A N-547 sería xa unha estrada pantasma se por ela non discorrese o Camiño Francés. Orfa case por completo de coches e camións desde que hai un mes abriu o tramo da autovía A-54 entre Lavacolla e Arzúa, o novo mapa viario abocaríaa á mesma sorte que a N-VI ou a N-525: a que os bares, tendas e hostais que a circundan acabasen fenecendo, e con eles calquera signo de vida.
Pero no taboleiro da antiga nacional —como xa a denominan moitos— entre Santiago e Lugo xogan transportistas, automobilistas e peregrinos, e hai tempo que os últimos gañaron a partida. O furor da ruta xacobea na última década levou a vilas como Arca, Palas de Rei ou Arzúa a deixar de lado os camioneiros para arrimarse á calor dos camiñantes. O que pasa é que ese sol quenta só no verán, ou como moito dá algo un par de meses máis. "¿E o resto do ano?".
Ésa é a pregunta que lanza ao aire, como un dardo envelenado, o encargado dunha gasolineira no Pedrouzo. El é o único dos comerciantes da zona preocupado polo baleiro de vehículos. E é que o seu negocio, polas súas características, é a cara máis amarga da moeda. "Eu xa sei que non poderei vivir dos peregrinos, pero invito a todos os que cren que si a que digan o mesmo no inverno", desafía sen ocultar o seu enfado. "Non quero falar máis", di.
Un redactor prefire non mencionarlle que Google Maps non recoñece aínda o recentemente inaugurado tramo da A-54 e que segue enviando os usuarios pola nacional, pero que cando o faga a baixada de tráfico será aínda máis pronunciada. E iso que agora pasan dous coches de media cada minuto, segundo puido constatar AGN nun percorrido pola N-547.
A HOSTELERÍA, CONTENTA. Que a aplicación actualice ou non o trazado pouco lle importa a Marcos Carril, propietario do restaurante O Pino, outrora abrevadeiro de camioneiros reconvertido hoxe en paraíso do gin tonic de media tarde para romeiros. "Tiña que decidirme e apostei polos peregrinos. Prefiro poñer copas e vinte pratos bos ao día, aínda que sexa durante uns meses, que andar tenso todo o ano servindo corenta menús de 9 euros", explica de viva voz debido á algarabía do local. É o único que fala en castelán, pero el está "encantado" na súa particular torre de Babel porque así practica "idiomas" e coñece "outras culturas".
Cafetería Ché 4: "Hai algún camioneiro habitual que leva días sen vir, pero podemos vivir sen eles. O groso son peregrinos e xente de aquí"
Na cafetería Ché 4 tampouco teñen problema en cambiar os carajillos dos camioneiros polos refrescos e combinados polos que se inclinan os camiñantes. Do outro lado da barra, Patricia e Yésica [na foto] indican que os foráneos harmonizan cos aldeáns e con algún que outro algún transportista que "para aquí polas mañás". Unha das camareiras cae na conta de que "hai varios fixos que hai días que non veñen", e cre que algo se vai a notar na caixa", pero "nada sen o que non se poida vivir".
COMERCIO DE PROXIMIDADE. Despois están os tendeiros que levan décadas a pé de estrada e non se reorientaron cara aos peregrinos. O seu son os clientes do lugar e os arredores. É o caso da tenda de calzado Zocos, cuxa dona, Milagros, afirma que a nova autovía non lle afecta "en absoluto, como á maior parte dos comerciantes do Pino". "O señor de Arzúa ou de Lavacolla vai seguir vindo, e incluso máis comodamente ao non haber tanto tráfico. De feito cónstame que están moi contentos porque agora ponse aquí [no Pedrouzo] en pouco máis de 10 minutos e en Santiago en 20. E ademais sen radares", conta.
Pero non todos están tan convencidos, ás veces máis por incerteza que polo que din as contas. A dependenta da frutería Graíñas explica que vende "sobre todo a xente de aquí" e que recentemente, coa chegada da calor, colocou fóra un carro con froitas "para chamar a atención dos peregrinos". Nútrese, xa que logo, destes dous perfís, pero considera que "canto máis abarques mellor" e que ás veces "tamén paraba algún camioneiro". "Todo suma, esperemos non ter que botalos de menos", expresa.
Milagros, da tenda Zocos: "Que baixe o tráfico non me importa o máis mínimo. O cliente de Arzúa ou Lavacolla vai vir igual"
Moi preto da frutería hai unha tenda cuxa entrada flanquean un bastón coa cuncha de vieira e un maniquí coa tradicional vestimenta de camiñante. É un dos moitos establecementos de souvenirs que afloraron a ambos os dous lados da N-547 na última década, na que o Camiño se abriu ao mundo triplicando a súa afluencia. Sen entrar xa se podería adiviñar o posicionamento da dona, unha muller de Arca capaz de despachar á vez a un italiano e dúas francesas cando apenas chapurrea unhas palabras en inglés, segundo ela mesma recoñece. "A min dáme igual porque só abro catro meses ao ano, que é cando hai peregrinos", resume.
