As tatuaxes propias do peixe espada
Dubido de que un suplemento sexa o medio máis axeitado para abrir os candados que protexen unha mentira. Dubido de que o doutor Pablo León vaia ler esta páxina. Entendo que sentirá decepcionado porque, cando auscultaba a miña tensión, el pensaba que eu tiña tres anos máis. Dicíame, con razón, que me conservaba coma unha lata de atún Escuris.
Insisto en que non é medio ideal, pero, por outra banda, un suplemento de cultura brinda un amparo de sinceridade a unha confesión. Imos aló.
Hai tres anos empecei a deformar a verdade. Daquela tiña 57. Dicía que tiña 60. Pasou un ano, cumprín 58. Volvín a atribuírme 60 anos. En 2024 acadei os 59. Seguía incidindo nos meus 60 cos meus amigos, a miña veciña do 4º e o meu médico de cabeceira. Pasábame como en El volumen del tiempo I (Anagrama) de Solvej Balle. Xa lles falara desa novela sobre Tara Selter, unha libreira de antigüidades que se esperta un 18 de novembro e vive ese 18 de novembro; cando se supón que pasou un día, volve vivir un 18 de novembro.
Foi o mesmo que lle pasou a Franco, o xeneral superlativo do "Ferrol da súa Excelencia" —que lle dicía burlescamente Lugrís cando lle pintaba o camarote do Azor—. Debo recoñecer que o responsable da saúde do sátrapa, o doutor Marqués de Villaverde, deseñoulle unha agonía impecable. Definiu a crueldade da ditadura mantendo ao sogro en estado vexetativo durante 72 horas. Franco repetiu durante tres días o 20 de novembro,como Tara Selter, para que os fastos posteriores á súa morte non contraprogramasen os de José Antonio.
Teño nunha librería da casa El volumen del tiempo II, outra novela na que Tara Selter vive e revive todos os días un 18 de novembro. Volve ao hotel onde quedou prendida do tempo, visita á súa familia, viaxa desde Francia ao norte de Europa para tratar de sentir o cambio das estacións,...
En fin xa lles contarei cando o lea porque onte empecei outro libro. Vai tamén sobre este asunto do espazo e o tempo. Fálolles de Revuelta y resignación (PreTextos, 2001) do filósofo Jean Améry (1912-1978). Para Améry soamente existe o espazo. Nega a existencia do tempo. Fágolles un resumo: o pasado non existe porque xa pasou; o presente non existe porque está pasando continua e rapidamente, e o futuro non existe porque non chegou a pasar. Discrepo con Améry sobre o presente: ocupa un instante concreto e fugaz, pero ocupa un espazo —o tempo non pode existir sen espazo—; logo existe.
Volvo ao primeiro deste artigo, a esa mentira que tardou tres anos en volverse verdade. O pasado 14 de agosto cumprín 60 anos. Non imaxinan o alivio que me supuxo poder dicir a verdade. Se inventei e sostiven unha falsidade sobre a miña idade foi por economía da linguaxe. Pronunciar cincuenta e sete, cincuenta e oito ou cincuenta e nove é longo, torpe e desalentador. Sesenta ten tres sílabas e un eco rotundo.
O día do meu aniversario reunín á familia no salón. Como se fose Tala Selter, confeseilles a fición na que os mantivera. A miña muller dixo que xa o sabía, pero que preferira ser discreta polos cativos en común. Os fillos recoñeceron que sospeitaran de ver sempre os dous mesmos díxitos nas tortas merengadas de celebración.
Propuxen, daquela, facermos algo que perpetuase ese tempo dos meus 60 anos nun espazo concreto, coma fixeron mantendo a Franco en corpo de berenxena no Hospital 12 de Outubro. Fixen unha tatuaxe. Acordei da afirmación do pensador madrileño Santiago Alba Rico en Ser o no ser (un cuerpo (Seix Barral, 2017): "As nosas tatuaxes, os nosos pendentes, os nosos piercings, por non falar dos nosos liftings, son tentativas de cravar o corpo, de fixalo no chan, de deter o bulir permanente da metamorfose. En definitiva, de frealo, controlalo e definilo".
Fun ao estudo Camaleón, aquí, en Lugo. Raquel Lastra trazou nunha tablet un vaso con catro cepillos de dentes no meu antebrazo esquerdo. Representa á miña familia. Nadal Suau, ensaísta hipertatuado, confesa en Curar la piel (Anagrama, 2023) que tatuarse está no punto medio entre "o acto solemne e a treta infantil".
Eu nunca antes me deixara inxectar tinta baixo a pel. Para min, que medrei nun porto de mar, en Ribadeo, a tatuaxe era un atributo estético dos rapaces que andaban ao peixe espada en Suráfrica. Percibía eses debuxos coma unha tarxeta identificativa que lles pedisen para poder embarcar.
Para min, a tatuaxe era Concha Piquer cantando Tatuaje co pelo cardado e loiro na televisión. Fala dunha muller que coñece un mariñeiro de paso polo seu porto e namora del. O mariñeiro cóntalle dun vello amor perdido: "Mira mi brazo tatuado/ con este nombre de mujer/ es el recuerdo de un pasado que nunca más ha de volver". Todo o que lle queda a ese home é o presente continuo estampado, por moito que Améry discrepe de Piquer.
Hai uns anos empecei a ver xente tatuada, os meus amigos, a veciña do 4º e o meu médico de cabeceira —que me trata mellor que o Marqués de Villaverde a Franco— levaban tatuaxes. Resistínme porque me parecía apropiación cultural dos símbolos dos pescadores de peixe espada.
Chegará un ano en que cumpra outra cifra cacofónica, coma 67. Imaxinen: sesenta e sete, sesenta e oito, sesenta e nove. En 2032 empezarei a dicir que teño 70.