O informe do Programa para a Avaliación Integral de Alumnos (Pisa) non só pon unha nota simbólica ao nivel educativo dos países da OCDE e, en España, das comunidades autónomas. A análise tamén profunda na vida na aula, tratando de calibrar asuntos como o seu sentido de pertenza ao centro escolar, a súa ansiedade ante os estudos ou o risco de sufrir bullying. Unha secuela que, a tenor dos resultados, afecta en especial aos estudantes galegos, os cuartos máis expostos a ser vítimas de acoso escolar de todo o país, en especial no caso das mozas.
Sentirse excluído, ser branco de burlas, recibir ameazas, que lle rouben diñeiro, que lle rompan as súas cousas, recibir golpes, meterse en pelexas, ser obxecto de rumores, ter que quedar en casa por medo a ir a clase. Son os nove elementos que inclúe o informe Pisa para examinar se un alumno padece bullying. As respostas a estas preguntas non deixan en bo lugar aos centros galegos: o 8,5% dos seus estudantes de entre 15 e 16 anos –o grupo que foi obxecto da avaliación– afirmou sufrir este tipo de acoso "frecuentemente". Son dous puntos máis que a media estatal, supera incluso en dúas décimas o cociente xeral da OCDE e só queda por baixo de Cataluña (8,6%), Canarias (10,2%) e as dúas cidades autónomas, Ceuta e Melilla, cun 10,7% e un 12,6%, respectivamente.
Pero ademais da taxa de estudantes que sofren bullying de forma frecuente, Pisa resume as experiencias dos estudantes nun índice xeral de exposición ao acoso no centro escolar. E os datos volven reflectir que Melilla (-0,20), Cataluña (-0,21), Canarias (-0,21) e en cuarto lugar Galicia (-0,29) son as autonomías onde se atopan máis expostos ao mesmo, a boa distancia do -0,38 que promedia o país –canto máis lonxe quede das cifras positivas, máis benigno é o resultado–. Con todo, a comunidade galega mellorou o seu cociente nesta edición correspondente a 2022 respecto da que arroxou a de 2018, cando rozou o -0,2.
Segundo as estatísticas, formar parte dunha familia en peor situación socioeconómica non supón un factor diferencial para ser acosado. En cambio, si aparecen moitos máis casos entre as alumnas galegas que entre os alumnos, ata o punto de alcanzar a maior diferenza por sexo de entre todas as comunidades. Só en Melilla é maior, e desfavorable nesta ocasión para os mozos. En Galicia tamén destaca que os nativos din padecer máis bullying que os inmigrantes.
Precisamente, a Xunta aprobou este trimestre o Plan Integral contra ou Acoso e ou Ciberacoso Escolar 2023-2025, que prevé aplicarse xa este curso e que inclúe, entre outros, formación específica para que o profesorado saiba identificar estas situacións e intervir, ou a localización de puntos laranxas nos centros e en internet para denunciar de forma anónima posibles casos, con procedementos de actuación e persoal de apoio.
Ansiedade matemática
O informe Pisa tamén mide a ansiedade que as matemáticas sementan entre o alumnado. E neste punto todas as comunidades autónomas mostran valores por encima da media da OCDE.
A preocupación sempre é maior nas mozas que entre os seus compañeiros e, neste sentido, a maior diferenza obsérvase en Galicia. Na mesma liña, en canto á autoeficiencia matemática –o grao no que se cre nas propias capacidades nesta materia–, a diferenza de confianza entre galegos e galegas é tamén a máis ampla, a favor dos primeiros. Con todo, o índice global de Galicia é o segundo máis baixo de España, tras o de Ceuta.
