O biólogo sueco Svante Pääbo, un especialista en xenética evolutiva que centrou o seu traballo no estudo do xenoma completo do home do Neandertal e as primeiras poboacións da prehistoria, foi galardoado este mércores co Premio Princesa de Asturias de Investigación Científica e Técnica 2018.
Director do Instituto Max Planck de Antropoloxía Evolutiva, Pääbo (Estocolmo, 1955) está considerado como un dos fundadores da paleoxenética, disciplina coa que demostrou que os humanos modernos mesturáronse e cruzaron con neandertales.
Este mesmo ano, desde o instituto que dirixe descifrouse o xenoma de cinco neandertales que viviron entre 39.000 e 47.000 anos atrás, investigación que arroxou máis luz sobre a diversidade xenética desa especie de homínidos durante a última etapa na que conviviron cos humanos modernos.
Pääbo sostén que os homo sapiens modernos teñen entre un 1 e un 4 por cento de material xenético doutra especie
"Parece que o fluxo de xenes produciuse en gran medida de xeito unidireccional, desde os neandertales cara aos humanos modernos", segundo mantén o investigador sueco, que concluíu que os "homo sapiens" modernos teñen entre un 1 e un 4 por cento de material xenético procedente doutra especie.
O fallo do xurado, dado a coñecer este mediodía en Oviedo polo investigador Pedro Miguel Echenique, destaca a contribución de Pääbo ao desenvolvemento de métodos "precisos para o estudo do ADN antigo que permitiron a recuperación e a análise do xenoma de especies desaparecidas fai centos de miles de anos".
"Os seus descubrimentos obrigan a reescribir a historia da nosa especie", engade a acta que destaca particularmente o seu labor de secuenciación "do xenoma dos neandertales e o achado de que xenes destes e outros humanos extintos forman parte do acervo xenético da Humanidade".
Pääbo cursou estudos de Historia da Ciencia, Egiptología, Ruso e Medicamento na Universidade de Uppsala, foi investigador do Departamento de Bioloxía Celular, no que se doctoró en 1986, e desde 1997 é director do Instituto Max Planck de Antropoloxía Evolutiva de Leipzig.
Desde ese centro dirixiu o proxecto de secuenciación completa do xenoma do neandertal, especie extinguida fai aproximadamente 30.000 anos cuns métodos que tamén foron utilizados para o estudo das poboacións de animais extinguidos, como os mamuts, os perezosos terrestres ou os osos cavernarios.
Mentres traballaba neste proxecto descubriu, a través do estudo duns restos procedentes de Siberia, un novo tipo de homínido descoñecido ata ese momento, ao que se coñece como denisovano (polo nome da cova onde se acharon os restos), o primeiro extinguido e descrito exclusivamente a través de datos xenéticos que contribuíron a un 5 % ao xenoma dos actuais habitantes de Australia e outras zonas de Oceanía.
Do seu proxecto do xenoma neandertal, para o que analizou, ademais dos siberianos, restos dos xacementos de Vindija (Croacia) e O Sidrón (España), descubriuse que un 2 % do xenoma dos humanos modernos non africanos proceden do neandertal.
A candidatura de Pääbo foi proposta polo reitor da Universidade de Burgos, Manuel Pérez Mateos, e impúxose nas últimas votacións entre as 38 propostas de 17 nacionalidades que optaban a este galardón,
Éste foi o sétimo premio en fallarse nesta XXVIII edición dos Premios Princesa de Asturias tras os concedidos a Martin Scorsese (Artes), Alma Guillermoprieto (Comunicación e Humanidades), Amref Health África (Cooperación Internacional), Reinhold Messner e Krzysztof Wielicki (Deportes), Fred Vargas (Letras) e Michael J. Sandel (Ciencias Sociais).
