.
A bifurcación entre fabada ou pote asturiano é a mesma que en Valencia acontece entre paella e arroz ao forno, esta elección é a que diferenza un nativo dun visitante. Calquera das dúas opcións era intensa. O cachopo estivo por debaixo do esperable. A sobremesa pechou a rolda cunha tarta veada de cremoso chocolate e unha base de sobao.
A tarde pasou co longo descanso que o corpo precisaba e un paseo pola Gascona, o bulevar da sidra asturiana en Oviedo. Alí, entre moitas casas distintas, retomamos a inxesta cun par de botellas. Iso si, sen robots automáticos, aquí escancian para ti. Ante a incapacidade por cear, degustamos queixos asturianos recoñecidos, como Afuega'l Pitu ou Vidiago, e chosco, un embutido semellante ao butelo, acompañado por un verdejo malo.
Fixemos longa e innecesaria a noite, o suficiente para coller con gusto a cama. Ao día seguinte, non madrugamos e escollemos o lugar máis de barrio posible para comezar o día cun café e torradas. Para exprimir as últimas horas, paseamos entre as esculturas turísticas, como Mafalda e Woody Allen, e achegámonos a La Paloma, outra institución de Oviedo, pero para tomar o aperitivo.
Este local fundado en 1900 vai pola segunda xeración e todo alí induce a tempos pasados. Presumen e ben feito dun vermú de solera, moi afroitado e lixeiro, e das gambas con gabardina, cuxa masa elaboran con fariña e gaseosa. Particularmente quedo co servizo de Carmen, unha muller de carácter militar e gracia innata para dirixir o seu rabaño de clientes.
Sentounos no comedor sen que o pedísemos e puxo na mesa rapidamente unha gran fonte de pote asturiano para catro. A perfección a cada bocado era o xusto peche para esta viaxe gastronómica. Nesa receita de fabas, carne, chourizo e berzas estaba todo o necesario para estar ben. A continuación, un enorme mantecado con merengue e corazón de xeado de turrón sobre unha lagoa de whisky aterrou no mantel. No medio do seu pastoreo particular, Carmen decidira presentarnos a sobremesa estrela.
En tempo de desconto, tomei o whisky a culleradas como se fose o puré. Pagamos e tomamos as rúas de camiño á estación para coller o bus de volta a Galicia. Aínda resoaban os ecos de Carmen cando arrancamos directos, case como con présa por deixar a capital. As dixestións correspóndenlle aos sitios onde se come e máis alí onde tamén alimentan.
Horas despois, nunha parada técnica na entrada de Mondoñedo, a tropa máis eu estaricamos as pernas e bebemos auga. Pesaba o bandullo naquel deserto eólico entre verde e vacas pacendo. Merquei un chupachups Kojak azul, pintei de paso a miña língua, e negámonos a tomar a torta típica do lugar. Nalgún momento todos perdemos a fame.
