A véspera de Noiteboa de 1973 falecía en Vigo Urbano Lugrís, un dos pintores máis suxerentes da nosa plástica, capaz de artellar todo un mundo creativo propio como poucos, cheo de suxerencias para o espectador e no que, en non poucas ocasións, había espazo para fornecer a súa obra de lendas e territorios máxicos dunha Galicia que adoitaba ser a gran temática das súas pezas.
A contundencia da súa liña foi a súa gran viaxe plástica e coa que nos fixo navegar aos que contemplamos os seus cadros, moitos deles auténticas homenaxe a nosa historia náutica, pero tamén con paisaxes cheas de visións surrealistas, de interiores metafísicos, cheos de elementos engaiolantes para quen se sitúa fronte aos seus cadros que, realmente, convértense en auténticos miradoiros dende os que albiscar un dos maxíns máis ricos da nosa arte.
Agora, coa recuperación dun mural que o pintor realizou en 1957 como decoración do Sanatorio Álvarez, ubicado no número 7 da rúa Doctor Teixeiro de Compostela, froito da súa amizade co médico vigués Manuel Álvarez, podemos asomarnos a outro deses miradoiros, neste caso un que nos cita cun dos grandes protagonismos máxicos da nosa historia lexendaria. Como se de un miniaturista medieval se tratase, Urbano Lugrís reflicte o episodio da Translación do corpo do Apóstolo nunha superficie de 167 x 216 centímetros e un peso cercano aos 350 kilogramos, pintado sobre unha superficie de cemento, ladrillo e estucado e que, recén restaurado, amósase resplandecente nesa representación da chegada dos restos do Apóstolo Santiago ás nosas costas. Alí nos atopamos unha das súas fantásticas arquitecturas, as ondas do mar, o mar de Lugrís que adoita sempre ser un contedor de soños, polas que navega a barca que contén o corpo santo e unhas illas que alumean toda a escea e que semellan mesmo ser esas Cíes que o acompañarán de xeito permanente cando en 1965 se instale de xeito definitivo en Vigo. Unha barca que chega ao seu destino, que non é máis que a materialización do peregrino, como símbolo de todos e cada un dos camiñantes que ao longo dos séculos chegarán a Compostela ata o seu sepulcro.
No lugar no que se colocou comparte espazo con outro gran mural, tamén recuperado para honrar a obra doutro dos nosos grandes, como Luis Seoane, cunha obra encargada por Isaac Díaz Pardo para o Laboratorio Cerámico de A Magdalena en Bos Aires, e coa gran Carta xeométrica de Galicia creada por Domingo Fontán. Obras, polo tanto, que se recuperan para o noso patrimonio público e que veñen a sumarse a pezas que se atopan no seu exterior, como as obras de Manolo Paz, Francisco Leiro, Alicia Framis, Clara Montoya, Alexandra Rey ou Thomas Apostolou.
Cando se cumpren cincuenta anos do pasamento de Urbano Lugrís poucas maneiras mellores de lembralo que a través da posta en valor dunha das súas obras, creada nun dos seus momentos de máxima creatividade, nese final da década dos cincuenta no que o interese polo mito xacobeo comezou a impulsar a chegada de peregrinos á capital de Galicia nunha sorte de mestura de fe e turismo, coas consecuencias que hoxe estamos comprobando. De aí que nestes anos houbese tamén un maior interese dende o mundo da plástica por achegarse á lenda do Apóstol Santiago, e así o propio Urbano Lugrís ten outra impoñente peza datada arredor de 1960 na que a fachada da catedral románica sitúase tras un Apóstolo xa vestido como peregrino, con todos os elementos que o identifican como tal, e axeonllado ante ese espazo de fe.
A Translación do corpo do Apóstolo é unha máis desas paredes soñadas, tal e como se reflectiu nunha mostra realizada en 2017, comisariada por Rubén Ventureira, arredor do seu prolífico labor como decorador de diferentes espazos e motivada pola recuperación da súa Vista da Coruña 1669 que se atopaba no interior do Banco Hispano Suizo na rúa Real, e para o que ideou unha decoración na que amosaba o seu fondo coñecemento da historia da súa cidade e que tan ben relata o escritor Luis Rei na súa obra O señor Lugrís e a negra sombra. Todo un proceso que non fai máis que reivindicar o maxín dun xenio, cunha fabulosa vida que, entre a ficción e a realidade, podemos esculcar a través das súas fiestras pictóricas como esta que se vén de abrir ante nós.
