O acordo que en xuño selaron a Eurocámara e o Consello da UE que marca o reto de chegar a 2030 cun 32% do total da enerxía consumida producida por tecnoloxías renovables dará un empuxón ao sector en España, onde as fontes limpas alcanzaron un peso do 17,3% en 2016, segundo os últimos datos de Eurostat, que sitúa a Suecia á cabeza (53,8%).
Con 7.152 mevagatios instalados—o 47% en parques eólicos—, Galicia copa o 14,8% da potencia de orixe renovable en funcionamento en España, liderando o sector con Castela e León (21,9%). Neste escenario, a comunidade pretende situarse no desenvolvemento da hidráulica mariña da que, actualmente, só hai 5 MW operativos en toda a costa española que, basicamente, correspóndense con prototipos a proba.
Neste escenario, os estudos indican que Galicia é unha das zonas de Europa con maior potencial para a xeración de enerxía undimotriz, isto é, a derivada do movemento das ondas. Con todo, a Consellería de Economía ten identificadas unhas zonas "que presentan unhas características superiores ao resto" a nivel técnico, ambiental e económico. Trátase de Muxía e Cedeira, dúas áreas entre A Coruña e Malpica e as augas próximas a Foz e Viveiro.
Neste campo, a Xunta apoia o proxecto LifeDemoWave, en cuxo marco desde xuño está a proba un convertidor de enerxía undimotriz en punta Langosteira, que alcanzará os 25 kW. Cun orzamento de 1,85 millóns de euros, é o froito do traballo dun consorcio liderado por Quantum Innovative (unha empresa creada por un grupo de investigadores da UVigo) e no que participan o Centro Tecnolóxico do Mar, Hércules Control, ACSM e o Grupo Josmar.
Máis ao sur, na ría de Vigo, o obxectivo é aproveitar a enerxía das correntes mariñas. Magallanes Renovables —controlada polo grupo téxtil de Redondela Partenon Sagres— deseñou unha plataforma flotante capaz de xerar ata 2 MW de potencia eléctrica e en cuxa construción colaboraron unha vintena de empresas do naval e do eólico galego. O trimarán de aceiro, en cuxo desenvolvemento se investiron 10 millóns e que conta co respaldo da Xunta, será remolcado ata as illas Orcadas, en augas escocesas, onde será sometido a probas baixo condicións reais.
Galicia non é neófita no aproveitamento da enerxía das mareas, pois xa desde o século XVI "movían máis dunha decena demuíños de cereal" aproveitando a abundancia de estuarios e ensenadas. No entanto, a consellería apunta que "as diferenzas de alturas das mareas son relativamente reducidas, cun desnivel medio de 3 metros, polo que o potencial da enerxía mareomotriz é menor".
De cara a 2020, o Executivo galego fixouse o obxectivo ambicioso de cubrir o 45% do consumo de enerxía con renovables e, para logralo, a folla de ruta contempla a instalación de 1.200 novos megawatts cun investimento de1.300 millóns. Neste marco, a idea é que a hidráulica mariña, que por agora se atopa en fase experimental, "teña un papel significativo non mix enerxético".
A Xunta aspira a que a hidráulica mariña teña "un papel significativo" no obxectivo de cubrir o 45% do consumo de enerxía en 2020 con renovables
Os beneficios desta tecnoloxía van máis aló da mera produción de electricidade limpa ao supor unha oportunidade para a industria de compoñentes. Conscientes diso, Emesa, Ghenova, Fiberglas, Galventus e Teais activaron o proxecto Miami, que, con 1,7 millóns de euros, céntrase no deseño de novos materiais combinando o aceiro e o composite cun sistema de protección contra a corrosión. Servirán para fabricar aeroxeradores mariños duradeiros e cun peso reducido.
Segundo explica o enxeñeiro Alejandro Arias, de Quantum Innovative, coa capacidade actual de xeración eléctrica Gelula podería "cubrir a demanda dunhas 60 vivendas, sen atender a picos de consumo". Funciona de modo autónomo, pois almacena unha pequena porcentaxe da enerxía producida para autoabastecerse.
Unha vez testado o prototipo e validada a tecnoloxía, nunha fase posterior analizaríase a escalabilidade do sistema de cara a convertelo nunha "alternativa viable" para cubrir a subministración de grandes núcleos de poboación.
Ante as oportunidades de desenvolvemento da hidráulica mariña que se abren cos novos obxectivos de enerxía renovable fixados pola UE co horizonte de 2030, Alejandro Arias apunta que se trata dun paso cara a adiante, aínda que "aínda existen limitacións tecnolóxicas e administrativas" que salvar para poder aproveitar o potencial dos océanos. "é un sector que necesita de apoio e de investimento en I+D para ser unha alternativa consolidada de xeración de enerxía renovable", admite.
POTENCIAL GALEGO. En canto ás virtudes do litoral galego para o aproveitamento da enerxía undimotriz, este enxeñeiro explica que "practicamente toda a costa ten alto potencial". De feito, algúns estudos sitúan a Galicia como a segunda área do mundo con maior idoneidade para o desenvolvemento desta tecnoloxía, só por detrás da costa sur de Gales. No entanto, á hora de seleccionar unha localización pesan factores relevantes como a distancia ás zonas de baño, o impacto visual, o tipo de fondo e profundidade, a existencia de espazos protexidos, caladoiros e zonas de produción pesqueira e marisqueira.
