PRIMAVERA de 1953. Francisco Fernández del Riego chegaba a París, xunto a súa muller, Evelina, e a familia do cónsul do Uruguai en Vigo. Alí, a carón dun eterno Sena en cuxas augas observará, o galego ao que este ano se lle adica o Día das Letras Galegas, todo o pouso cultural que rodea á capital francesa, namentres por el agardaba outro galego, o pintor Manuel Colmeiro, que chegara a París en 1949 trala súa estadía en Bos Aires. Xuntos vivirán uns días inesquecíbeis, de emocións e descubertas, de ruar por toda unha cidade ateigada de museos, cafés e pegadas, sobre todo pegadas de todos aqueles que configuraron o seu latexo cultural e social.
"Parecíanos que en París non había pedra que non manase espírito" escribe Fernández del Riego, case como un síntoma do que comezaba a recoñecer naquela contorna con tantas realidades ás que atender. Boa parte delas son as que chegan a nós baixo a edición de Malores Villanueva, quen tivo nos derradeiros tres anos de vida de Francisco Fernández del Riego a oportunidade de tecer unha serie de fíos de confianza motivados polo seu interese por documentar, no proceso dunha investigación académica, unha serie de feitos nos que o intelectual galeguista fóra protagonista de xeito directo, mentres que el mesmo seguía amosando o seu permanente compromiso por alumear alí onde tanta falta facía o seu labor. Esa relación, esa confianza, levou a Fernández del Riego a poñer nas mans de Malores Villanueva este inédito para que, sempre despois do seu pasamento, fose publicado, sendo este ano ben acaído para iso, xa que a súa figura monopolizará moitos dos actos culturais que se desenvolverán ao longo del e no que a publicación de biografías, monografías ou a recuperación de textos da súa autoría servirán para dar a coñecer dunha mellor maneira a unha figura dunha amplísima perspectiva creativa, pero que en todas esas facianas amosa sempre unha clara vocación didáctica e de esculca de toda unha serie de elementos da nosa realidade cultural, da que foi privilexiada testemuña.
Daquela é como estas memorias dun tempo moi determinado, no cronolóxico e no xeográfico, veñen a completar a súa figura, a través do seu recoñecemento a toda unha serie de compoñentes culturais que configuraron a súa propia persoa, así como o seu xeito de ver e de relacionarse co mundo. Escritas cunha abraiante pulcritude e mesmo a emoción de quen asiste a unha descuberta, convertendo cada unha desas saídas nunha sorte de aventura coa que medirse, permitítelle a esta serie de relatos que poñen a atención en elemento concretos do cosmos creativo galo, amosar o seu propio coñecemento sobre esas cuestións ao tempo que propor unha reflexión ao respecto. Ese senso didáctico coa que están escritas chega a nós hoxe como unha vizosa lectura que tamén ensancha os nosos coñecementos, e así é como entradas como as adicadas a Marcel Proust e ao seu Na procura do tempo perdido, a Paul Valéry ou a movementos plásticos como o Cubismo ou o Surrealismo, convértense en lúcidos espazos de pensamento sobre cada un deles e que lidos hoxe amosan as numerosas capacidades intelectuais de Francisco Fernández del Riego e mesmo as literarias, xa que, sobre todo en determinados pasaxes recoñécese un coidado estético na súa escrita que ao mellor non foi todo o valorado que merece nos seus distintos textos.
Seguimos camiñando ao seu carón, entrando en museos, compartindo un café ou mesmo viaxando a Bretaña. Evocando a certos nomes que fixeron de París combustión para as súas fazañas: o belga Simenón, Cocteau, un teórico como Apollinaire, os poetas Verlaine e Baudelaire, mais tamén é momento, dende a distancia, para pensar como dende Galicia chegaron a eles e recuperar vivencias de tempos mozos nos que se asomarse a todos estes nomes era contemplar un tempo de esperanzas e emocionantes descubertas.
Memorias dun país literario acóllenos tamén a nós como parte daquela viaxe, espectadores dun tempo perdido que agora chega a nós nunha alfaia máis do recoñecemento a unha figura capital da nosa engrenaxe cultural para o que París foi, como para moitos dos seus protagonistas, unha permanente referencia de luz e esperanza.
