A Sección Cuarta da Sala do Contencioso-Administrativo da Audiencia Nacional ha condenado ao Estado a indemnizar á familia do cámara de Telecinco José Couso asasinado fai 16 anos en Bagdad cando tropas estadounidenses abriron fogo contra o Hotel Palestina, onde se aloxaban os xornalistas por indicación do Pentágono, o 8 de abril de 2003. Considera que España omitiu o seu deber de brindarlle protección diplomática, é dicir, de defender os seus intereses fronte a EEUU.
A sentenza, da que foi relatora o maxistrado Ignacio de la Cueva, establece que o Estado deberá indemnizar con 100.000 euros á viúva de Couso e con 41.000 euros a cada un dos seus dous fillos, aínda menores de idade cando ocorreron os feitos, por non emprender "accións ante outro Estado que incorreu nun ilícito internacional" a fin de conseguir reparación do dano causado por esa conduta.
"Non consta a realización de xestión algunha tendente non xa ao recoñecemento da ilicitud do ataque, senón á reparación das súas consecuencias patrimoniais dun modo razoable. E iso a pesar das moi numerosas peticións que respecto diso de formularon por diversos grupos parlamentarios", di a sentenza.
A sentenza explica que se daban os requisitos para que "o Estado desenvolvese a súa actividade diplomática en favor dos prexudicados" e con todo, "limitouse a recibir e aceptar as explicacións ofrecidas pola Administración de EE UU no sentido de que o ataque ao Hotel Palestina atopábase xustificado e o falecemento de Couso, un lamentable accidente".
A Sala estima o recurso que presentou a familia de José Couso fai 15 anos
Incide en que o ilícito internacional afectou neste caso ao dereito á vida e "se un dos labores esenciais do Estado é a protección dos seus nacionais, a obrigación do Estado de dispensar devandita protección alcanzaría grao superlativo de acordo á relevancia constitucional" deste ben xurídico de primeira orde.
Pero ademais, a Sala entende que a actividade que desenvolvía Couso en Iraq "supuña o exercicio da liberdade de información", tal e como recolle, recorda, a propia Constitución: "Esta dimensión obxectiva da liberdade de información militaba en favor de dispénsaa da protección diplomática como forma de protección da indicada liberdade garantindo a indemnidad do seu exercicio".
UN RECURSO, 15 ANOS DE ESPERA. Deste xeito, a Sala estima o recurso que presentou a familia de Couso fai 15 anos, cando recibiu un silencio por resposta tras reclamar responsabilidade patrimonial a España por non 'pelexar' no seu nome con Estados Unidos para buscar xustiza e reparación. Reclamaba naquel momento 317.130,37 euros e a Avogacía do Estado opúxose.
Con todo, o procedemento quedou en suspenso no ano 2008 para esperar a que recaese resolución definitiva á causa penal que en paralelo, abriuse e que levou en primeiro lugar definir se España era ou non competente para coñecer os feitos e despois, manter as pescudas reformándose a Lei de Enxuizamento Criminal recortando o alcance da xurisdición universal.
A Audiencia Nacional alzou a suspensión do procedemento contencioso administrativo o pasado mes de xullo e en decembro votou esta resolución
Superados os escollos, en 2016 o Tribunal Supremo arquivou finalmente o asunto, cousa que confirmaría o Constitucional o pasado mes de xuño, aínda que na sentenza definiu o sucedido como un ataque non xustificado que constituía un "ilícito internacional" fronte ao que a familia de Couso tiña nulas posibilidades efectivas de obter unha reparación razoable directamente dos tribunais estadounidenses.
Con estas premisas, a Audiencia Nacional alzou a suspensión do procedemento contencioso administrativo o pasado mes de xullo e en decembro votou esta resolución que condena agora ao Estado a indemnizar á familia porque entende que a morte de Couso "presenta a aparencia dun ilícito internacional imputable aos Estados Unidos" fronte ao que tiña que brindar protección diplomática.
Sobre este asunto, explica que era "estéril" que a familia reclamase na xustiza estadounidense pola súa conta, pois como xa advertiu o Consello de Estado en 1992, os seus tribunais federais non teñen xurisdición para coñecer deste tipo de reclamacións por danos causados en accións bélicas. Por iso, este organismo consultivo considera "fundado o exercicio por España da protección diplomática ante a EE UU" en casos como o de Couso.
"INCAPACITADOS PARA BUSCAR XUSTIZA". Esta sentenza da Audiencia Nacional supón un éxito xudicial para a familia do cámara, logo de 16 anos litigando para tratar de traer ante a xustiza aos responsables do ataque ao Hotel Palestina de Bagdad. Paralelamente, os familiares xa presentaron un recurso ante o Tribunal Europeo de Dereitos Humanos (TEDH) para tratar de reactivar o caso, logo de strong <>esgotar todas as vías ante os tribunais españois, o último o Constitucional o pasado mes de xuño.
Os familiares xa presentaron un recurso ante o Tribunal Europeo de Dereitos Humanos (TEDH) para tratar de reactivar o caso
O obxectivo da familia é "buscar o respaldo ante a violación de Dereitos Humanos e a perda de protección ante as modificacións da lexislación española", que lles deixou, afirma, "incapacitados para buscar xustiza ante o asasinato de José Couso".
Con esta reforma da lei refírense á restrición da xustiza universal e o que denuncia a familia ante o tribunal con sede en Estrasburgo é que esta circunstancia lles privou da posibilidade de articular un recurso efectivo que permita a investigación e enjuiciamiento do crime".
