Nada máis lexítimo que aburrirse. A pena é cando fas as cousas pola obriga de cubrir o expediente. Gardas unha corda inmensa, pagas unha pasta pola entrada. Despois vas correndo polas salas, que non dan acabado, para poder dicir xa estiven en tal museo, eu xa cumprín, e nalgún incluso nin fotos che deixan sacar. Cada un desfruta ao seu xeito e ten desexos insatisfeitos: moito intentei que me prestase o Sálvame, que ten unhas virtudes narrativas e de ritmo evidentes -pasan moitas cousas a un mesmo tempo e de todas acabas sendo experto aos cinco minutos- pero nada, non lle dou collido o punto. E non porque vaia eu de guai e diga que non me interese a vida dos demais, porque calquera que consuma cultura está moi interesado na vida dos demais.
No documental de Netflix vese que Harry e Meghan só teñen interese neles mesmos, en queixarse de todo cando son dous espantallos incriblemente privilexiados. Miro para eles finxindo atención nunha galería e case me dan pena, pero axiña se me pasa. Supoño que coincidiriamos en que o mellor dos museos adoita estar nas súas tendas. O Louvre, o British Museum ou El Prado teñen unhas tendas fastuosas onde venden garabatas da pedra Rosetta, chilindradas así. Noutra liga xoga Graceland, a casa-museo de Elvis en Tennessee, que ha de ter como seis tendas dentro. Xa podían vender na Casa de Rosalía en Padrón uns chaveiros de Murguía a tamaño natural ou candeas que arrecendesen aos loureiros do xardín, cando á primeira hora dunha mañá chuviosa un tren diesel acaba de pasar. Desgraciadamente as tendas dos museos galegos non son moi imaxinativas; seica por unha certa resistencia a facer cartos, cousa á que parecen aspirar tantas institucións teimosas en ser de balde cando deberían cobrar.
Este verán reuniuse en Praga o Consello Internacional dos Museos e, de paso, actualizou a definición que require para os seus asociados: “Organización non lucrativa, permanente e ao servizo da sociedade que recolle, investiga, preserva e interpreta a herdanza tanxible e intanxible. Aberta ao público, accesible e inclusiva, os museos promoven a diversidade e sustentabilidade”. Non servirá para Graceland, nin para o rancho Neverland de Michael Jackson, nin para o equivalente galego: o Parque do Pasatempo de Betanzos, que está a ser restaurado de urxencia porque andaba a caer. Pode chegar se as obras dan feito e consolidan a anárquica e un pouco trapalleira construción de comezos do século XX, cando un indiano farturento de cartos e ideas avanzadas construíu para el e mais a familia unha horta con referencias aos sitios que visitara ou chamaran a atención, como as pirámides de Exipto ou os xardíns de Bomarzo, todo con esculturas súas e mais o netos.
Tampouco espero que poida caber nesa definición institucional un dos mellores museos do país, o Belén de Begonte. Saía na tele unha señora queixándose, porque algún pero tería que poñerlle, de que nese belén electrónico, que representa o episodio bíblico ambientado como se fose unha aldea galega das de antes, saíse nun currunchiño a matanza dun porco, porque claro, na zona de Belén non comen porco. Atinaba a señora: unha das máculas dos museos reside en que condicionan o noso xeito de interpretar o seu contido. Nunca imos ser quen de captar a intención orixinal do artista -dun elemento arqueolóxico nin falamos- nin do receptor para o que foi concibida. Como aquela familia de boa traza que no Museo de Pontevedra miraba para os cadros de Laxeiro e explicaban con aire triste os pais aos rapaces: “Veis, en esto gastó todo el dinero el abuelo galleguista”.
De todos xeitos inda podemos aspirar ao stendhalazo mediante o Belén de Begonte. Unha tradición napolitana, traída a España ao abeiro da recuperación que inventou Dickens do Nadal, que naquelas alturas do XIX estaba a se perder en Gran Bretaña, e que foi electrificada porque uns curas viron tal cousa noutro belén da Coruña. Bendeciuno solemnemente o bispo de Mondoñedo, sucesor daquel San Rosendo que desfixo unha armada viquinga mediante a oración. Tampouco optará á categoría oficial da Icom Luar, ese programa da TVG que é un museo vivo, e nada efémero, todos os venres. Agás o de permanente, porque non imos ter a Gayoso e equipo internados aí, cumpre tódolos criterios de diversidade e inclusividade, que tanto está o profesor Guerra explicando a fala tradicional como María del Monte satisfacendo as nosas eternas ansias de exotismo. En fin, que aburrirse pode ser lexítimo pero como dicía don Álvaro Cunqueiro, é unha pena e un pouco pecado.
