A historia da "améndoa de pico", dos "amendoados" e doutros doces tradicionais que seguen saíndo de cociñas e fornos de Allariz, está recollida no libro "Doces e Amendoados, chocolates e licores de Allariz" de Antonio Branco Rodríguez.
Repostería centenaria
Segundo as indagacións de Branco, os antecedentes reposteros das familias Rei e Seara poderían chegar ata o século XIII, cando a actividade comercial dos xudeus instalados en Allariz facilitou a chegada das améndoas, mel, piñons e froitos cítricos e a do azucre -traído antes ata España polos árabes, no século VIII pero só para uso curativo e logo dende América-.
O azucre é elemento fundamental na repostería de Allariz e protagonista no caso da "améndoa de pico" pois este doce é unha améndoa pelada envolvida en varias capas de azucre que no proceso de "encamisado " toma formas picudas ao redor do froito do seu interior.
A repostería con azucre, améndoas e outros produtos chegados de fora de Galicia iniciada pola colonia hebrea, mantívose nas cociñas monacais e, no caso de Allariz, isto puido ocorrer na lareira do convento das Clarisas, que desde a súa fundación realizou acordos e intercambios documentados cos xudeus, polo menos desde maio de 1289.
A transmisión de receitas e combinacións de ingredientes rachou en Allariz co incendio que arrasou o convento no século XVIII pero está comprobada documentalmente a presenza de dous chocolateiros e cinco panadeiros na vila do río Arnoia en pleno século XIX.
Os doces tradicionais xa estaban nas cociñas domésticas e nalgúns fornos profesionais e de aí saíron as familias que hoxe teñen confeiterías en Allariz aínda que só a de Fina Rei e a de Luisa Seara elaboran o doce máis laborioso e antigo de todos que é a "améndoa de pico".
Catro irmáns Mosquera Rei
Na familia de Fina Rei, Miguel Ángel Mosquera explicou a GG que os seus pais fundaron a empresa co nome da nai, no ano 1971 ó xunguir a pericia dela na cociña e a del na construción e mantemento de pequenas máquinas.
"A miña nai facía moi ben os doces caseiros e para os amendoados utilizaba as obleas que se vendían polas casas naquel momento e o meu pai animouna a dar dimensión comercial a esa habilidade así que comezaron a distribuílos por tendas de alimentación".
En 1995 Miguel Ángel comezou a traballar coa súa nai e aos poucos, catro dos fillos tomaron ó relevo á fronte dunha empresa que hoxe conta con tenda propia en Allariz, Ourense e Madrid (aberta en febreiro de 2010) e abastece de "almendrados", "torta real" e "melindres" tamén a establecementos de toda España, Portugal, Francia e Bélxica.
Fina Rei ten agora 73 anos e os seus fillos José, Fran, Marcos e Miguel conseguiron mellorar a conservación dos doces que producen con ingredientes totalmente naturais e manteñen unha elaboración artesá desde o amasado ata o empaquetado.
"O que nos define e fai sentir especiais neste mercado é a elaboración da améndoa de pico cuxa receita deron as monxas clarisas ao meu pai nos anos 80 e é o doce máis antigo de Allariz", agregou.
O repostero definiu ese doce como "reflexo de constancia e exquisita laboriosidad", e eses son precisamente os motivos polos que está en vías de extinción.
A "améndoa de pico" dos fillos de Fina Rei só se vende ao público en Allariz ou por encargo e manteñen unha pequena produción con empaquetado especial que, nun 90 por cento, destínase a agasallos e recordos, como os adquiridos por familias emigradas en Arxentina que o levan como "tesouro da súa infancia", segundo Miguel Ángel.
Luisa Seara non quere facer máis ''améndoa de pico"
A segunda familia que conserva a receita para este doce exclusivo é a de Luisa Seara, propietaria dunha confeitería histórica en Allariz.
Seara garda celosamente os últimos quilogramos deste doce que elaborou hai cinco anos, para que a súa familia os venda cando ela falte porque, segundo explicou, agora non pode facelo pois o proceso é moi laborioso e precisa calor controlado e orixinado por carbón.
"Logo de pelar as améndoas, eu colocábaas nunha pota especial de cobre que fixo a miña nai e engadía aos poucos o azucre de forma que as améndoas quedaran envolvidas en varias camisas doces e para iso fai falta moito calor o primeiro día, logo conseguir que o azucre caia en hebras sobre o froito e darlle voltas cos dedos protexidos durante os dous primeiros días, cando necesitan máis calor e queiman", explicou.
O proceso para 2 ó 3 quilogramos de améndoa debía continuar durante 15 días máis pero xa sen necesidade dunha calor elevada, para que o azucre fose sumando capas sobre a améndoa e tomando a forma de picos e aspecto nacarado.
A nai de Luisa facía este doce e ela axudouna desde os nove anos para logo vendelo nunha confeitería que as comercializaba como "agasallo exquisito".
A "améndoa de pico" de Luisa e a súa nai nunca se vendeu nas feiras senón de forma restrinxida destinada a ocasións especiais e tamén o levaban os homes que traballaban nas segas de Castela para obsequiar aos seus xefes, segundo Seara.
A confeitería "Luisa" de Allariz está atendida agora por unha das súas fillas pero segundo a confeiteira, non se anima a seguir a súa senda na elaboración dos picos.
A "améndoa de pico" na literatura
O doce máis antigo de Allariz foi cantado por Curros Enríquez que o definiu como "enxame de estrelas" na Voda de Einibó e polo premio Nadal e Nacional de Literatura, Alfredo Conde, que lle dedicou un escrito que acompaña cada paquete de "améndoas de pico" que sae da empresa Fina Rei.
