NUNCA é sinxelo medirse coas esculturas de Francisco Leiro. Non é fácil achegarse a esa rotundidade dun material que xa por si mesmo é un torrente de expresión, que medra cando o escultor lle incorpora toda unha significación que é quen de somerxerse nunha chea de aspectos da nosa tradición cultural ou mesmo idiosincrática como tribo. Se isto adoita acontecer fronte a unha das súas pezas, que dicir cando nos adentramos por un bosque de esculturas de Francisco Leiro, por toda unha brutal proposta curatorial que propón unha lectura, non de xeito retrospectivo, senón de maneira sensorial con cada tempo, material ou forma que levou ao escultor cambadés a artellar un singular universo creativo sen parangón mundial.
A proposta do comisario, Miguel Fernández Cid, xunto co propio escultor, conforman ese percorrido nun diálogo entre o propio continente, a arquitectura do museo vigués e as diferentes esculturas que se integran en cada un dos seus espazos. Se un xa namora coa Dama de Navalcarnero na zona de acceso a cada un deses territorios que agardan por nós, ese sentimento non deixa de medrar cando se sucede todo ese antropomorfismo que lle outorga á conxunción de materia e forma unha compoñente humana, atribuíndolle á peza esa constituínte máxica, ou mesmo divina, que transforma por completo non soamente ao bloque, senón tamén o lugar que a rodea. Escorredoiras, Pavitas, Androias, Jaivotas, Danzantes ou Ceboliños sucederanse nunha exaltación da propia esencia da obra de Francisco Leiro, esa que se mantén dende a obra máis antiga da mostra, 1986, ata a máis recente, do pasado ano.
Esa esencia é a única que non atende nin á diversidade formal, nin á variedade de materiais cos que adoita traballar Francisco Leiro, senón ao seu propio corpus escultórico, o do artesán, o do home que deixa a pegada co machado ou o cincel nese material que foi chamado para trascender o seu tempo e a súa función orixinal. É entón cando xorde toda esa tradición oral que forma parte da pel do cambadés, cun pé na terra e outro no mar, cunha man no granito e outra na madeira, e cun pensamento que se move entre esa mitoloxía que vai do culto ao popular, pero que, ao fin e ao cabo, toda ela é culta, tanto a dos libros como a do home do camiño que nos fala do que acontece ao seu arredor dende o principio dos tempos.
Todo iso abrolla nas súas pezas para enchelas desa compoñente inmaterial que rodea as súas figuras, impoñentes unhas, mínimas outras, pero todas elasdotadas dunha escala que permite conxugar a escultura monumental coa máis ornamental ou a que xorde da obra de arte case como un obxecto. Esa dobre lectura, xunto coa aproximación aos diferentes espazos de acollida, son os que tamén se recollen no catálogo da mostra, presentado recentemente na madrileña galería Marlborough, bandeira internacional do artista, e no que se concede especial relevo a esa relación das pezas co seu contexto, tamén como metáfora das obras que o artista adoita ubicar en espacios exteriores nos que tamén sobresae a súa lectura da contorna e da relación co visitante.
Mais esa relación nesta exposición está chea de novos ingredientes que parten desa multiplicidade de figuras que saen ao noso encontro, convidándonos a formar parte dese cortexo, xerando miradas que se fugan con moitos deses personaxes que che convidan a facer da imaxinación parte da experiencia do visitante arredor deses seres engaiolantes, capaces de levarte a un estado de transo que te afasta do exterior do museo, como se formases parte doutra realidade, a que se xera dende a complicidade dos espazos cos seus convidados. Os que levaron ao Marco a capacidade de Francisco Leiro por converter a escultura nun relato de nós mesmos, nunha maneira de seguir ampliando un horizonte artístico que xorde do ámbito rural, dos tímpanos das igrexas románicas, dos talleres dos canteiros e de todo un imaxinario que corre polas nosas veas e que só alguén co maxín e talento de Francisco Leiro é quen de converter nun visceral berro de orgullo, de pertenza a unha terra capaz de poñerse ombreiro con ombreiro con calquera outra realidade artística do mundo, simplemente por antender ao máis sinxelo, á esencia do que somos.
