MADRID. Se a principios do século XX ter un décimo premiado coas 250.000 pesetas do Gordo solucionaba a vida do agraciado e dos seus descendentes, que podían comprar, por exemplo, máis dunha decena de inmobles, agora os 400.000 euros do primeiro premio apenas dan para adquirir un nas grandes cidades.
Moito cambiou a sociedade española -e o seu poder adquisitivo, así como os prezos- desde os 8.000 pesos fortes cos que estivo dotado o primeiro premio da Lotería de Nadal, celebrado en Cádiz, en 1812, cando o décimo custaba 40 reais.
Segundo explica o numismático Joaquín Vale Veiga, o peso forte non existía como peza física. «O premio anunciábano en peso forte pero o adoitaban pagar ben con prata ou ben con ouro, non pagaban con peso porque non existía. Nas crónicas dábaselles ese nome, pero todo o mundo sabía que un peso forte era un real da 8 español».
Desta forma, recibían o equivalente a 64.000 reais, que convertido en ouro supuñan 200 onzas de 27 gramos, é dicir, case cinco quilos do prezado metal, segundo conta Vale Veiga, que concreta que aos premiados adoitaban darlles un pagarei.
A principios do século XX, aos agraciados co primeiro premio, dotado cun cuarto de millón de pesetas, abríaselles un mundo de oportunidades. Con esa cantidade, non só podían comprarse varias casas, tamén os recentemente chegados automóbiles.
Tal e como afirma Vale Veiga, nesa época unha casa nun pobo podía custar unhas 2.000 ou 3.000 pesetas e algo máis, ao redor das 7.000, un piso, por exemplo, no Ensanche de Barcelona.
Foi entón tamén cando se empezaron a ver en España os automóbiles. O Hispano Suíza de 20 HP construído en 1906, foi dos primeiros que se fabricaron, en pequenas series, en España.
Era un modelo de catálogo e o seu prezo ascendía a 16.200 pesetas, segundo relata o enxeñeiro industrial e historiador Manuel Lage.
O prezo correspondía ao chásis, que logo había que levar ao carrocero para facer a carrocería a gusto do cliente e eran, ademais, para ter chofer xa que necesitaban coidados mecánicos diarios.
Con 250.000 pesetas, os afortunados co décimo premiado non tiñan ningún problema en contratar varios choferes para os máis de dez automóbiles que podían comprar.
O século foi avanzando e os bombos da lotería non faltaron á súa cita anual nin sequera durante a Guerra Civil. Un ano antes de estalar o conflito, en 1935, o prezo do décimo era de 100 pesetas e o premio, de 1,5 millóns.
En 1936 un mineiro cobraba un salario mínimo por xornada de 7,36 pesetas; un albanel, 7,31 pesetas; e unha costurera 2,51 pesetas. Así, quen tivese o décimo gañador podía deixar o seu emprego e dedicarse a unha vida máis que plácida.
Chegou a década dos 60 e esquecida practicamente xa a posguerra, España comezou a abrirse ao mundo. Foron os anos do 600 e da transformación dos escampados en bloques de vivendas.
Un décimo custaba xa, en 1960, 400 pesetas e o premio ao décimo do Gordo ascendía a tres millóns. Por entón, un piso en Madrid roldaba as 100.000 "pelas", como se desprende dos anuncios da época que recolle o libro "A Lotería Nacional de España 1763-1963", do escritor e xornalista José Altabella.
Nos 70, os españois xa contaban nos seus fogares con distintas comodidades como televisor, radio, frigorífico, electrodoméstico que custaba unha media de 11.000, lavadora (unhas 13.000) ou un tresillo (menos de 10.000 pesetas).
O décimo da Lotería de Nadal custaba en 1978, ano constitucional, 2.000 pesetas e o premio era de 20 millóns.
O coche era aínda un luxo que seguía sen estar ao alcance de todos. Por exemplo, un Seat 124 Sport Coupe 1.600, que elixiron moitos famosos da época para percorrer as estradas nacionais, Custaba 300.000 pesetas cando o salario mínimo roldaba as 8.400.
Xa no século XXI, os 400.000 euros do primeiro premio, menos o 20 % que leva Facenda, non dan para tanto. E é que cada vez se poden tapar «menos buracos».
