A pesar de que as mulleres representan hoxe o 48,3% do emprego en Galicia, en determinadas profesións moi masculinizadas teñen moito terreo por conquistar. é o caso do metal, que precisa incorporar a 1.500 efectivos de forma inmediata para atender os contratos que ten en vigor e que, para satisfacer as súas necesidades de persoal, puxo o foco sobre os novos e as traballadoras.
A radiografía que traza a enquisa de poboación activa revela que no segundo trimestre había apenas 500 soldadoras, chapistas, ferreiras ou montadoras de estruturas metálicas, o que supón o 2,5% dos 19.900 ocupados nestas especialidades. Mentres o contador feminino está a cero no gremio de mecánicos e ajustadores de maquinaria, con 23.500 homes, apenas se contan 200 traballadoras en electricidade e electrotecnología (0,9%). A súa presenza é algo máis elevada no campo da operación de instalacións e maquinarias fixas (37,5%) e na montaxe e ensamblaje en fábricas, cun 28,9% de mulleres en Galicia. Pero queda camiño por percorrer.
O sector tamén busca incrementar os perfís técnicos e de dirección femininos polo que ve clave atraer ás mozas cara ás carreiras ligadas ás ciencias, a tecnoloxía, a enxeñería e as matemáticas (STEM, polas súas siglas en inglés). Neste momento, o Ine indica que elas ocupan o 28% dos postos de dirección de produción e operacións, copan o 33% do emprego de técnicos en ciencias e enxeñerías e son o 41% dos profesionais en física, química, matemáticas e ingenería en activo na comunidade.
Os convenios colectivos do metal recollen medidas para tratar de achandar a súa incorporación. Así, por exemplo, o da provincia de Pontevedra —o de maior impacto ao afectar a 33.000 profesionais, dos cales un 21% son mulleres— inclúe o deber das empresas de máis de 50 traballadores de dotarse de medidas específicas ou plans de igualdade. E no da Coruña —16.000 traballadores, un 5% de sexo feminino— especifícase que, "dada a escasa presenza de mulleres", os axentes sociais comprométense "a favorecer unha maior contratación" á vez que, á hora de promocionar a un profesional, "en idénticas condicións de idoneidade" o ascenso adxudicarase "aplicando a discriminación positiva a favor da muller".
O sector tamén busca incrementar os perfís técnicos e de dirección femininos polo que ve clave atraer ás mozas cara ás carreiras ligadas ás ciencias, a tecnoloxía, a enxeñería e as matemáticas
Eliminar os "prexuízos e estereotipos de xénero", promover a formación, ofrecer programas de capacitación e desenvolvemento e fomentar a conciliación con horarios flexibles, teletrabajo e plans de apoio á maternidade son algúns aspectos que a vicepresidenta segunda da patronal galega do metal Asime, Rebeca Acebrón, considera básicos nun sector da siderometalurgia que sostén uns 58.300 empregos, 10.035 deles ocupados por mulleres.
Tamén é partidaria de garantir "unha representación equitativa de mulleres nos órganos de toma de decisións das empresas" para fomentar a diversidade na toma de decisións.
Outra das receitas da conselleira delegada de Acebron Group é visibilizar as traxectorias femininas de éxito en roles de liderado nun sector que representa o 20% do PIB galego e o 42% do emprego industrial.
Materializar estes avances esixe a colaboración entre empresas, institucións académicas e administracións. Un exemplo é o proxecto Tecnolóxicas, co que Asime e a Deputación de Pontevedra deron formación a un centenar de mulleres en áreas demandadas polas empresas para logo facilitarlles prácticas remuneradas por polo menos seis meses, ademais de dar a coñecer referentes locais entre as mozas para que cursen carreiras STEM.
Acebrón, que entrou na xunta directiva de Asime en 2017 como vocal, explica que a propia asociación industrial evolucionou en igualdade. Hai seis anos, ela era a única muller no equipo e hoxe son cinco dos 21 membros.
"O naval é un sector moi masculinizado; podemos perfectamente ser soldadoras"
Antes de dedicarse á soldadura, Tamara Malvido (Cangas, 1979) fixo "un pouco de todo". O seu primeiro traballo foi de monitora de aeróbic, pero un problema de xeonllos impediulle seguir no que quixo "facer sempre". Por iso, buscou outras alternativas. "Traballei en hostalaría, cosendo, nunha fábrica de Citroën, limpando habitacións e nunha conserveira", recorda.
Finalmente, uns coñecidos seus —"todos homes"— que fixeran un curso de soldadura e atopado emprego achegárona á profesión. "A min todo ou manual dáseme moi ben e, dixen, pois vou probar neste sector", conta.
Logo de cursar a titulación e de dar unhas cantas voltas, Tamara atopou emprego na construción naval. Fai xa máis de cinco anos que se dedica á calderería e a soldar pezas. "É como montar un leigo", explica entre risas.
Como todo traballo, ten unha parte menos agradable: "máncaste, ensúciaste, quéimaste e pasas moito calor". Con todo, ela valórao moi positivamente en relación a outros postos que desempeñou. "É un curro moi bonito, síntome moi orgullosa de ser soldadora", di.
Na anterior empresa na que traballei eramos só cinco mulleres. A xente alucina cando digo que son soldadora"
No seu sector, recoñece que a presenza feminina é escasa. "Coñecín a moi pouquiñas mulleres. Na anterior empresa eramos cinco. En automoción hai máis, pero ou naval é un sector moi masculinizado, ademais de ser máis bruto", apunta. De feito, hai tan poucas mulleres que Tamara é a primeira na actual empresa na que traballa, Laser Galicia. "A xente alucina cando digo que son soldadora" comenta. Neste sentido, achaca a ausencia de mulleres a unha "falta de atrevemento".
Aínda que admite que hai unha parte física tanto no traballo de calderería como no de soldadura e que ás veces necesita a axuda dos seus compañeiros, estes tamén a chaman "para mover cousas" e todos acábanse axudando "os uns aos outros". Tamara Malvido anima a que máis mulleres se decidan a dar o paso. "Nós podemos perfectamente, non é unha loucura", conclúe a moza.
