A xuíza que instrúe a causa pola que o Concello de Santiago reclama á familia Franco as estatuas do Pórtico da Gloria correspondentes a Abraham e Isaac aprazou ata o próximo 16 de novembro a vista oral preliminar, que estaba prevista para a mañá deste luns no Xulgado de Instrución número 41 de Madrid.
A preguntas dos medios, o alcalde compostelán, Martiño Noriega, explicou que a xuíza adoptou esta decisión ao alegar os descendentes do ditador que "aínda non herdaron o patrimonio" da súa nai, Carmen Franco, falecida en decembro de 2017.
Ante esta situación, a maxistrada pediu "aclaración" á familia, pois o Concello de Santiago sostén que "si" recibiron xa este patrimonio. De feito, hai escasas semanas, Francisco Franco Martínez-Bordiú iniciaba os trámites para intentar vender o seu parte do Pazo de Meirás e das estatuas á súa propia empresa, a sociedade Pristina S.L.
Así, Noriega cualificou de "trampa" e "estratexia dilatoria" do proceso xudicial por parte dos descendentes do ditador, xa que, segundo vaticina, "non se achegou nin se vai achegar ningún tipo de documentación que ratifique que non houbo usurpación" de ambas as pezas.
O Consistorio de Santiago detectou o pasado ano, durante unha exposición dedicada ao Mestre Mateo, que a documentación no seu poder atribuía ao patrimonio público a propiedade das estatuas, de modo que o goberno local iniciou en setembro de 2017 as xestións para reclamar as pezas directamente ao Franco.
Con todo, tras non obter contestación da familia, a administración local decidiu o 24 de novembro interpor unha demanda xudicial contra Carmen Franco –falecida un mes despois– para esixir a devolución destas pezas, que foi admitida a trámite en decembro. De forma paralela, a Xunta iniciou o procedemento para declarar Ben de Interese Cultural (BIC) estas pezas.
PODE ESPERAR "UNS DÍAS MÁIS". Así e todo, Noriega mostrouse "satisfeito" de que o proceso xa estea iniciado, polo que, tal e como engadiu, pódese esperar "uns días máis". Ademais, o rexedor informou de que a defensa do Concello de Madrid transmitiu á xuíza que o adiamento lle parece "ben se non se dilata moito no tempo".
Se coas datas manexadas ata o momento o Consistorio esperaba que o xuízo se celebrase antes de final de ano, agora, coa vista previa en novembro, Noriega espera que o proceso se dilate "un mes máis". No entanto, o rexedor da capital galega augura un percorrido xudicial "longo" que podería chegar ata o Tribunal Supremo.
DOCUMENTOS DO CONCELLO. A demanda do Concello viuse apoiada, pouco despois do inicio das accións xudiciais, coa localización no arquivo da Universidade de Santiago de Compostela (USC) do expediente de adquisición das pezas, así como da propia escritura notarial da titularidade municipal.
Segundo estes documentos, tras a súa retirada da Catedral no século XVI, as esculturas pasaron a mans do Conde de Ximonde no século XVIII, cuxos descendentes as venderon ao Concello de Santiago por 60.000 pesetas en 1948.
No documento de venda existe unha reserva "para evitar que desaparezan do concello" –cunha multa no caso de que así sexa– e presérvese a súa propiedade "pública, dos veciños de Santiago", sen posibilidade de venda ou cesión.
OS FRANCO NEGAN O AGASALLO. A pesar diso, as dúas esculturas pasaron nalgún momento a mans da familia Franco fai máis de medio século, aínda que non se localizou ningún documento de cesión. Nun principio estiveron no polémico Pazo de Meirás e, posteriormente, foron depositadas en casa Cornide, ata que se tivo noticias delas na exposición do Mestre Mateo.
No escrito que os demandados presentaron no xulgado, e ao que tivo acceso Europa Press, os sete netos de Francisco Franco e Carmen Polo alegan que as estatuas foron "adquiridas" polo "matrimonio" a un "particular, a través dun anticuario" e afirman que o Concello de Santiago non acreditou que as chegase a ter na súa posesión.
Os herdeiros de Franco negan o "rocambolesco e incrible relato" do Concello de Santiago, segundo o cal, din os netos do ditador, "Carmen Polo se encaprichou das esculturas nos actos da ofrenda ao Apóstolo do ano 1954 e que o señor alcalde, e coma se dunha caixa de bombóns se tratase, comprace á esposa do xefe do Estado 'regalándolle' as figuras".
Concretamente, o Consistorio relata o "interese moi insistente" de Carmen Polo ao alcalde, "suxeríndolle de forma inequívoca o seu desexo de posuílas".
