O eólico ve 32 proxectos industriais en risco en Galicia polo freo xudicial
Preocupada tras un 2022 no que se instalaron apenas 28 megawatts (MW) nos montes galegos, máis outros oito no que vai de 2023, a Asociación Eólica de Galicia (Ega) —que se fixou un obxectivo de entre 400 e 500 MW anuais para esta década— lanzou este martes unha advertencia. A patronal ve en risco a execución de 32 proxectos industriais expostos baixo o paraugas dos fondos Next Generation se non se desprega a potencia renovable que precisan para ser viables. En total, a Ega estima que estas iniciativas suporán un consumo adicional de electricidade de 8 teravatios/hora (TWh) ao ano. Para responder será necesario despregar 4.000 MW de nova potencia.
"Está en xogo o futuro industrial de Galicia; están en xogo todo tipo de investimentos", advertiu o presidente da Ega, Manuel Pazo, na presentación do estudo de impacto económico e social da eólica en 2022, elaborado por Deloitte. Os promotores inciden en que "a revolución industrial" que se está xestando suporá investimentos por 6.328 millóns de euros e 14.000 novos empregos. E a comunidade non debería perder este tren.
O problema de fondo é a inseguridade xurídica. O sector está pendente de que o Tribunal Supremo dilucide se, como sostén o TSXG, os informes sectoriais que distintos organismos públicos deben emitir na tramitación dun parque deben obterse antes de sacar o proxecto e o estudo de impacto ambiental a información pública para que aqueles que queiran pronunciarse teñan toda a información. Mentres o alto tribunal galego interpreta a Lei de Avaliación Ambiental e a directiva 2011/92/UE neste sentido, Xunta e sector sosteñen que a norma non obriga a que os informes sectoriais existan antes do trámite informativo. O TS admitiu a trámite en abril o recurso de casación presentado pola Ega, EDP e a Xunta contra un fallo do TSXG e espérase o veredicto para antes de xaneiro.
Pazo defende que a tramitación ambiental é garantista e sinala que, mentres a UE chama a axilizar a concesión de permisos ao eólico para reducir a dependencia dos combustibles fósiles importados, en Galicia séguese o procedemento ambiental ordinario, de maneira que tramitar cada proxecto "leva entre catro e dez anos".
Coa comunidade relegada á cuarta posición por potencia eólica instalada —con 3.907 MW, o 13% do total estatal— a pesar de contar co mellor recurso —con máis de 2.400 horas de vento ao ano—, Pazo lamenta a excesiva conflitividade. "Aléganse contra todos os proxectos. é unha inquina contra a eólica", sinalou o enxeñeiro de O Carballiño.
No foco están os 2.687,6 MW autorizados pola Xunta nos últimos meses e os 600 do Estado. A patronal sinala que "as paralizacións xudiciais e a presión de plataformas supostamente ambientalistas" ameazan moitos dos parques e, con eles, os proxectos industriais que están condicionados á firma de contratos bilaterais de subministración (PPA) de enerxía renovable a un prezo estable.
O futuro de Alcoa
Pero, a necesidade de enerxía "barata" vai máis aló de iniciativas como a biofábrica téxtil de Altri en Pas, a planta de P2X-Europe e Greenalia para producir combustible sostible para avións en Curtis ou as diferentes plantas de hidróxeno verde proxectadas. Pazo recordou que a industria electrointensiva operativa precisa prezos competitivos e sinalou que Alúmina retomará a produción de aluminio en San Cibrao en 2024. O apagado das cubas da electrolisis —que copaban o 23% do consumo eléctrico de Galicia— deixouse notar na demanda, que en 2022 foi de 13.760 GWh, o que supuxo un descenso anual do 22%. Enrique Doheijo, o director técnico do estudo de Deloitte, indicou que, á marxe da decisión industrial de Alcoa, os altos prezos da luz abocaron a pemes a reducir a súa actividade, ao que se sumaron interrupcións na operativa de puntais como Stellantis pola falta de compoñentes.
Cen millóns en tributos en 2022
O informe elaborado por Deloitte constata que hoxe hai 183 parques despregados en 112 concellos. En 2022, inxectaron 100 millóns ás arcas públicas, un 16,5% menos nun ano pola suspensión do imposto sobre o valor da produción de enerxía eléctrica.
923 millóns de euros
é o impacto do sector en termos de xeración de riqueza e emprego en 2022 en Galicia. Sustenta 5.494 postos de traballo. Instalando ao ano de 400 a 500 MW, poderíanse xerar entre 1.840 e 2.950 empregos, segundo Deloitte
Un pacto social
A Ega reclama un "pacto social urxente" pola enerxía para atender as necesidades da industria e axustarse ás directrices da UE, que chama a acelerar as autorizacións e a considerar os proxectos de renovables como "de interese público superior". En setembro, a Ega e outras sete organizacións, como a patronal do metal Asime, CC.OO. e UXT, integraron a Mesa polo Desenvolvemento Renovable e Industrial de Galicia.
A utility da Xunta
Con respecto á capacidade da sociedade público-privada exposta pola Xunta para impulsar novos proxectos renovables implicando a axentes locais, Manuel Pazo dúbida da súa efectividade por condicionantes como a limitada capacidade de endebedamento público. "Teño as miñas dúbidas", manifestou Pazo, que si ve idóneo a participación público-privada para promover parques experimentais como o de Sotavento.