Opinión

Pedalear coa estratexia do ourizo

Xabier Cid coñece todos os estratos da sociedade. Agora viste unha chaqueta dun gris case azul para unha consultoría sobre a que non pode falar. Leva a chaqueta axustada ao corpo. Séntalle ben porque ten esa delgadez poderosa dos deportistas. Practica atletismo de correr e monta en biciletas verdes dende que o coñezo. Hai dous anos repartía comida.
Xabier Cid. EP
photo_camera Xabier Cid. EP

XABIER TEN 46 anos, pero podería mentir cunha rebaixa xenerosa sobre a cifra do DNI. Insiste en que non pode falar do seu traballo actual. En realidade nunca falou dos seus traballos. Nin cando era periodista en Santiago, nin creador de contidos dixitais, nin profesor de Galego nunha universidade de Escocia, nin repartidor –e o seu xefe era unha aplicación no móbil–, nin guía turístico. Agora cala sobre a ocupación misteriosa que lle require traxe.

Vai por volta de vinte anos que nos tratamos. Compaxina o cariño co que me fala co hermetismo de ourizo a respecto da súa vida. A Xabier Cid (Ourense, 1975) non hai que preguntarlle, hai que agardar con estratexías de caza a que el decida revelarche os secretos. Adoita facelo por escrito e en público, coma esas persoas que son descoñecidas na casa e informan á familia das súas inquedanzas e ambicións nun programa televisivo.

Eu sabía que escribiría un libro sobre distribuír comida a domicilio. O único truco con Xabier é agardar a que el decida que chegou o momento de facer a Revelación, a resposta a todas esas preguntas que levas anos facéndote. Empezou a abrir as cortinas de pedalear con encargas co poemario As bicis e agora volve con 10.000 millas de andar na bici, nunha edicións amarela, suave e preciosa de Xerais. O texto é unha crónica de 17.000 quilómetros circulando por Glasgow e outras cidades escocesas entre 2018 e 2020. Argumenta que se lle acabou o traballo como profesor de Galego en Stirling, que estaba tasado no tempo a tres anos. "Cheguei a primeiros de 2018, doído, canso logo de case unha década coimpulsando un proxecto empresarial que me ripara as enerxías e as ilusións, ferido como despois dunha batalla sentimental, dun divorcio, desquerido dos amigos e aborrecido das pantallas, da miña forma de vida. Quizais necesitaba un labor que me sandase, que me devolvese a fe en que as cousas podían facerse".

Pero auga e o vento non son o peor. "Manca a invisibilidade máis cá choiva e o vento contra a cara"

Pedalear supón un esforzo de pernas acompañado pola inclinación cara a adiante de todo o corpo. "Co paso do tempo o corpo eslumíase e vai adoptando esa forma enferma dos ciclistas. Débil e branco nos peitos, algo avultado na barriga, robusto unicamente nas pernas". Cada traballo ten o seu corpo: os taxistas teñen "un corpo mol e rebrandecido" e os labregos, "o lombo agretado".
—Abriron un ximnasio en Stirling. Estaba moi ben para o tamaño da miña vila. Pensei en apuntarme, pero despois pensei en que facía sempre bicicleta e en que, se repartía comida, aforraría a cota mensual e por riba gañaría cartos.

Non se matriculou no flamante ximnasio, senón en varias apps de levar comida a domicilio. "Foi o labor máis fermoso que tiven nunca". Molestoulle un tuit de Antía –descoñece quen é Antía– sobre que "algúns días era mellor non pedir comida ás casas, que a neve o frío o temporal os avisos do parte, que as nosas condicións laborais eran moi malas, que mellor non facernos sufrir. Da dor da súa espiña nace este libro, esta resposta".
Xabier expón o seu punto de visita:
—É un traballo flexible. Ti decides cando traballas. Podes apagar o móbil se chove.
Hai compromisos e incentivos.
—Debes ter unha reservada unha hora para traballar obrigatoriamente. Se chove, as empresas ofrécenche máis por reparto, pasan de 4 euros a 5’5 euros. Eu decido se me compensa pasar frío. Se Antía quere opinar que nos pregunte e que nos dea máis propina.