Preguntada polo presumible aumento da seguridade nas etapas do Camiño que discorren entre Arzúa e Lavacolla, consideradas de risco pola cantidade de atropelos que se producen, a súa resposta é canto menos elocuente: "Mira que vivo deles, pero moitas veces teñen a culpa. Xa hai pasos subterráneos para que crucen e teñen sendas peonís afastadas da estrada, pero para aforrar tempo a maioría empéñanse en ir pola estrada".
¿QUÉ DIN OS PEREGRINOS? Pero que mellor que interpelar os propios camiñantes. Luis, un alacantino que vén facendo o Camiño desde Sarria cun amigo, admite que "non oíra falar da autovía ata que mo mencionaches, pero vimos paralelos á estrada desde Melide e sorprendeume a baixada de tráfico que hai unha vez pasas Arzúa". Explica que despois "xa non hai practicamente camións" e iso é o que máis agradece, porque intimidan cando pasan ao teu lado, levantando vento".
Luis, peregrino alacantino: "Nótase un baixón de coches de Arzúa en diante. Así dá gusto"
O punto de inflexión ao que se refire Luis en Arzúa é o
Allea aos cambios na rede viaria galega móstrase, como é lóxico, unha peregrina italiana que acaba de cruzar a calzada nunha recta do Pedrouzo. Fíxoo con toda a calma do mundo e tras otear que non viña ningún coche a case un quilómetro de ningunha das direccións. "Va bene", pronuncia Bianca no seu idioma.
¿E OS LUGAREÑOS? Os que tamén se mostran "encantados" coa apertura do novo trazado de A-54 entre Arzúa e Lavacolla son os veciños do Pino. Fina [na foto, co seu marido] cualifica a obra de todo "un acerto" aínda que cre que "xa se debia ter feita hai tempo". Gústalle saír a pasear co seu marido, Pedro, e "así dá gusto, coa tranquilidade que hai ao non haber tanto ruído dos coches e camións". "Antes tiñas que ir pendente ao camiñar preto da estrada, coa de atropelos que había. Agora vai ser raro que os haxa, porque en dous minutos non ves pasar un só coche", explica a muller.
Pedro e Fina, veciños do Pino: "Hai a metade de coches que antes e iso é moi positivo para a vila. Podes pasear tranquilo"
O seu esposo, Pedro, calcula que "hai a metade" de vehículos ca antes, "tranquilamente", o que ve "moi positivo para a xente da vila, desde logo". A súa afirmación subscríbea José Luis, un operario do sector avícola que tamén vive na zona e que se mostra "agradecido a que abrisen a autovía" porque agora non ten que facer malabarismos para estacionar a súa furgoneta de traballo. "Antes había tanto tráfico que me paraba para aparcar e xa me pitaban, agora é perfecto".
"A VIDA DÁA A XENTE". José, outro veciño da zona, é máis taxativo: "É moito mellor así e non entendo que a xente de Arca poida ter dúbidas. Non son os coches os que enchen de vida a vila, senón a xente".
É o mesmo itinerario que percorren agora os usuarios que prefiren aforrarse a AP-9, aínda que no canto de incorporarse á A-6 en Lugo fano ao finalizar a N-634, á que acceden desde Santiago. Esta nacional pode ver o seu tráfico reducido cando a autovía estea concluída. Non así de momento, xa que o tramo Arzúa-Palas que hai que facer obrigatoriamente pola N-547 disuade de usar a A-54.
"Non se nota nada"
"Igual cando abran toda a autovía Santiago-Lugo nótase, pero de momento hai o mesmo tráfico", corrobora o empregado da gasolineira de Castrofeito, ao pé de N-634.
A conclusión da A-54 —cando xa pasaron vinte anos da apertura do seu primeiro tramo, Santiago-Lavacolla— considérase unha das contas pendentes do Estado con Galicia e, máis concretamente, con Lugo, que se podería poñer a unha hora en coche da capital galega. Fomento xa desvelou que os dous trazados que faltan para completar a infraestrutura —Arzúa-Melide e Melide-Palas, que suman 28 quilómetros— non estarán listos ata 2022, unha data que podería antollarse incluso precipitada á vista de como avanzan as obras. E é que de momento comezaron os traballos de aplanado da superficie en contados puntos do intinerario, como no que enlazará co tramo xa construído á altura de Arzúa, onde actualmente parecen entrar en stand by.
NIN RASTRO DE MÁQUINAS. As escavadoras e niveladoras que asentaron o terreo no seu momento abandonaron a zona e agora non hai outras máquinas á vista. Tampouco obreiros nin nada que deixe entrever que hai un proxecto en marcha máis aló de dous grandes paneis de Fomento.
