Aguantar uns anos máis
CANDO namoramos nós todo é perfecto e sen tacha ningunha —e mira que nos metemos en lerias por amor ou cousas que se lle parecen—, pero cando namoran os outros, ai amigo, tempo nos falta para poñelos podres. Cita Eva Moreda ao antropólogo Lisón Tolosana nunha listaxe de motivos que facían o matrimonio desaconsellable nos tempos de antes: seren de parroquias diferentes, estar viúvos, casar vellos, ter idades desproporcionadas —para que logo digan que o do Machado malo e Leonor era normal daquela— andar con présas excesiva polas nupcias, non vir a xeito, ser un tipo raro el ou máis parvos do aceptable os dous.
Pois co da xubilación pasa un tanto o mesmo. Se alguén alcanza esa idade na que pode retirarse, axiña parece que ata estorba e ten que deixar vía libre no choio; pero cando nos vemos na situación e andamos ben, medio contentos, entón non prúen os anos e xa haberá tempo de pensar que facer ca vida. Isto do traballo ten para os galegos algo de relixión verdadeira e medida do que tal vale unha persoa. Especialmente se exerce tuzaramente, sen intromisións e sen preguntas. No caso de termos aquí uns xuízos de Nuremberga —cousa improbable: as decisións firmes non son o noso— e sentasen no banco os da conferencia de Wannsee, habiámolos absolver porque eran xente moi traballadoriña, sempre mirada para que non faltasen trens e chegasen sempre en horas. Xosé Ramón Gayoso ten unha ética laboral semellante —no de eficiente, non polo de malvada— e aínda por esas non lles chista a algúns: como parece que só traballa un día á semana —ou ao ano, se só o ves cando as badaladas— e leva aí cobrando dende outra era xeolóxica, hai quen protesta ante a súa soa presenza, e dinlle cheos de insensatez Gayoso, retírate, os moi fans pasivo-agresivos da novidade.
Mamá, retírate, é o que lle suplican os fillos a unha señora de Lugo. Ten unha peletería e oitentaebastantes anos. Contra todo prognóstico o negocio ha tirar un algo para arriba ultimamente; hai moda entre a rapazada de pedirlle ás vellas eses abrigos que deixaran de levar cando os hippies guindaban pintura ás señoras por aquilo do maltrato animal —e un pouco por ser mulleres tamén— e irán aviados os fillos porque pola porta entran, fermosos como un gol no minuto 90, clientes primeirizos. Eso ten que darlle moita vida á señoriña. Ben envarada, rexa, esa permanente esculpida nunha arte só ao alcance de alguén da mesma quinta, un know-how en maior perigo de extinción que a dos zoqueiros ou as ferreiras de Taramundi. O reporteiro chántalle o micrófono e parece un milagre que non transmita electricidade estática. Seica temendo unha explosión pregunta incrédulo sobre a súa reticencia a deixar de traballar, el, que o mandarán despois ao Piornedo a papar frío nunha conexión que consistirá en: e logo está a nevar? Abofé que neva.
—Eu sigo ca tenda polas clientas, que xa son case amigas. De moitos anos. E a min isto gústame, mantéñome ocupada. Eu para monear na casa non sirvo.
Un locker de Amazon no baixo
Os fillos ocórreseme que non queren que a nai descanse ou montar no baixo un locker de Amazon; será que lles coide dos netos. Pero mamá ten outro plan. Vivir a súa vida.
Como participar do ecosistema, ela e as súas amigas-clientas, desta cafetaría. Os seus visóns parte de decorado. O zunido das alfaias, fío musical entre culleriñas do café e historias de sitios que pecharon e xente que xa morreu. As permanentes trazando un skyline volátil e avultado sobre eses sofás de coiro beige.
Cando abriu todo era moi elegante, moi caro e aceptablemente moderno; de maneira que así quedou, presumindo de calidade e gusto, esa pel, ese cristal, ese inox. Un mundo de pequenos rendistas —dous pisos con ascensor e ventás cambiadas, igual tres prazas de garaxe non moi amplas— onde pode meter algo de respecto tanto ouropel pagado en pesetas, pero que o máis sofisticado que ofrece é un sándwich mixto.
Os camareiros son outra cousa. Cerimoniosos, serios pero cordiais, vestidos ao xeito —ao xeito antigo— e a Deus grazas, sen tatuaxes nin estremonías visibles. Case da familia para moitos, xubílase o que máis horas botaba. El non anda moi conforme pero haberá que aceptar a situación. Décadas sen faltar, sen unha mala cara, unha tacha. Medrou pobre, vén de lonxe, abre cedo. Ao mediodía durme no coche. Chega á casa de noite, antes para no Bar Zúrich da parroquia tomarlle algo. Dóelle que toda esa experiencia quede sen poder transmitir na casa, que a xuventude de agora nin sabe traballar nin quere aprender. Quen lle dera poder resistir sendo alguén e aguantar un pouco máis.