O mundo contido na pel das noites

OS CARACTERES Baskerville son os que se escolleron como corpo de Poemas realistas, tal e como empregara Karl Marx na primeira edición de O capital, o que se vén a sumar aos diferentes detalles desta vizosa edición que, saída do prelo de Apiario, énchenos de abraio polo acadado por Daniel Salgado coa súa esculca poética dunha realidade cada vez máis sinistra co ser humano e as súas liberdades, coartadas por un tempo no que ese capitalismo do que teorizou Karl Marx semella ser o noso único horizonte. Fronte a el as palabras, que, como o propio autor escribe no seu caudaloso e soberbio poema Celso, «delas depende que a realidade tensione os seus lindes».

O certo é que a palabra, a necesidade do ser humano de expresar o que sinte ao tempo que se converte nunha revelación para o lector, convértese nese derradeiro activo para dármonos conta da situación extrema á que estamos abocados, sempre e cando queramos entender a realidade dun xeito crítico e non actuando como cómplices estupefacientes desa atmosfera. E a esa palabra é a que se adica a fondo Daniel Salgado para compoñer este itinerario poético á procura das certezas, pero que non deixa de enfrontarse ás sombras, a situarse nese mundo que tan ben define como «o mundo contido na pel das noites» e que é unha máis dunha chea de expresións e reflexións que estouran entre as liñas para convocarnos ante unha serie de imaxes que é que de invocar nunha sorte de acto expiatorio de nós mesmos, únicos culpables como colectivo do punto ao que chegamos dende a nosa construción como comunidade.

Comeza o autor co poema As horas, un belisco na pel para que entendamos onde estamos, neste tempo de acumulacións no que os nosos soños están sometidos ao comercio. A partir dese limiar o poemario divídese en tres partes, no que a primeira aproxímase ao que pode ser a nosa condición política, o segundo reúne un conxunto de poemas máis libres, sen unha clara vocación de unidade, pero inzados dunha lúcida fermosura por ser quen de convocar dende a unha gaivota no barroco de placas compostelán ata a Bob Dylan, Urbano Lugrís ou unhas mazás na néboa que, como as pedras no fondo dun río, sinalan un atemporal espazo de resistencia, un xeito de afouteza dende unha natureza (moi presente nesa parte) que, lonxe da rendición, a súa renovación permanente convócanos quizais a última beleza que se contén neste mundo de falsas cerdeiras xaponesas.

Mais todo envórcase no desfiladeiro homérico que significa ese poema final que supón a terceira parte do libro. Celso é un deses textos que pasarán á historia da nosa escrita no que, a xeito de admonición ao recén chegado, se lle anuncia o espazo da súa existencia e a «insistente sensación de catástrofe» no que estamos envoltos, e que, lonxe de albiscar unha luz que a poida reverter, ben ao contrario, todo ese espazo de solidaridade, de liberdade, de respecto ao que supón a nosa condición humana, como cerna do ideario socialista, sucumbiu ante a exponencial ambición do noso tempo e a súas castas privilexiadas dende o económico ou o político. Aínda así, as nosas esperanzas perdidas seguen firmes na súa resistencia de equilibrista subida ao arame dunha idea baixo a que xa non hai rede.

Poemas realistas cítanos, daquela, ante o noso propio espello ao que tantas veces non adoitamos mirar. Ben sabemos o que nos imos atopar nel, o noso propio fracaso como especie, a deserción de calquera ideal que vaia a noso favor fronte á especulación que nós mesmos fomos quen de construír. Daniel Salgado, dende o seu cadrado vermello, propón o último ring ao que subir para tentar facer guantes con esa realidade e que así por fin lle podamos meter algunha man, afeitos como estamos a levar todas as hostias nos nosos rostros sen apenas erguer os brazos. Palabras que, como lóstregos, alumean nesa escuridade cada vez máis mesta na que deixamos de ser nós mesmos para beneficio deles, dos de sempre.