As concentracións de antibióticos que se atopan nalgúns dos ríos en todo o mundo exceden os niveis seguros ata por 300 veces, segundo o primeiro estudo mundial que realizaron investigadores da Universidade de York (Reino Unido).
No seu traballo, que se presenta na reunión anual da Sociedade de Toxicoloxía e Química Ambiental (SETAC, polas súas siglas en inglés), os científicos buscaron 14 antibióticos de uso común en ríos de 72 países de seis continentes e atoparon antibióticos no 65 por cento dos sitios monitoreados.
O metronidazol, que se utiliza para tratar as infeccións bacterianas, incluídas as infeccións da pel e a boca, superou os niveis seguros pola maior marxe, con concentracións nun lugar de Bangladesh 300 veces maiores que o nivel seguro.
No río Támesis e un dos seus afluentes en Londres, os investigadores detectaron unha concentración máxima total de antibióticos de 233 nanogramos por litro (ng/l), mentres que en Bangladesh a concentración foi 170 veces maior. O antibiótico máis prevalente foi a trimetoprima, que se detectou en 307 dos 711 lugares analizados e utilízase principalmente para tratar infeccións do tracto urinario.
O equipo de investigación comparou os seus datos cos niveis seguros establecidos recentemente pola AMR Industry Alliance que, dependendo do antibiótico, oscilan entre 20 e 32.000 ng/l. A ciproflaxacina, que se utiliza para tratar varias infeccións bacterianas, foi o composto que con maior frecuencia superou os niveis de seguridade, superando o limiar de seguridade en 51 lugares.
Os límites seguros excedíanse con maior frecuencia en Asia e África, pero que os ríos de Europa, América do Norte e América do Sur tamén tiñan niveis de preocupación que mostraban que a contaminación por antibióticos era un "problema mundial". Os lugares onde os antibióticos excederon en maior medida os niveis seguros foron Bangladesh, Kenia, Ghana, Paquistán e Nixeria, mentres que un río austríaco foi clasificado como o peor dos europeos analizados.
Segundo os seus achados, os ríos de alto risco adoitaban ser próximos aos sistemas de tratamento de augas residuais, os vertedoiros de refugallos ou de augas residuais e nalgunhas zonas de axitación política, incluídas as fronteiras israelí e palestina.
Este proxecto supuxo un enorme reto loxístico, xa que 92 kits de mostraxe foron enviados a socios de todo o mundo aos que se lles pediu que tomasen mostras dos lugares ao longo do seu sistema fluvial local. As mostras conxeláronse e enviáronse á Universidade de York para a súa análise. Tomáronse mostras dalgúns dos ríos máis emblemáticos do mundo, como o Chao Phraya, o Danubio, o Mekong, o Sena, o Támesis, o Tíber e o Tigris.
"Os resultados son bastante reveladores e preocupantes, o que demostra a contaminación xeneralizada dos sistemas fluviais de todo o mundo con antibióticos. Moitos científicos e responsables políticos recoñecen agora o papel do medio ambiente natural no problema da resistencia aos antimicrobianos. Os nosos datos mostran que a contaminación dos ríos con antibióticos podería ser un factor importante. Resolver o problema vai ser un reto xigantesco e requirirá investimentos en infraestrutura para o tratamento de refugallos e augas residuais, unha regulación máis estrita e a limpeza de lugares xa contaminados", explicou o doutor Alistari Boxall, un dos responsables do traballo.
