As paisaxes da memoria

O museo Marco volve a poñer ante os nosos ollos unha obra non excesivamente coñecida da nosa plástica e que vén a redescubrir un extraordinario traballo dun deses nomes que os discursos oficiais tenden a esquecer en base a non sei que perversas decisións, pero cuxos autores resisten no seu férreo camiño creativo e cando atopan unha oportunidade como esta o que fan é poñer en evidencia a todos eses discursos, ao tempo que deixan o abraio no visitante que ante as súas pezas entende a súa valía e capacidade de suxerir dende o artístico.

É evidente que isto responde a unha liña clara de traballo dende o Marco, grazas ao magnífico coñecemento do seu director, Miguel Fernández-Cid, dun ámbito artístico determinado no Estado, no que moitos nomes se viron orelados das grandes promocións institucionais, situados fóra dos absurdos canons oficiais, pero cuxa obra paga moito a pena. Vímolo non moi atrás no tempo coa excelente mostra adicada ao pintor Juan Giralt, comisariada polo seu propio fillo, Marcos Giralt Torrente, e confirmámolo agora con outra mostra de excepción, a de Alfonso Galván (Madrid, 1945), baixo o comisariado do director do Marco, na que o visitante non deixa de preguntarse onde estaba agochado este pintor?, por qué non sabemos nada del?, cómo unha pintura e unhas capacidades como as súas non estiveron e están máis presentes no noso sistema artístico?

Preguntas que enmudecen en canto percorremos unha pintura absolutamente fascinante dun marcado carácter persoal, que emerxe do poder da memoria para conter imaxes e sensacións que agroman ante o lenzo. "Podo pintar de memoria porque observei moito a natureza. Aprendín o contacto coa paisaxe: visual, olfactivo e táctil", afirma Alfonso Galván, e o certo é que tan só hai que deixar pasar uns minutos ante as súas obras para confirmar esas palabras. Cadros dos que emerxen todas esas sensacións vencelladas cos nosos sentidos, atrapados e concentrados nesas superficies. Un semella ulir esa vexetación, escoitar os sons dos que nela habitan, sentir o contacto coas circunstancias meteorolóxicas e mesmo se ten o desexo de tocar esa superficie para capturar esas texturas da natureza.

Ao longo da exposición atopamos dúas grandes series, unha que a podemos relacionar co desenvolvemento dun contexto africano e outra vencellada a unha lírica atmosfera oriental, que ten que ver co seu traballo de tradutor e ilustrador do Daodejing, libro de aforismos poéticos chineses. Dous espazos con dúas sensacións ambientais ben diferentes, pero que no fondo, na súa cerna, responden a unha mesma cuestión, a de reflectir unha identidade allea dende a propia identidade do pintor. Nesa identidade é na que conflúen aspectos como o da memoria, as historias persoais, o contacto co territorio. lecturas, sendo todo iso quen de abrir unha nova ollada dentro do lenzo, capaz, dende ese argumentario, de xerar unha narrativa da representación, con figuras cheas de misterios que nos asaltan na paisaxe, con relacións do home co territorio que nos falan dese elo ancestral entre o ser humano e a natureza e cómo ambos conviven entre non poucas tensións e que no caso das pezas relacionadas con Oriente teñen na caligrafía oriental outro elemento máis que lles engade un valor que todos intuímos, aínda que non sexamos quen de comprender, pero xa por si mesmas esas letras son toda unha obra de arte.

Obras que teñen unha sorte de cimeira no seus longos murais que xorden coa correlación de diferentes paneis que á vez que fraccionan o horizonte o posicionan ante nós dun xeito fascinante pola súa beleza, pola capacidade de suxerir o escenario e mesmo pola destreza técnica den quen é quen de recrear esa natureza indómita, salvaxe, chea de misterios e dunha vida que sabemos da súa presenza aínda que non a vexamos.

En definitiva, a mostra que nos propón o Marco é moito máis que a descuberta dun pintor para moitos de nós, converténdose nunha fascinante viaxe da man da pintura cara ao territorio dunha memoria na que realidade e imaxinación fan do espectador un asombrado cómplice que xa non esquecerá o nome de Alfonso Galván.