O fulgor e as maniotas

Juan Carlos Onetti /AEP
Juan Carlos Onetti /AEP
Véxome postrado na cama non por enfermidade nin doenza, senón por algo máis sinxelo. Por arrogancia. Por pensar que o corpo non ten os anos que ten. Con certa frivolidade podo afirmar que bastan unhas boas maniotas para collerlle cariño ao movemento rutinario.

CONSIDERO que o meu corpo é o de alguén con costume de exercitarse. Considero iso e erro. Ten, certamente, costume dunha cousa, pero non de percorrer 18 kilómetros nunha mañá e botar a tarde en máis actividade física. A consecuencia foi clara. Cheguei case de xeonllos á cama e hoxe cada cambio de postura supón un sufrir muscular. O corpo quence co sangue, pero ignora o sangue as limitacións da masa que o contén. Toda a vida insuflada, toda a hormona inhibidora de exceso; nada permanece cando remata o acto.

Pensei ao comezo en Juan Carlos Onetti e os seus 12 anos encamado. Nese caso, iso si, de xeito voluntario. Decidira o escritor uruguaio deixar fóra o mundo e renunciar a nada que non fose o xornal, o whisky, os libros e o tabaco. Vira o que tiña que ver. Onetti atopou na cama un xeito de vida. Conta a lenda que o can do escritor estaba tan pouco afeito a velo de pé que, cando o facía, tiraba do pixama do seu dono ata levalo á cama de novo. Pensei na súa filosofía e afoguei, quizais porque o mundo chama por min aínda.

Joan Didion pasou moitos días da súa vida encamada e baixo o edredón por mor dunha fortísima migraña que a perseguiu ata o fin dos días. Cortázar tamén chegou á cama longo tempo a causa da leucemia. Valle-Inclán e Unamuno recibían as visitas deitados por pura pose. E Marcel Proust, mestre dos encamados, merecería un estudio propio sobre as posibilidades infinitas de vivir sobre o colchón. Pola miña parte, busqueille o sentido á limitación tan particular que me toca.

As maniotas son un deses fenómenos universais cos que se convive sen cuestionamento. Pese a iso, resulta que non existe un consenso científico sobre a súa causa. Está encamiñada a cuestión, aínda que, como en todo o importante, hai varias escolas de pensamento. Os remedios dependen deses debates eternos. Mentres tanto, os sufridores permanecemos.

O nome técnico das maniotas é dor muscular de aparición tardía e acada o seu maior pico nos dous primeiros días logo do esforzo. Non deberan perdurar máis dunha semana. Tampouco hai xeito de prevelas. O máis recomendable é quencer antes da actividade e estirar a fibra muscular ao rematar, así como sacudir o corpo durante o exercicio para favorecer a circulación sanguínea. Sen perder de vista, iso si, que nada é seguro e ninguén queda libre. A todo o mundo lle chega a maniota como ao porco o San Martiño.

As articulacións son as zonas máis sensibles

A comunidade científica, con todas as batas e as gafas que supón ese termo, apoia maioritariamente a explicación das rupturas de fibras. A práctica deportiva provoca dano no músculo e a inflamación ou dor posterior débese a iso. Segundo diversos estudos feitos, as articulacións son as zonas máis sensibles. Podo dar fe.

Outras voces expertas prefiren a teoría da subida de temperatura. Segundo esta, o aumento de calor no músculo xera lesións en diferentes áreas. É posible que as células musculares acaden de 38 a 54ºC, e neses casos sucede necrose. Como consecuencia, a desaparición de fibras dá lugar a un fallo estrutural e a dor posterior.

A terceira teoría máis apoiada é a do ácido láctico, a cal vén de gañar apoio nos últimos anos. Cando as células se atopan sen osíxeno, como durante o exercicio físico, o seu metabolismo muda e pasan a fermentar nutrientes para conseguir máis enerxía. Todo isto deriva na formación de ácido láctico que se cristaliza dentro do músculo. A dor das maniotas, segundo esta teoría, provén da rotura destes cristais ao moverse.

Tolerancia ao medo

As explicacións resultan non bastar para paliar as consecuencias. Reconforta saber, pero non chega para sanar. Só o tempo pode curar a fibra muscular.
Reflexionei sobre esas outras maniotas menos estudadas, as emocionais e mentais. Pensei primeiro en todas as amizades que gastaron anos expoñéndose a filmes de terror para logo non durmir de noite. Entrenaban, en certo xeito, a súa tolerancia ao medo. As maniotas foron o insomnio e os pesadelos. Logo, fun ao máis profundo.

Desde a miña posición, confirmo a existencia das maniotas do corazón, do amor. Non importa se por ácido láctico o roturas de fibras. Hai un momento vivo e cheo de emocións no que o corpo entrégase por completo ao acto de querer. Todo é latexo, todo é movemento. Pero cando chega o momento no que se volve máis frío, afloran o cansancio, a inflamación, a dor na rutina. Logo caemos na conta do esforzo feito e vemos de novo os límites propios.

Estas maniotas son inevitables, forman parte do medrar. Este adestramento emocional de rupturas, finais e fracasos provoca que se endureza o músculo do amor. A certa altura, sempre se evita volver a ese latexar doloso. Falta saber aínda se para querer precísase dun corazón entrenado e máis resistente ou dun menos preparado. O único consello que podo estender é que os xogos de nenos, cando un xa vai maior, rompen con diversión as fibras.