Un biscoito a xeito de epitafio
ESCOLLEU Daniel Chapela (Meiro, Bueu, 1999) traspasar unha complexa porta para activar as súas inquedanzas poéticas que agroman agora en Biscoito de laranxa, editado por Galaxia, convertendo este monllo de poemas nun valente exercicio de esculca íntima que xorde da perda na familia, desa figura cuxa sombra xera toda unha serie de reflexións sobre o vivido ao seu carón, mais tamén do baleiro que queda, e de que maneira esa nova situación muda todo un ecosistema do fogar no que ese nome se converte nun deses nomes de fume, recuperando o termo que creou outra gran poeta de Bueu, Miriam Ferradáns.
Dividido en dúas partes, Biscoito de laranxa, paira sobre unha dobre paisaxe íntima, en primeiro lugar o que xorde da propia figura do ser ausente, o que, baixo o título de Ti e, como moi ben escribe Daniel Chapela, convértese en "os sucos daqueles que pasaron por nós"; namentres que a segunda parte do poemario, Nós, supón unha achega ao resto da tribo, ao que queda, a ese "prezo da verdade, do amor, da familia". En ambos capítulos Daniel Chapela envórcase para poetizar eses afectos, algo en absoluto sinxelo xa que o poeta non elude achegarse aos espiños, a esas tensións que sempre agroman nas contornas familiares e que non sempre fan deses afectos un ámbito de acougo propiciando unha serie de tensións que se converten en dúbidas, en preguntas que asexan ao longo destas páxinas nas que xunto á sensación de dó tamén a inquietude ocupa un máis que interesante espazo e ese, quizais, sexa o gran mérito desta primeira obra, o non eludir esas friccións, deixando todo en beneficio da mera evocación dese sempre duro sentimento da perda e da ausencia do tempo seguinte.
Daniel Chapela entoa daquela esa incomprensión do mundo que queda tras o trauma, cómo ese espazo físico muda nun espazo fosilizado e cómo ese biscoito de laranxa, no que se contén o tempo feliz, os instantes de ledicia da infancia, nos que un sabor é tanto como un triunfo da paz e de valorar o instante no que todo está ben, convértese nun epitafio no que se conxuga a dozura coa mágoa dunha maneira tan poderosa como impactante no lector. Despois do que supón a conmoción da morte xorde tamén unha valoración do vivido, do que debería ser unha aprendizaxe do devir da vida cara un futuro na que moitas veces se ensinan demasiadas cuestións de índole material mentres os elos do núcleo da familia, e todo o que supón ese tecido, ás veces tan poderoso como fráxil outras, nunca ten a atención necesaria para o que sería unha lección desas que sentimos como importantes, aínda que impartila nunca sexa fácil.
Outro elemento a suliñar no contexto do poemario é o vencello desa ausencia coa contorna, cunha terra e cun mar, que forman parte dese latexo territorial tan concreto como as abondosas terras de Bueu. Así é como nestas páxinas a firme unión coa terra, as leiras ou as vides non deixa de ser parte dese proceso que remata cos nosos corpos soterrados nesa mesma terra.
"As perdas nunca terminan de coser", escribe o poeta. E parte desas puntadas son as que nos ofrece Daniel Chapela nunha estrea que abre todo un futuro de posibilidades literarias, e que permiten achegarse a esa dor dunha maneira máis intelectualizada, que se ben non lima a mágoa cando menos serve para facer de nós unha lección máis arredor do que somos e de qué maneira dixerimos o que supón a perda dos seres queridos, algo para o que nunca estamos preparados, facendo das nosas reaccións algo imprevisible.
Poesía do transo que aquí alumea no desconcerto. Un lúcido epitafio que se nutre do amor e fai da ausencia unha maneira de entender, de calibrar, non só unha ausencia, senón a valentía das que quedan, desas mulleres que baixo o negro do loito agochan unha inesgotable forza que se converte en alento para os demais, un amor que non deixa de ser máis que unha lección de vida.