Libraría, museo, libraría

OS CAMIÑOS da crítica literaria son inescrutábeis. Levaba eu uns días mergullado na lectura de Os prometidos, o grande clásico da novela italiana do século XIX obra de Alessandro Manzoni, coas súas paixóns desatadas na Italia dominada polos españois e o Conde-Duque de Olivares. Quería traérllelo a todos vostedes, de verdade, pero caeu nas miñas mans a nova publicación de Librerías, de Jorge Carrión, editado tamén por Galaxia Gutenberg, por certo, e non tiven outra que dar un golpe de volante e falarlles de libros, que, en esencia, é sempre o tema desta columna.

Librerías vai diso, de librarías de todo o mundo, percorridas cunha especie de pasaporte tácito e imaxinario por Carrión. O autor tivo a enorme fortuna de viaxar por todo o mundo na visita destas tendas, polo que a súa experiencia resulta excepcional. Ademais, e como resulta lóxico en alguén que investiu tanto tempo rodeado de libros, ocorre que Carrión sabe moitísimo de literatura e escritores, polo que a súa narración ofrece permanente entretemento e non ten nada que ver coa xeografía ou o consumismo. Non estraña que o libro se convertese nun clásico e que mereza unha reedición neste 2025, á que o autor aporta un novo final...

Non obstante, deixaranme dicirlles que o mellor do ensaio —no sentido máis puro do termo, o de Montaigne— de Carrión é a lectura que cada un pode facer del. Non somos moitos os que imos polo mundo con eses plans. Eu son un deles: a familia, sobre todo a parte máis nova, sempre anda a queixarse de que as miñas viaxes consisten en ir as librarías, aos museos e dos museos ás librarías, con paso intermedio por algún restaurante no que se poda comer algo típico do lugar –ou unha grande cadea de comida, cousas de viaxar con pícaros–. Pero os que preferimos ese xeito de viaxar polo mundo creamos as nosas xeografías e podemos comparalas coas do autor.
E é que hai que ter en conta que preto de calquera monumento que vostede poda lembrar hai unha libraría.

Gústalle pasar polo Chiado en Lisboa? Alí está Bertrand, a libraría máis antiga do mundo e unha das grandes protagonistas de Carrión; a Torre Eiffel? Camiñe dez minutos e atopará Gallimard, que é a miña favorita en París e non a de Carrión; o Empire State Building? Un paseíño duns minutos cara ao sur de Manhattan e alí está Strand, cos seus centos de millas de andeis; as Ramblas de Barcelona? Quince minutos, un xiro á esquerda e estamos en La Central. E esta viaxe nin sequera inclúe, por exemplo, a miña favorita: a Mollat de Burdeos, todo un templo da lectura.

Hai moitos xeitos de percorrer o mundo e un dos máis divertidos é a través dos libros. No epílogo a esta nova edición, máis dunha década despois do orixinal, retrata ademais Jorge Carrión a relación cos libros de toda unha xeración: a dos rapaces e rapazas de provincias (Lugo, Tarragona, Córdoba, Asturias) criados nos primeiros 80 arredor das enciclopedias, os libros que viñan de agasallo con elas e as coleccións dos xornais —pasto agora das librarías de segunda man—, primeiros das familias en estudar Letras, derradeiros construtores de bibliotecas domésticas —o libro electrónico xa manda despois milennials— e, ao cabo, coñecedores do mundo primeiro a través dun libro, preferiblemente unha novela, e despois a través dunha visita ao lugar de onde saíu a obra mestra que nos engaiolou.