Derramemos todo o día metidos na cama
LEVO UNS MESES de lecturas longas, buscando o tempo perdido con Proust e sometido á crufixión rosada de Henry Miller. A frase mais longa da novela longa de Proust ten 931 palabras. Intentei lela de corrido sen coller aire. Descubrín daquela ese leve mareo por falta de osíxeno que era o efecto buscado polo escritor francés. Parécese á apnea por inmersión. Conduce ese estado de iluminación que buscaba Dalí cando se deitaba e pechaba os ollos cunha culler na man. Cando el caía na ensoñación, a culler caía no chan espertaba co ruído. A seguir pintaba a imaxe que lle quedara na cabeza antes de que se escurecese coma un día de sol.
Henry Miller é o contrario. Alega que a vida non ten trama. Escribe sobre ela de corrido, segundo vai soprando o vendaval. As súas frases son longas ou brevísimas, bailan, móvense ao seu pracer, fan contorsións e, de súpeto, marchan sen despedirse.
Eu necesitaba ler poesía porque ten un fraseado curto armado cunha orde lóxica —dentro da lóxica que pode rexir un poema—.O libro Cortar pescado en Maniel (Pen Club) de Miguel Rodríguez Monteavaro quedárame atrás. Foi Premio Afundación o ano pasado. Apareceu na bonita colección alaranxada Arte de Trobar. Monteavaro naceu en Boal en 1990. O repetidor da televisión franquista en Ribadeo era Boal. Se había treboada nos Oscos as nosas noites de novembro eran un fundido a negro. Daquela, televisor achegábanos a conciencia nos debates de José Luis Balbín e as alegrías italianas de Torrebruno e Raffaela Carrà.
O organista profesional Giulio Mercati Torrebruno contoume unha vez que Rocco Torrebruno era curmán do seu avó. Traballaba nun banco. Escoitárono cantar e foi contratado para actuar no Moulin Rouge de París. Chegou a España nos anos 60. Presentou o concerto dos Beatles en Madrid de xullo de 1965, vai para sesenta anos. A voz de Torrebruno era única, pero optou polos programas infantís en Televisión Española. Un familiar seu, Mauricio Fabrizio, ten un récord de compositor de temas premiados no Festival de San Remo. Ambos escolleron prata antes que chumbo, a dolce vita mellor que o camiño áspero da arte.
O poeta Carlos Bousoño escribía deitado na cama, coma Proust, e era de Boal, coma Monteavaro.
Chégame publicidade dun hotel. Proponme que lles pague por botar un día na cama. Paréceme boa idea porque alugamos as habitacións hosteleira case para durmir e tomar un horrible café soluble cunha madalena proustiana que nos deixan na cómoda. Pero, claro, para pagar 70 euros quedo na casa e chamo a un motorista de cómida urxente. Esta nova parvada que me propómn o hotel xa ten nome inglés, bed rotting. Eu traduciríao como apodrecer na cama. No sur da provincia de Lugo falan de derramar cando a froita lles renegrece. Poderíamos derramar o día na cama, é dicir, botar o día por fóra, deixar marchar as horas. O inglés é un idioma marabilloso porque ten palabras para termar de calquera estupidez.
Juan Carlos Onetti fixo bed rotting durante décadas. El estaba contento en solitario, pero sufría amigos e admiradores que frecuentaban o seu dormitorio. Gardaba unha pistola debaixo da almofada para botalos cando aburría deles.
Morrisey ten unha canción que se chama Spent the day in bed (Derramar o día na cama). Todo o que faga Morrisey paréceme plausible, mesmo se decide perder todo o día na cama para escribir "Botei o día na cama/ mentres os traballadores están escravizados/ Deixa de ver as noticias/ porque saben asustarte".
O poemario Cortar pescado en Manila é a historia dun pescadeiro namorado, pero tamén a crónica dun autónomo angustiado. Fala do seu traballo: "Aos peixes espada só lles secciono a coroa a máis o bico/ ao meu repartido ocasional quitaríalle tanta conciencia de clase/ á miña familia, un pouco de autoodio/ e a min, o corazón, sen súbida". Ao cabo cansa do esforzo. Traspasa a pescadería con carraxe. "Véndovos as táboas de cortar e os mandís/ as pedras de afiar e os avisos da fachada/ agora ben/ eu quedo co nome, a historia, os clientes".
Supoño que Carlos Bousoño morreu. Tiña as mans espidas e os ollos coma montañas; o cranio calvo, coma Novoneyra. Era Uxío noutro lado da raia dos Ancares que pon os marcos entre os países galego e asturiano. Escribiu "Campos que eu coñezo, ceos onde existín;/ pedras onde amasei o meu corazón pequeno; bosques onde cantei; soños que padecín". Prefiro a Uxío porque é máis estético e menos pomposo. "Só lembrar é volver cando lembramos soño".
Boal pertence á Asturias que soña en galego. Os aduaneiros sen fronteiras non deron contido a lingua. Xa se está encargando o sistema educativo do Principado de que desapareza. Están deixando na inanición o asturleonés porque os enfronta co seu pasado de madreñas e comer os graos de millo sen sementar como para molestarse en conservar unha lingua que perciben allea. A aldea global fala español.
Estiven lendo tamén a Samuel L. París. Escribe O tenro e o salvaxe, que vén de publicar Galaxia. "Galicia, calquera outra cun novoneyra coma o teu tería creado un imperio". Samuel é de Muros e dubido de que escriba na cama, pero se cadra si o fai e usa o móbil mentres escrolea.
Ten un poema que explica nidiamente o que é Galicia. "Que hai de comer/ de primeiro/ de segundo/ de sobremesa". É un xeito lírico de expresar o "Queres un filete? Non marches con fame" de toda a vida. Remacha o poema cun lema. "Galicia/ quen decidiu que era unha boa idea?".