A decisión do Executivo comunitario de impedir que os barcos europeos devolvan ao mar o peixe que capturan sen querer por carecer de cota para esas especies, ter escaso valor comercial ou unha talla inferior á desexada está a un paso de alcanzar a plena aplicación sen que a flota galega teña certezas sobre o seu impacto nin garantías de que haberá máis facilidades na súa aplicación.
En apenas catro meses, o 1 de xaneiro de 2019, o veto aos descartes estenderase a todas as pesqueiras sometidas ao sistema de TAC e cotas e iso implica que todos os barcos, sen excepción, deberán levar a porto todo o peixe que caia nas súas redes.
O máis problemático é que, tal e como contempla a día de hoxe a política pesqueira común (PPC), o sector deberá descontar o volume de peixes capturados de forma involuntaria das posibilidades de pesca que teña asignadas para a súa especie principal.
Por exemplo, a flota de Gran Sol veríase abocada a perder cota de pescada ou galo a costa do bacallau que saque do mar sen querer, posto de carece de cota algunha. No caso do Cantábrico, un inimigo para o arrastre de litoral sería o oitavo.
Pode ocorrer tamén que os barcos consuman moito máis rápido topes dalgunha especie por ter que desembarcar xénero que non ten o tamaño adecuado, ou que entra nos aparellos en cantidades moi superiores ás que poden coller dentro da cota fixada. Isto último pode suceder coa xarda, tan abundante cando pasa pola costa galega que non é sinxelo evitar a súa captura.
TEMOR Á PARALIZACIÓN. Terán entón os barcos que amarrar moito antes de que se acabe o ano ou a campaña? Esta é a principal pregunta que ten en albas ao sector, pois a súa rendibilidade veríase tocada e iso podería lastrar os soldos dos tripulantes e incluso pór en perigo os seus postos de traballo. Outra preocupación é como meterán na adega todas as capturas se non a poden ampliar, ou que farán coas especies sen valor comercial.
Ante as ameazas sobre a actividade das flotas, a pesca e a Xunta reclamaron en multitude de ocasións á Comisión Europea que antes de seguir adiante con esa obrigación de desembarque que se aplica de forma progresiva desde 2015 realizase unha análise completa para medir o impacto da súa aplicación en cada pesqueira e tipo de flota e que implantase todas as medidas facilitadoras que sexan posibles. Hoxe seguen esperando resposta, coa vista posta na reunión que a próxima semana manterán os estados membro para tratar o tema.
A norma deseñada por Bruxelas establece algúns mecanismos de flexibilidade, pero desde Galicia o sector veos insuficientes para evitar unha paralización prematura da actividade pola obrigación de desembarque.
Entre elas está a posibilidade de descartar ata un 9% do total anual de capturas naquelas pesqueiras nas que incrementar a selectividade das artes de pesca é moi complexo e moi caro. Os traballadores do mar din que de pouco axudará. E xa nin mención fan ás chamadas exencións de supervivencia, que permiten, de forma temporal, devolver á auga os exemplares que teñen alta probabilidade de sobrevivir, como é o caso do lagostino, sempre que o avalen os ditames dos científicos.
FLOTAS MÁIS AFECTADAS. O panorama máis negro preséntase para as pesqueiras multiespecíficas, principalmente o arrastre e outras artes mixtas que recollen varias especies á vez que non poden seleccionar para evitar subir ao barco as que non interesan. O menor impacto darase en pesqueiras peláxicas como as de sardiña, xurelo ou anchoa, pois se adoita capturar só o que se busca.
Se a flota galega xa sufría polas reducidas cotas que cada ano recibe España, o veto aos descartes pode pór a puntilla se Bruxelas non suaviza dalgún xeito a norma. Esa que responde á petición de grupos ecoloxistas abandeirada por un cociñeiro británico de acabar cos miles de toneladas de peixe que os mariñeiros tiraban pola borda apelando á fame no mundo.
A cooperativa de armadores de Vigo leva tempo inmersa en proxectos para mellorar a selectividade nas artes e valorizar os descartes, pero sostén que os resultados non chegan da noite para a mañá. O seu director xerente defende que as cotas que os estados deixan sen consumir —1,2 millóns de toneladas nas últimas dúas décadas— se mobilicen para evitar a paralización de flotas pola obrigación de desembarque. "Non pedimos que nolas regalen, o sector privado está disposto a pagar por elas".
Sergio López, secretario da OPP de Lugo: "Haberá unha caída significativa de ingresos e maior carga de traballo"
Desde a organización de produtores pesqueiros de Lugo avogan directamente por que a Comisión Europea "paralice o calendario" previsto para o veto total aos descartes ata medir o impacto por pesqueiras e artes e definir un completo paquete de medidas de flexibilidade. Tamén defenden sacar do sistema de TAC as especies que, polas exiguas ou inexistentes cotas, poidan xerar "problemas de estrangulamento". O seu secretario anticipa "unha baixada considerable de ingresos e máis traballo".
Javier Garat, secretario xeral de Cepesca: "Os problemas veranse pasadas unhas semanas sen facilidades extra"
Ante unha Comisión Europea que non parece disposta a adoptar mecanismos de flexibilidade adicionais para facilitar a adaptación á norma, o secretario xeral da patronal Cepesca sinala como "única vía" para facilitar o camiño a introdución dalgunha medida nos plans de descartes ou no plan plurianual de xestión pesqueira para as augas occidentais. Pola contra, advirte de que "os serios problemas" para a flota española desde xaneiro tardarán "unhas semanas" en verse.
