"CHARLOTTE Beradt notaba que o contido dos soños era semellante nuns e noutros"
Leandro Levi e Soledad Nívoli. El Tercer Reich de los sueños. Pepitas de Calabaza, 2021
103. Aquel verán espertábame polas mañás en Compostela cunha sensación estraña. Pasárame a noite soñando co mar. Iso foron varios días seguidos. Abría os ollos e estaba saíndo da auga, as mans enredadas no argazo, ou sentía o cheiro da marea baixa, forte, nalgún lugar solitario. O asunto tiñame intrigado. Non vos son de lembrar soños e nunca, pero nunca, soño coas persoas, as épocas e os lugares que amo. Parecíame máis factible que despois de moitos anos de deixar de vivir cabo do mar o comezara a esquecer, ou a desprenderme sentimentalmente del, o cal me preocupou. Case me parecía algún tipo de agoiro. Os soños aínda continuaron algún día máis. Nadaba por frente das costas da illa de Sálvora. Un barco aparecía ao lonxe, difuminado nun boiro espeso. Abría os ollos e seguía na miña cama de Santiago. Esa noite había moito calor. Durmiamos coa porta da terraza aberta. Saín fóra ver a Lúa, mirei ao meu redor e botei unha gargallada no medio da noite.
Uns días antes apañaramos entre as pedras do cabo de Corrubedo un par de bolsas de ramallo de mar (Codium spp.). Queriamos desecar a alga na casa a empregala como saborizante para os pratos, tal e como se fora poñendo de moda nos restaurantes de alta cociña. Pola noite, o cheiro do ramallo entraba pola porta da terraza, colábase nos meus soños e, como unha alga de Proust, inducíame viaxes mariños noturnos. Eu era coma un espectro de corvo mariño que retornara todas as noites ao mar no tempo do soño. Só sucedeu eses días, sobreestimulado con nocturnidade, e nunca máis volvín soñar co mar. O meu durmir, agás tempadas de estrés extremo, volveu ser silencioso e sen memoria. O que si me acontece, cando levo moito tempo sen velo, é que soño esperto con el. Nos segundos nos que a cabeza non está ocupada, velaí aparece. Ás veces fíxome na cuberta dun libro, na ribeira mariña que se ve ao fondo da escena dunha serie. Outras veces, comezo a escribir sobre el sen decatarme de que o estou botando de menos, como é o caso. Gústame consultar a Interpretación dos soños de Artemidoro (Gredos, 1989), e observar ese planetario onírico que acompañaba as culturas de hai dous mil anos. Aínda así, descubro que o mar que eu vexo nos soños nunca encaixa ben na súa exhaustiva colección de posibilidades oníricas, agás de xeito colateral: a ribeira e a area predicen a calma tras unha fonda preocupación. Artemidoro xuntaríase comigo no Café del Mar de Ibiza a tomar un gin mentres viamos o solpor. Os mundos nunca están demasiado lonxe.
Tamén boto man doutro libro estraño, El Tercer Reich de los sueños (Pepitas de Calabaza, 2021), a compilación de visións oníricas que os cidadás alemáns foron tendo baixo o goberno nazi e que reuniu a xornalista Charlotte Beradt. Se hai algo similar a un inconsciente colectivo, é esta colección de relatos fragmentos -e verídicos- certamente pavorosos, nos que as persoas soñaban coa existencia de oficinas de Formación para a Instalación de Dispositivos de Escoita nos Muros. Tamén estaba este outro soño, dun home que soñaba con que Goebbels visitaba a fábrica e todo o persoal formaba en filas. Eu debo pararme no medio e facer o saúdo hitleriano co meu brazo. Lévame unha media hora subir o brazo ata arriba, milímetro a milímetro. Goebbels observa o meu esforzo como se se tratase dun espectáculo, sen manifestar desagrado e sen aplaudir. Cando á fin consigo alzar o brazo, pronuncia cinco palabras: "Eu non quero o seu saúdo". Dicía antes que o libro estraño porque é como un filme expresionista, cun frío ton académico, moi de escola alemá, pero conta algo tremendo. Durante o día, a maquinaria de propaganda do réxime enchía Alemaña de consignas e mensaxes optimistas que preparaban a sociedade para a guerra. Pola noite, todas as mentiras se esfarelaban nas camas dos cidadáns sen eles mesmo ás veces querelo.
"Soñar é simplemente pensar nun estado cerebral realmente diferente. Canto máis pense en certos temas durante o día, máis aparecerán nos seu soños durante a noite".
Deirdre Barrett. CNN en español.
104. Como lembro moi poucos soños, algúns deles adoitan ficar gravados na memoria para sempre, como se tiveran sido unha parte máis da vida, ou se me encaixaran nos recordos como definidores da identidade. Son soños solitarios. O máis vívido que lembro foi de adolescente, e estou convencido de que podería ter sido compartido sen problemas por un rapaz da miña idade, no transo entre a adolescencia e a a primeira mocidade, do tempo dos castros. Camiñaba case como voando, con grandes trancos lixeiros, sobre as pradeiras de turba do alto da serra do Barbanza. Estaban enchoupadas, láminas de auga brillante, cheiro á negra terra húmida do alto do Barbanza. O céo estaba espeso, cunha luz que non procedía en ningún lugar. Ao correr apareceu o Penedo Redondo de Brañas de Prados. É un enorme batolito circular no medio dun campo de mámoas. Voaba sobre el. Tras el apareceu un xabarín enorme e corrín canda el polo medio do monte, libre, sentido o seu cheiro forte a animal. Non houbo máis. Nunca volvín a soñar de xeito fantástico, nunca volvín facelo coa serra do Barbanza, pero sentín que aquel soño era unha especie de iniciación, unha consecuencia para os moitos días que subiamos a aquel universo de montaña, tan distinto á ribeira da ría de Arousa na que viviamos. A escasos quilómetros de distancia parecía outro mundo. "Penedo Redondo/ de Brañas de Prados/ gardas a mina / dos sete reinados", dicían as vellas. O soño resultaba cabal, o xabarín real, a viaxe onírica como vivida. Nunca volvín soñar coa serra, nin con animais totémicos, que eu lembre. Pero continúo levando ese soño comigo. Como se participara dalgún tipo de ritual de iniciación ao redor do monte, o xabarín —como un irmán tribal— e a miña relación co pasado remoto. Lembremos que Galicia é o territorio peninsular no que máis xente confesaba, en época romana, falar cos deuses en soños.
Aristóteles escribiu un pequeno e honesto tratadiño sobre a adiviñación a través dos soños. El xa intuía que estas historias noitaregas tiñan que ver coa repetición do vivido nos días pasados, e que adiviñar en realidade era a consecuencia de que a cabeza non fixera outra cousa que dar voltas aos problemas da vida. Malo será, pensemos, que disparando a todo o que se move non se faga bingo algunha vez. Seguimos a crer que máis alá dun divertimento encerran verdades ocultas, coma se soñaramos hai dous mil anos, e non nos decatamos de que ao noso cerebro tamén lle gusta xogar, e no absurdo está o privilexio da liberdade. Como cando alguén che di "soñei contigo" e ti debeces por saber que soñou, para así desvelar o que pensa esa persoa de ti. Pensamos que o soño é como un detector de mentiras, pero non nos decatamos de que os deuses xogan os dados na terra dos soños. Creo entender a verdade que me contaba o mar ao facerse o aparecido nas miñas noites. E non me importaría volver nadar naquel océano onírico de cor platino entre bestas ignotas.
