Cunqueiro e o gato negro

CAIXA ABERTA, roupa non demasiado informal —tampouco arreglado en plan traxe; hai que evitar ser confundidos co da funeraria ou, sexa por influencia do protocolo das vodas, co protagonista da velada— e nunca máis distraccións que unhas revistas que andan por aí ciscadas, e que nunca ninguén le, e que titulan como Solpor, Adeus ou Podedes quedar tranquilos.

Á porta de cada sala puxeron unha pantalla co nome do finado e os horarios das visitas, como se fose a parada do bus; xa que estaba o gasto feito e o sistema parece admitir imaxes, ocorréuselles meter fotos do defunto. Algún vídeo tamén se viu. A idea en si non é mala, que hai ben xente á que se lle coñece polo alcume pero tampouco resultaría apropiado lerlle Ramiro do Leidi’s, de 16 a 21. Logo fóra, no cigarro, co café da máquina que fumega entre a chuvia que non dá filtrado o soportal, arredándose discreto dos familiares que saíron tomar o aire, coméntase que tal invento non ten xeito ningún, que anda entre o sinistro e a falta de respecto. Inda hai quen rexeita as lápidas con foto, cousa que terá como cento cincuenta anos, e xa estamos con estas audacias multimedia de corpo presente. Pero sen maior drama, que os tanatorios non son lugares onde opinar forte nin con excesiva seriedade.

O certo é que algunhas das imaxes son mellorables: a vella, xa nas últimas, co respirador enganchado; o outro señor que a derradeira vez que lle sacaron unha foto foi no verán de Sonia y Selena cando a comuñón da neta e o vemos pixelado e indistinguible; este rapaz, caixa pechada porque os coches xa se sabe, que só tería medio presentables as de festa cos amigos, que aparecen eles recortados e a mandíbula del apuntando a Budapest. Un bo uso da intelixencia artificial sería este: faime unha foto de tal persoa para o seu velorio, que salga afable e repousada, e outra máis cos netos todos.

Este señor que está na caixa aplaudiría a idea, supoño, inda que deses netos ningún acudiu ao velorio. Os vellos andan fóra e a máis nova transita nesa idade na que outros xa reciben a encarga de representar á casa nestes lances, e xa performan como octoxenarios inda que vaian ao instituto, pero a coitada inda non está preparada e disque non para de chorar do moito que lle quería ao avó. E iso que a el nunca lle fixo moita gracia porque claro, eso de ser negra e que lla presentasen sendo xa pícara, a pouco de baixala da longa viaxe en avión.
—Pero papá, é neta túa igual que os demais.
—Igual igual non é.

O chocolatiño de Cunqueiro

Álvaro Cunqueiro tamén tiña un neto negro e parece que tampouco andaba moi conforme. Preguntábanlle polos fillos e respondía orgulloso que un lle saíra notario, e que tamén escribía un algo, e outro andaba nos Estados Unidos e lle dera un neto que cando viña a Mondoñedo era "un chocolatiño moi saboroso". Eu penso en descargo do meu amigo que máis ben o dicía no antiamericanismo tan do seu tempo. Se lles dese por reconciliarse a el e ao Celso Emilio poderían romper o xeo falando mal dos americanos, se o de Celanova ata fixo un poema contra a coca cola. Ata Otero Pedrayo escribiulle a Paco del Riego que viu a un cura nunha taberna a comer con pepsi e lle entraron as ganas de chorar. O sobriño de Cunqueiro, o médico Miguel Cabanelas, deulle tremendo desgusto cando foi estudar a Chicago. 
—Pero que vai saber esa xente, que só sabe arranxar as cousas complicándoas!

Tampouco lle facía nada de chiste que a Otan a manexasen eles, e que seica mandando Carlomagno podería cambiar de opinión. E logo cando a bodega de Murat foi vendida a un millonario de Wisconsin ou por aí picouse moitisimo ca idea de que uns viños tan civilizados, tan do gran século francés, fosen parar á casa dun iaqui ou un indio.

Proíalle o tema igual porque un deses viños era o seu favorito, un Château d’Yquem, un Sauternes, un que é carisimo. Probouno unha vez —convidado polo seu editor, Néstor Luján, nos tempos nos que os libros daban cartos— e decidiu tal cousa. Vinícius comprou un reloxo, feo a morrer, que custa como media diocese de Mondoñedo.  O futbolista seguro que xoga a crear imaxes ca intelixencia artificial onde todo o mundo lle quere e gaba. Na funeraria alguén con traxe pregunta se a foto de IA do avó cos netos a quere natural ou, con eufemismos, arreglada.