Cando continuamos lendo entendemos o movemento das chairas sucesións, o vapor que se levanta da herba desta respiración, e facémonos libres coa súa "plétora de escrita". O poema excédese, como excede a amplitude do encontro. Que sucede co encontro? As imaxes cabalgan unhas tras das outras como cando un mundo se crea, a oroxénese dos astros, a elegancia do tapiz iluminado, formas que ilumina un segundo a luz dun coche que pasa nesta "convulsa mirada en movemento".
"Nunca hai idioma en sentido propio, que sería a lingua dun só, posto que non podemos falar máis que ao outro e a través del", escribiu Nancy. E aquí é unha lingua o que se dá, unha lingua que nace. As palabras veñen dun tacto. As palabras que nos pasamos nesta lingua de linguas. Non son unha abstracción, delas nace o corpo que as pronuncia —coma un froito, talvez entende a poeta—, no amor que se deixa nacer lingua común. Non producen nada os amantes, nese fóra do tempo, máis ca esta lingua que os fai, aquí poema.
Se nos deixamos guiar pola poeta —e como non confiar en Oriana— vamos con ela á visión máis real de todas, a que se resolve a colocar e a nolo dicir nesa "cinta que avanza" imperativa: "Ves ese paxaro coma un náufrago/ selando o ceo?/ Quixeron pechalo, evitar que un aire/ exterior a si mesmos se infiltrase/ se inscribise sobre os corpos e/os avanzase/ e puidese danalos". Porque a palabra non só é sentido por significar, senón por estar orientada. E o amor, neste libro, revela a orientación da palabra. O amor, entón, é intelixente: un "procedemento xenérico", como escribiu Badiou no Manifesto pola filosofía, un lugar de produción de verdade.
Un oposto do poder. "E faz-me alegre e faz-me trobador", porque é un lugar de palabra, como di a nosa mellor poesía medieval. E aínda que o amoroso vive espazos de liberdade non soñados hai décadas, o noso é tamén o tempo da "xestión emocional no que malvivimos (...) que tenta disciplinar a cada paso a orde do desexo", como apunta María do Cebreiro Rábade no lúcido posfacio.
Así, o contrato, entendido como poder que limita o gratuíto do don, a inmunidade que restrinxe a doazón de darse, chega aos lugares máis insospeitados. Porén, a comunidade, como nos trae Rábade do título de Blanchot, é inconfesable, "calquera confesión podería arruinala", dicía o escritor, e máis calquera etiqueta. Por iso o poema móvese na noite e é da noite: da rapaz, do alacrán solitario, dos líquidos que atravesan os predios, da "vía secreta da auga", do libre.
A lingua iluminada, o po que aquí brilla, faino na noite dunha cidade. Faino no escuro. Dá pasos "sen coñecer a verea", pon "un pé fóra de si mesmo", entra onde non sabe, como o gran San Juan de la Cruz e a mística que tanto hoxe nos ten que dicir sobre o sentido que non se pecha, sobre ese "tacto que non se pode que se pode/executar que se vence que foi vencido". E, na cidade, todos os outros entran neste poema de dous, todos os dous son multitude. Non esquezamos que a cuestión do numérico foi a que impulsou ese pensamento da comunidade nos anos 80, cando Nancy respondeu ao desafío de escribir para o título A comunidade, o número, proposto pola revista francesa Aléa, coa súa Comunidade desobrada, á que replicarían Blanchot e tantos outros. O dous e o mundo están aínda por pensar, a súa tensión, a súa coexistencia, que aquí se desborda na cidade. Talvez ese amor común, do que falaba Fran Cortegoso.
Gustaríame traer aquí algúns dos libros da constelación á que a autora estivo vencellada nos últimos tempos. As iluminacións de Rimbaud, que vén de traducir coa poeta Tamara Andrés; Voz do arqueiro, o libro de Antón Blanco que traduciu ao castelán o ano pasado, e O amante, de Marguerite Duras, que tamén traduciu para o galego no ano 2020. Coido que algún rastro deixaron neste libro. O primeiro, o fulgor das imaxes desbocadas; o segundo, o arqueiro que mira o mar da morte, o alacrán; a terceira, tamén as chairas sucesións do encontro, a mellor escrita do desexo, e a noite. Unha imaxe, a que pecha e abre o libro, a do home, na ventá, na membrana da cidade, xogando con serpentes, calquera, calquera, calquera que xa é lingua namorada onde "dúas voces viven".
