París 1976: Julio Iglesias e Agustín Gómez Arcos

Agustín Gómez Arcos saíu dun deses lugares de Almería que descartaron para os spaghetti western por seren demasiado realistas e que postos ao seu lado, Valdeorras ata parece Baviera. Cando souberon que o rapaz era autor célebre en Francia puxéronlle o seu nome a unha rúa asfaltada; cando lles dixeron as cousas que escribía, que andaba con homes e morrera da sida, quitáronlla.

É  posible levar unha vida disimulada, funcional nos mínimos, inda que teñas unha mochila con todo o odio do mundo cargando nas costas; o que non se pode é escribir 'O año carnívoro' sendo unha persoa como as demais, cunha existencia indemne. Un como lector tampouco pode pasar o lance e saír del como antes. Sería o libro que todos quixeramos que nos desfixera a vida con  vinte anos. Pero tivemos que agardar algo máis porque estaba medio perdido e poucos sabían do tipo.

A familia do Agustín, roxa na postguerra e pobre dende sempre, viu que o neno era máis listo do habitual e mandárono a Barcelona estudar Dereito, un pouco polo interese dos que despachan o fillo á canteira do Cuspedriños ca esperanza de que saia futbolista. Pero na cidade desgobérnase e dille que aí queden e que lles coman as cabras, que el vai ser dramaturgo. A cousa non lle funciona mal —gaña por dous anos o premio gordo do teatro español—, pero non como el quere: a censura manda máis e di que de premio nada e de representar inda menos.

Cabreado como unha mona, mándalle carta a Fraga, daquela ministro do tema, expoñendo que para estar así mellor marcha ao exilio. Fraga déixao en visto e el acaba en París servindo cubatas en bares onde escenifican o que vai escribindo. Non tarda nada en pasarse á narrativa e ao francés —nunha entrevista con Ramón Chao dirá que desa maneira faise máis universal, cousa que aos galegos se nos fai ben marciana, como que acabasen os seus libros de lecturas escolares cando tratan movidas como o sadismo das nais ou o incesto homosexual— e flipan co seu exotismo andaluz, sofisticación, crueza e incorformismo.

 Está entre os grandes. Hai a lenda de Mitterand enviando un Citroën CX á  súa casa, aí ao lado do Sacré Coeur, para que lle asinase cada libro novo, pero ha de ser un pouco como a do rei Xoán Carlos ca moto. Unha vez morto Franco volve a España para que lle fagan caso. Pasan bastante del, seica porque outros máis espelidos ocuparon o seu sitio ou porque coa transición non vende a profunda asfixia das súas novelas. Amárgase inda máis. Cando enferma sen esperanza de saír desa non sabe onde quedar, inda que remata en Montmartre porque malia que no hospital lle poñan caras raras ao seu acento estranxeiro, os médicos todos saben quen é.

Ao mesmo tempo que Gómez Arcos sacude o mundo con 'O año carnívoro' e prepara 'María República', Julio Iglesias toma o Olympia ao asalto. Era o xardín de Edith Piaf e para os exiliados españois, o lugar dos cantautores antifranquistas. Julio, que era como personaxe de Saza  en 'La escopeta nacional': apolítico total, de dereitas. 

O primeiro que fai na gravación é agradecer en castelán, encantador e sincero, a todo canto compatriota estaba alí esa noite, os máis deles traballadores orgullosos de ver a un dos seus —por español, non por traballador— triunfar en terra allea. Era un home ben diferente ao que logo se convertería en meme. Despois virían Miami, Los Ángeles, o liño branco e as piscinas a rebordar de mulleres en bikini, como con tanta gracia ironizara na foto de Helmut Newton. Xa na última época nos concertos estaba faltón e ata vulgar, facendo comentarios de vello verde e dirixíndose máis aos expats de Dubai que aos emigrantes en Europa. Os estragos da idade son malos, pero peores son os de perder a timidez.

O show do Olympia está moi ben porque amosa a un artista máis poliédrico do que lembramos —ten momentos de crooner, de baladista, de tipo que canta boleros; o que quero non o teño, o que teño non o quero, con outros que ben poderían corresponder ao Serrat da altura— e que canta en varios idiomas, entre eles o galego. Discutir o tema da galeguidade de  Julio Iglesias vai resultar irresoluble, pero non se pode negar que o país foi importante para el: cando fixo algo de carto levou a moza, a Gwendolyne, coñecelo; pero non puideron durmir no hotel da Toxa ao no estaren casados. No escenario parisiense despois dos aplausos descúlpase por falar en francés e faino con moito xeito e soltura; é verdadeiramente un cosmopolita, un Oliver Laxe