Que fixo Armani por nós?

Morreu o deseñador con 91 e faise raro nun sector como o da moda, tan picadora de carne humana e cunha chea de cadáveres prematuros detrás, que alguén durase tanto; a mesma sorpresa ao vermos nun señor italiano os efectos do tempo e a vellez. Pois é a súa costume finar case de improviso, como se o corpo deles non pedise terra, de tanto mantelo nese estado impreciso, nebuloso e de espléndida decadencia, entre a catatonia do vello que ten posta a TVG ás tardes e o abandono do home que nun lugar silencioso mira vídeos no móbil ao máximo volume.

Era o caso de Berlusconi. Na cúspide dos seus enganos e trapalladas estaba a súa idade. Non porque a ocultase, cousa que sería ilusoria, mesmo vulgar; por tela conxelada nese punto diabólico onde tes enerxía e descaro para proxectos e falcatrúas, e á vez consegues a indulxencia do mundo por unha mistura de admiración atónita, respecto inercial e un total, para o que lle queda. Así a todo morreu con 86 fuxindo de médicos –agás dos estéticos–, xuíces e avogados.

Giorgio Armani coidábase máis en serio, que andaba polo ximnasio suando esa camiseta negra ca que o identificamos nas fotos. Fíxoo mentres puido, que foi case ata o final. A idea era seguir traballando o maior tempo posible, consciente de que cando el faltase a marca que leva o seu nome acabaría vendida a un deses sinistros conglomerados da industria do luxo. Fixo un pouco como Paco del Riego, que nas churrascadas só comía na ensalada e logo saía camiñar: quería ser o derradeiro supervivente da Xeración Galaxia e que fose a súa voz quen testemuñase a Historia.  O deseñador de Piacenza, medio xastre medio empresario, sensible pero non artista, era dos poucos que mantiñan un control total da súa creación, sen estar escravizado polas decisións de xente que pensa en como venderlle a carisima moto a chinos, rusos (rusos igual xa non tanto) árabes ou aspirantes a celebrities de patacón. Que tampouco era un alma libre, romántica e creativa supeditada á causa da beleza: mantiña aparte da etiqueta Giorgio Armani unha chea de satélites ben prescindibles no artístico, pero lucrativos dabondo, como Armani Exchange –máis urbana–, Emporio Armani –para xente nova–, Armani Collezioni –para tirarlle do carto aos moi ricos– e logo Armani Jeans; e máis os hoteis, e os perfumes. Se ata chocolate tiña.

Posiblemente non quede o seu nome entre os máis grandes da historia da moda. O seu legado carece da transcendencia dun Paul Poiret, quen desterrou o corsé feminino (pero trouxo a saia tubo) unha Coco Chanel inventando a sinxeleza e a cor negra –pero foi colaboracionista cos nazis porque non lle molaban nin gays nin xudeus, boa sorte choiando nisto– ou o virtuosismo técnico e aura aristocrática dun Cristóbal Balenciaga —que por maldición capitalista agora dá nome aos produtos de luxo orientados cara ao público con menor capital cultural—. Non sendo un revolucionario, o gran mérito de Armani está en destilar unha prenda que xa era considerada perfecta, o traxe de tres pezas masculino de tradición inglesa (ca súa rixidez, a súa estrutura marcando o corpo, as súas ducias de capas e envolturas de tea, forro, entretela, costuras) e facer del outra cousa, máis móbil, máis ingrávida, máis sexy pero igual de poderosa e rotunda. Dise que un quimono xaponés é moi simple de facer –un par de cachos de tea– pero incriblemente complicado de vestir; a xastrería occidental sempre foi xusto ao revés.

Veulle a inspiración, el que era do norte de Italia, do estilo napolitano, tan relaxado; na cidade partenopea –poño esta cursilada para facer encaixar isto da moda nas páxinas de cultura– dirán que como sempre, como no fútbol antes de Maradona, foi un roubo. A imaxe mental que nos facemos dun traxe dos 80 e 90 é de Armani: longas caídas, altos tiros do pantalón, grandes e lapelas e abotoadura baixa na chaqueta, cores entre o verde e o gris. Unha actualización dos anos 30 e unha elegancia calmada, ampla, solar, nada ostentosa. Apostou por algo semellante para a muller; dirán que era unisex, realmente era adaptar roupa de home.

A reacción chegou polos 2000, cando deseñadores como Hedi Slimane ou Thom Browne propuxeron o ‘slim fit’ e as prendas moi entalladas, tremendamente nocturnas e escuálidas, marcando corpos idealmente delgados e verticais. Iso foi novidade hai como 25 anos, e fixo a súa gracia, que se botou a perder ca mímese, a repetición e a parodia. O que fixo Armani por nós foi amosarnos o futuro mirando no pasado.