Preocupada tras un 2022 no que se instalaron apenas 28 megawatts (MW) nos montes galegos, máis outros oito no que vai de 2023, a Asociación Eólica de Galicia (Ega) —que se fixou un obxectivo de entre 400 e 500 MW anuais para esta década— lanzou este martes unha advertencia. A patronal ve en risco a execución de 32 proxectos industriais expostos baixo o paraugas dos fondos Next Generation se non se desprega a potencia renovable que precisan para ser viables. En total, a Ega estima que estas iniciativas suporán un consumo adicional de electricidade de 8 teravatios/hora (TWh) ao ano. Para responder será necesario despregar 4.000 MW de nova potencia.
"Está en xogo o futuro industrial de Galicia; están en xogo todo tipo de investimentos", advertiu o presidente da Ega, Manuel Pazo, na presentación do estudo de impacto económico e social da eólica en 2022, elaborado por Deloitte. Os promotores inciden en que "a revolución industrial" que se está xestando suporá investimentos por 6.328 millóns de euros e 14.000 novos empregos. E a comunidade non debería perder este tren.
O problema de fondo é a inseguridade xurídica. O sector está pendente de que o Tribunal Supremo dilucide se, como sostén o TSXG, os informes sectoriais que distintos organismos públicos deben emitir na tramitación dun parque deben obterse antes de sacar o proxecto e o estudo de impacto ambiental a información pública para que aqueles que queiran pronunciarse teñan toda a información. Mentres o alto tribunal galego interpreta a Lei de Avaliación Ambiental e a directiva 2011/92/UE neste sentido, Xunta e sector sosteñen que a norma non obriga a que os informes sectoriais existan antes do trámite informativo. O TS admitiu a trámite en abril o recurso de casación presentado pola Ega, EDP e a Xunta contra un fallo do TSXG e espérase o veredicto para antes de xaneiro.
Pazo defende que a tramitación ambiental é garantista e sinala que, mentres a UE chama a axilizar a concesión de permisos ao eólico para reducir a dependencia dos combustibles fósiles importados, en Galicia séguese o procedemento ambiental ordinario, de maneira que tramitar cada proxecto "leva entre catro e dez anos".
Coa comunidade relegada á cuarta posición por potencia eólica instalada —con 3.907 MW, o 13% do total estatal— a pesar de contar co mellor recurso —con máis de 2.400 horas de vento ao ano—, Pazo lamenta a excesiva conflitividade. "Aléganse contra todos os proxectos. é unha inquina contra a eólica", sinalou o enxeñeiro de O Carballiño.
No foco están os 2.687,6 MW autorizados pola Xunta nos últimos meses e os 600 do Estado. A patronal sinala que "as paralizacións xudiciais e a presión de plataformas supostamente ambientalistas" ameazan moitos dos parques e, con eles, os proxectos industriais que están condicionados á firma de contratos bilaterais de subministración (PPA) de enerxía renovable a un prezo estable.
O futuro de Alcoa
Pero, a necesidade de enerxía "barata" vai máis aló de iniciativas como a biofábrica téxtil de Altri en Pas, a planta de P2X-Europe e Greenalia para producir combustible sostible para avións en Curtis ou as diferentes plantas de hidróxeno verde proxectadas. Pazo recordou que a industria electrointensiva operativa precisa prezos competitivos e sinalou que Alúmina retomará a produción de aluminio en San Cibrao en 2024. O apagado das cubas da electrolisis —que copaban o 23% do consumo eléctrico de Galicia— deixouse notar na demanda, que en 2022 foi de 13.760 GWh, o que supuxo un descenso anual do 22%. Enrique Doheijo, o director técnico do estudo de Deloitte, indicou que, á marxe da decisión industrial de Alcoa, os altos prezos da luz abocaron a pemes a reducir a súa actividade, ao que se sumaron interrupcións na operativa de puntais como Stellantis pola falta de compoñentes.
Cen millóns en tributos en 2022
O informe elaborado por Deloitte constata que hoxe hai 183 parques despregados en 112 concellos. En 2022, inxectaron 100 millóns ás arcas públicas, un 16,5% menos nun ano pola suspensión do imposto sobre o valor da produción de enerxía eléctrica.
923 millóns de euros
é o impacto do sector en termos de xeración de riqueza e emprego en 2022 en Galicia. Sustenta 5.494 postos de traballo. Instalando ao ano de 400 a 500 MW, poderíanse xerar entre 1.840 e 2.950 empregos, segundo Deloitte
Un pacto social
A Ega reclama un "pacto social urxente" pola enerxía para atender as necesidades da industria e axustarse ás directrices da UE, que chama a acelerar as autorizacións e a considerar os proxectos de renovables como "de interese público superior". En setembro, a Ega e outras sete organizacións, como a patronal do metal Asime, CC.OO. e UXT, integraron a Mesa polo Desenvolvemento Renovable e Industrial de Galicia.
A utility da Xunta
Con respecto á capacidade da sociedade público-privada exposta pola Xunta para impulsar novos proxectos renovables implicando a axentes locais, Manuel Pazo dúbida da súa efectividade por condicionantes como a limitada capacidade de endebedamento público. "Teño as miñas dúbidas", manifestou Pazo, que si ve idóneo a participación público-privada para promover parques experimentais como o de Sotavento.
