Aguacates y arándanos: los cultivos que se ponen 'de moda' en el agro gallego
El aguacate o el arándano son algunas de las especies que crecen cada vez más en el campo gallego. Carlos Basalo, responsable de agricultura de Unións Agrarias, indica que en Galicia se están dando nuevos cultivos a raíz de las nuevas condiciones climáticas, que hacen la zona propicia para otras plantaciones novedosas y que al mismo tiempo están "máis de moda".
"O clima está cambiando. Agora mesmo, en Galicia temos temperaturas moito mais elevadas do habitual que fan que se introduzan novos cultivos e que nos permiten recuperar outros máis antigos", expone Carlos Basalo que afirma que Ourense y Pontevedra está recuperando el olivo como una segunda opción, mientras la plantación de viñedos experimenta cada vez "máis abandono".
El representante del sindicato apunta que se da salida a estas producciones "normalmente no comercio de cercanía antes de chegar aos supermercados". "Véndense en redes de tendas pequenas ou por internet, que é unha ferramenta moi boa para conseguir publicidade de xeito económico", explica.
Los efectos del cambio climático
Basalo reflexiona sobre el cambio climático, que está haciendo mudar nuestra agricultura "para ben e para mal". Indica que muchas plantaciones que antes no podían darse en Galicia empiezan a germinar con las altas temperaturas a su favor.
En la otra cara de la moneda, el calor también hace que proliferen "as pragas de insectos que antes non había, como o 'cancro do castaño', un hongo que hace secar estos árboles. Otros efectos se perciben en los frutales que "sacan flor e maduran moito antes, cando comeza a chegar a calor coa primavera".
El problema es que al producirse "xeadas e choivas fortes", las flores acaban cayendo, de manera que "pérdese parte da froita que ía dar a árbore". Con todo, Basalo considera que debemos "estar tranquilos", ya que Galicia aún es "unha zona privilexiada en canto ao clima".
"Debemos adaptarnos a estes novos cambios, non deixar de producir os nosos produtos, senón comezar a darlles aos cultivos as necesidades que requiren en canto ao clima, adaptar os nosos saberes tradicionais a novas prácticas", receta.
Señala que todas estas nuevas plantaciones son "minoritarias e moi innovadoras", proyectos que destacan por su búsqueda de rentabilizar la agricultura en Galicia.
"Queremos ser un exemplo de emprendemento no Baixo Miño"
Hace diez años que cuatro amigos de la comarca de O Baixo Miño decidieron unirse para crear Cultivos Miñotos, una explotación agrícola que produce aguacates y manzanas.
Los cuatro trabajaban para empresas de sectores distintos al agrícola, como el comercial o una asesoría.
Con el impulso de hacer algo distinto en su comarca, decidieron que era el momento de crear algo que les permitiese "emprender na nosa terra".
Los terrenos de Joaquín Álvarez, Santos Rodríguez, Juan Ángel Pérez y Antonio Cal se extienden por la desembocadura del Miño en A Guarda, o Rosal y el concello de Oia, donde los cuatro buscan "facer un proxecto de imitación".
Se trata, explica Antonio Cal, de que "a xente nova o copie e haxa dinamismo no rural. Que deixe de darse o éxodo cara ás cidades. É unha forma de botarlle unha man á nosa terra".
Los socios, que son considerados pioneros en el cultivo de aguacate en Galicia, apuntan que han aprovechado "o cambio climático", que propicia que las condiciones sean "cada vez máis suaves". "É o que o aguacate quere. Non soporta as xeadas nin o calor en exceso" por lo que Antonio también señala las zonas de costa como un buen lugar para que crezcan estos frutos.
"O interior ten un clima máis duro pero as zonas de costa son lugares ideais", refiere Cal.
Los árboles se plantan una sola vez en primavera y duran una media de 20 años. La producción comienza pasados tres o cuatro años y los frutos se recogen en torno a los primeros meses del año. "O único que hai que facer é apañalos das árbores, comprobando sempre que medraron o suficiente e que teñen o tamaño ideal para degustalos", explica el emprendedor.
Nuevos agricultores
Las primeras ventas del aguacate gallego de O Baixo Miño, comenzaron "porta a porta, local a local", aunque Cal señala que ahora ya tienen "distribuidores na Coruña, Ourense e Pontevedra" y que también venden "a algunha cadea".
Y es que Cultivos Miñotos está produciendo aproximadamente diez toneladas en las diez hectáreas que cultiva. "O noso obxectivo é chegar ás 100 toneladas", avanza el agricultor.
¿Este fruto tiene alguna peculiaridad?
"Polo de agora, en Galicia non somos expertos no aguacate como podemos selo en viños ou en marisco, polo que non podemos distinguir as características diferenciadoras que teñen as nosas froitas en comparación con outras zonas pero serémolo co paso do tempo", reflexiona Cal.
Eso sí, el socio de Cultivos Miñotos indica que su aguacate "ten o valor engadido de que se produce aquí". "Hai que pensar que tarda moi pouco en saír da árbore e venderse nos locais aos que suministramos polo que, cando compras algo producido aquí, consomes un producto fresco", recalca.
Admite que en ocasiones no es nada fácil emprender ya que "hai que cumplir con moitos procesos burocráticos que ás veces resultan desesperantes".
Apunta a que uno de los frenos es, en ocasiones, "o medo a estar incumprindo algunha normativa".
También habla del orgullo que sienten por seguir manteniendo la tradición agrícola que llevaban a cabo sus abuelos, aunque sea aplicando "procesos máis profesionalizados".
Lo que estos cuatro baixomiñotos tienen claro es que van a seguir apostando por la innovación y el mantenimiento del rural sin dejar que este caiga en el abandono.