Pero auga e o vento non son o peor. "Manca a invisibilidade máis cá choiva e o vento contra a cara". Xabier Cid pasou de ter un traballo cun resalte público "a desaparecer". Converteuse nunha sombra que aparece tras a porta e trae uns paquetes con arroz tres delicias ou pescado rebozado e fritido con patacas, tamén fritidas.
—Doe, pero esa rozadura ten a vantaxe de que ver sen que te vexan. Hai clasismo, un rapaz de 16 anos pechoume a porta nos ollos. Pero aprendes a vivir con esa presión.

"Para alguén que chegou razoablemente arriba no que facía, que entrou en baños que tiñan as toallas brosladas coas iniciais do director xeral; para unha familia que tiña todas as súas esperanzas postas en horizontes máis brillantes –e que pagou a súa peaxe en telas–, o consolo da paisaxe do esforzo é de pouco alento. Enténdoo". Xabier seguiu coa estratexia do ourizo para calar sobre que era repartidor. Contouno á comunidade antes que aos pais. Durante meses ocultoullo á súa parella. Foi sinxelo. Daquela non vivían xuntos.

Despois de frecuentar un domicilio acababa por establecer "un afecto" cos veciños

Escribiu o poemario As bicis. Déronlle un premio en Carral. Pediu aos pais que fosen recollelo porque el estaba en Escocia. Eles quixeron coñecer o tema do libro.
—Trata sobre o meu traballo.
Eles acabaron por asumilo, "a pesar de que era un paso atrás porque ambos os dous estudaran na universidade e son persoas cultas".

Xabier seguiu visitando casas poderosas, coma cando gañaba un soldo potente, tamén casas míseras; aínda que soamente vise un recurte da vivenda, uns metros cadrados de casa a través da porta que lle abrían.
—Hai diferenza nas encargas. Os ricos piden comida asiática. As cadeas de hamburgueserías instálanse nos barrios máis pobres. Era divertido ir mirando para o chan. Atopaba cartos. Os ricos pagan con tarxeta, así que atopaba moedas nos barrios pobres. As clases baixas non se agachan recoller as moedas. Arredor dos Burguer King e dos McDonalds gañaba bastantes euros. As diferenzas económicas xa as ves no coidado dos xardíns, no que tiran ao lixo, nos olores, no xeito de vestir,... A empresa deunos un curso para recoñecemento do maltrato. Se ves moitas botellas e nenos mal vestidos avisa, Se ves consumir marihuana diante de nenos estate atento porque pode empeorar.

O propio escritor organizou unha ong para recoller comida sobrante da hostelería ao final do día e repartila, pero a pandemia acabou con iso. Tamén.
Despois de frecuentar un domicilio acababa por establecer "un afecto" cos veciños. Ás veces, non hai cariño, senón frustración.
—Un sábado pola mañá chamáronme para entregar un almorzo. O pedido eran catro pizzas con sesenta ingredentes cada unha: carne, nata, piña, anchoa, salsa de barbacoa,... 240 euros en total. A esas horas a cidade está tranquila, vas na bici, é bonito. Cando cheguei non había ninguén na casa e atopeime con outros sete repartidores. Roubaran a tarxeta a alguén e fixeran esa broma. Pasoume máis veces.

Deixou de pedalear con comida porque lle saíu un emprego de profesor nun colexio de Pontevedra e o Goberno anunciara que non podería traballar pola súa conta como repartidor, senón como empregado dunha empresa.
—Eu non podía facelo. A libertade de horarios permite traballar a estudantes ou a coidadores.
Antes abandonara a ocupación de guía porque debía estar dispoñible en días concretos da semana.
—Gustábame menos, pero gañaba máis cartos. Gústame dar a chapa á xente, gústame a xente, gústame Escocia e contala. Era fóra da cidade, vendo paisaxe, vendo cousas, estaba ben; pero sempre dis o mesmo. Volvería ser repartidor. Disfrutei moito. Encantaríame facelo, pero é un traballo a extinguir. Seremos substituidos polas máquinas.

Comentarios