Tal vez alguén recorde a polémica ao redor da situación que a asociación Centinelas viviu co Concello de Santiago o ano pasado. Este aprobara nun pleno a concesión de 3000 euros para o financiamento dunha actividade formativa dirixida a nais moi novas, unha das principais accións da asociación. "Ao cambiar o signo político do goberno despois das eleccións, decidiron non respectar as normas democráticas e negarnos tal axuda", conta Ana María Robles, a presidenta da asociación. O grupo de Compostela Aberta xustificou a decisión en base á "ideoloxía" de Centinelas. O mesmo argumento foi esgrimido para retirar as subvencións a Red Madre, pois a ambas as organizacións tachóuselles de ser provida e antiabortistas.
Os estatutos de Centinelas non mencionan nada da interrupción voluntaria do embarazo
A resposta da presidenta de Centinelas foi clara: os seus estatutos non mencionan nada da interrupción voluntaria do embarazo, aínda que como máis tarde recoñeceu a concelleira de Políticas Sociais, Concha Fernández, non os leron. A súa resposta foi que a asociación lle "soaba" que estaba enmarcada neste ámbito político, adxudicándolle unha ideoloxía política e relixiosa. O feito de axudar a mulleres con fillos, labor que comparte con Red Madre, foi suficiente para retirar a subvención, a pesar da insistencia de Centinelas de que non participan en ningún movemento provida. En palabras de Robles, "parece que o feito de axudar a mulleres que teñan fillos convértenos en sospeitosas de reaccionarias. En Galicia, cun problema de envellecemento da poboación evidente, paréceme, como pouco, unha actitude imprudente". A concelleira de Políticas Sociais non quixo facer máis declaracións que as realizadas o ano pasado, cando se referiu a "unha liña vermella política e ideolóxica" que a ONG compostelá supostamente cruzaba.
O LABOR DE CENTINELAS. Se nos falan da discriminación da muller, veñen á mente imaxes de terras afastadas, de culturas alleas, gobernos despóticos e países subdesenvolvidos. Doe recoñecer que a inxustiza tamén florece na vella Europa, baluarte e defensora dos dereitos humanos, pero cega á hora de protexer aos seus fillos máis maltratados. Doe admitir que na escandalosa cifra dos excluídos, as mulleres lideran a porcentaxe. E máis aínda coa recente crise e as consecuencias que esta trouxo consigo.
Neste contexto socioeconómico "unha muller con fillos ao seu cargo e que estea soa, cun tecido social e familiar escaso ou inexistente, se cabe, ten unha vulnerabilidade altísima", advirte Robles. Moitas ven indefensas, ás veces sen formación académica, poucas habilidades sociais, incapaces de buscar emprego e por encima con serios problemas de autoestima. A sociedade mira para outro lado, afastando os seus ollos desta desagradable vista. Son as historias, moitas veces dramáticas e inaceptables, que chaman á porta de Centinelas.
Tratan que as propias mulleres sexan "elas mesmas axentes activas do seu propio empoderamento", di Robles
A asociación empezou hai tres anos en Santiago cun obxectivo: axudar a nais con fillos en risco de exclusión social. A pesar das axudas de Goberno e institucións, o labor de Centinelas é estar aí para acollelas e axudalas a saír adiante. Son nais que están soas e sen recursos na súa tarefa de criar aos seus fillos, e o que esta asociación fai é guialas, informalas, acompáñanas no proceso de acudir a servizos sociais, danlles formación para saír ao mercado laboral e ofrécenlles un espazo para atoparse con outras mulleres coas que poden facer o camiño cara a unha vida digna.
De todos os seus labores, formar a estas mulleres é a máis importante, retomar os estudos que nunca acabaron ou tomar cursos que faciliten a procura de emprego. Tamén traballan para que saiban adaptarse á sociedade, a ter amor propio, a crianza dos fillos e sempre mirando por que "elas mesmas sexan axentes activas do seu propio empoderamento".
En paralelo a isto, aínda que só cando a situación o require, facilítanlles ás nais produtos básicos, como alimentos, produtos de hixiene, material escolar, a fin de cubrir necesidades antes de traballar a longo prazo.
Ademais, dispoñen dun banco de recursos para obxectos que obteñen en calidade de préstamo, como cadeiras de bebé, berces, roupa de nenos... cousas que devolven unha vez xa non as necesitan. Isto cumpre un dobre propósito, por unha banda, elas mesmas son partícipes e responsables do seu propio itinerario de reinserción, por outro, dálle á asociación a garantía de que recuperarán o prestado en condicións óptimas. En palabras da súa presidenta, "este é o noso particular graíño de area á loita contra o consumismo descarnado".
REFUXIADOS. Os refuxiados sirios levan ocupando as noticias durante os últimos meses, pero aínda que xa non salgan nos xornais ou nas redes, o resto de inmigrantes, subsaharianos, magrebís, latinoamericanos, de Europa do Leste... seguen chegando a España de todas as esquinas do mundo, fuxindo dos seus infernos particulares. Moitos pasan a engrosar as filas dos excluídos. Sen formación, experiencia ou coñecemento algún que lles permita saír da súa situación, moitas veces sen saber español, as mulleres migrantes vense coas mans atadas para dar a elas mesmas ou os seus fillos unha vida minimamente digna.
Centinelas pon en marcha programas de integración, alfabetización e formación para inmigrantes
A resposta da asociación compostelá é pór en marcha programas de integración, alfabetización e formación, para as mulleres que xa forman un nutrido grupo dentro das máis de cen que Centinelas atende na área metropolitana de Santiago (ás veces desprazándose aos veciños municipios de Ames e Padrón).
TODA AXUDA CONTA. Esta non é unha potente ONG de alcance global. Sen grandes doantes, Centinelas sae adiante coas subvencións da Xunta, que lles permiten desenvolver programas concretos de igualdade, inserción ou alfabetización. Para o resto de actuacións, sobre todo as de tipo asistencial que adoitan ser as máis apremiantes, contan coas doazóns privadas e as cotas dos socios, que supoñen unha cantidade mínima. Para Robles, é "unha sorte contar cun gran grupo de colaboradores, persoas que cren que a solidariedade e o feminismo non se xestionan nos salóns, senón que se deben encarnar nas realidades concretas de mulleres que máis que vivir, sobreviven."
AO PÉ DO CANÓN. A pesar dos inconvintes, a asociación espera seguir adiante no seu labor: "Queremos seguir na nosa liña de acoller, acompañar, e pelexar pola dignidade das mulleres". Con todo, cara o futuro preocúpalles o "carácter hereditario da exclusión social", pois no actual contexto de crise, aos nenos seralles moi difícil liberarse da pobreza na que viven as súas nais. Por iso traballan nese aspecto, para que este vínculo nai-fillo se converta nun acicate, e non unha carga, para seguir loitando por saír da súa situación e conseguir a necesaria independencia que todo ser humano merece.
